Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017

Α΄ Λυκείου: 1.2. Αυτογνωσία


Rene Magritte, Το διπλό μυστικό 1927

Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Άνθρωπος / Πρόσωπο
1.2 Αυτογνωσία





Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Βιώνοντας:


Δρόμοι που οδηγούν στην αυτογνωσία και σύνδεσή της με τη γνώση του άλλου.

Ομαδοσυνεργασία. Σε ένα χαρτί ο καθένας/η καθεμία γράφει το όνομά του/της και πέντε προτερήματά του/της. Μετά το δίνει στον διπλανό του/στη διπλανή της, στον επόμενο/στην επόμενη κ.ο.κ., μέχρι να συμπληρωθούν, επιπλέον, πέντε ακόμη προτερήματα αυτού του παιδιού. Έτσι γράφουν όλοι κάτι καλό για τον εαυτό τους και για τα μέλη της ομάδας τους και οικοδομούν αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση.

Νοηματοδοτώντας:


Δρόμοι αυτογνωσίας και θεογνωσίας (π.χ. λογική, αισθήσεις, βιώματα).

«Καθοδηγούμενος διάλογος» με αφορμή ένα βίντεο: Προβάλλεται ένα απόσπασμα από ταινία ή ντοκιμαντέρ (π.χ. «Πρωταγωνιστές: Τι χρώμα έχει το σκοτάδι;»). Ακολουθεί συζήτηση: Πώς αλλάζει κανείς μετά από μεγάλες τομές στη ζωή του; Τι μπορεί να συνειδητοποιήσει για τον εαυτό του, τους άλλους και τον Θεό;



Αναλύοντας:


Η συμβολή της θρησκείας στην αυτογνωσία και στη γνώση του κόσμου.

«Ανακριτική καρέκλα»: Απόστολος Παύλος (μετά τη συνάντηση του με τον Χριστό, στον δρόμο για τη Δαμασκό). Με βάση τη διήγηση (Πραξ 9, 1-19) στην οποία τονίζονται οι στίχοι 1-9, αποσπάσματα κειμένων σχετικά με τη μεταστροφή του Παύλου (π.χ. Γοντικάκης, 2002) και έργα τέχνης (π.χ. Caravaggio) οι μαθητές/μαθήτριες ετοιμάζουν ερωτήσεις για τον Παύλο σχετικά με τη μεταστροφή του, τη συνάντηση με τον Χριστό, τη γνώση του Θεού, τη σχέση με τον Θεό. Ο/Η εκπαιδευτικός με την τεχνική «Δάσκαλος σε ρόλο» απαντά στις ερωτήσεις προσφέροντας τη νέα γνώση. Εναλλακτικά, μία ομάδα αναλαμβάνει τον ρόλο του Απ.Παύλου ή ζητείται από τους μαθητές τις μαθήτριες να αναλάβουν τον ρόλο, εφόσον θα έχουν διαβάσει το κείμενο.


1. Πραξ 9,1-19: Η μεταστροφή του Σαύλου

Στο μεταξύ ο Σαύλος συνέχιζε να έχει απειλητικές και φονικές διαθέσεις για τους μαθητές του Κυρίου· πήγε μάλιστα στον αρχιερέα και του ζήτησε συστατικές επιστολές για τις συναγωγές στη Δαμασκό. Ήθελε να φέρει δεμένους στην Ιερουσαλήμ όποιους θα ’βρισκε εκεί να ακολουθούν την οδό του Κυρίου, άντρες και γυναίκες. Καθώς πήγαινε και πλησίαζε στην Δαμασκό, ξαφνικά τον φώτισε μια αστραπή από τον ουρανό. Αυτός έπεσε στη γη κι άκουσε μια φωνή να του λέει: «Σαούλ, Σαούλ, γιατί με καταδιώκεις;». «Ποιος είσαι, Κύριε;» ρώτησε. Κι ο Κύριος του απάντησε: «Εγώ είμαι ο Ιησούς, που εσύ τον καταδιώκεις. Σήκω όμως και μπες στην πόλη· εκεί θα σου πούνε τι πρέπει να κάνεις». Οι άντρες που συνόδευαν το Σαύλο έμειναν μ’ ανοιχτό το στόμα, γιατί άκουγαν τη φωνή, δεν έβλεπαν όμως κανένα. Αυτός σηκώθηκε πάνω κι ενώ τα μάτια του ήταν ανοιχτά, δεν έβλεπε τίποτε. Οι συνοδοί του τότε τον έπιασαν από το χέρι και τον οδήγησαν στη Δαμασκό. Τρεις μέρες ήταν τυφλός. Στο διάστημα αυτό ούτε έφαγε ούτε ήπιε.

Εκεί στη Δαμασκό ζούσε ένας μαθητής που τον έλεγαν Ανανία. Σ’ αυτόν φανερώθηκε σε όραμα ο Κύριος και του είπε: «Ανανία!» Εκείνος απάντησε: «Ορίστε, Κύριε!». «Σήκω», του λέει ο Κύριος, «και πήγαινε στην οδό που λέγεται Ευθεία. Εκεί, στο σπίτι του Ιούδα, ζήτησε κάποιον από την Ταρσό που λέγεται Σαύλος. Αυτή τη στιγμή προσεύχεται, και είδε σε όραμα κάποιον που λέγεται Ανανίας να μπαίνει και ν’ ακουμπάει πάνω του το χέρι του για να ξαναβρεί το φως του». Ο Ανανίας απάντησε: «Κύριε, έχω ακούσει από πολλούς πόσα δεινά έχει προκαλέσει αυτός ο άνθρωπος στους πιστούς σου στην Ιερουσαλήμ. Κι εδώ που ήρθε, έχει εξουσιοδότηση από τους αρχιερείς να συλλάβει όλους όσοι ομολογούν το όνομά σου». «Πήγαινε», του λέει ο Κύριος, «γιατί αυτόν εγώ τον διάλεξα για να τον χρησιμοποιήσω ως όργανο που θα με κάνει γνωστό στα έθνη και στους άρχοντές τους, και στον ισραηλιτικό λαό. Κι εγώ θα του δείξω πόσα θα πρέπει να πάθει για χάρη του ονόματός μου».

Τότε ο Ανανίας έφυγε και πήγε σ’ εκείνο το σπίτι. Ακούμπησε τα χέρια του πάνω στο Σαούλ και του είπε: «Σαούλ, αδερφέ, ο Κύριος, ο Ιησούς, αυτός που σου φανερώθηκε στο δρόμο καθώς ερχόσουν, με έστειλε για να ξαναβρείς το φως σου και να γεμίσεις με Άγιο Πνεύμα». Αμέσως τότε έπεσαν από τα μάτια του κάτι σαν λέπια και ξαναβρήκε το φως του. Σηκώθηκε, βαφτίστηκε, και κατόπιν έφαγε και συνήλθε».

Ζωγραφική: Caravaggio, Η μεταστροφή του Αγίου Παύλου – Σχολιασμός:


1. Caravaggio, Η μεταστροφή του Αγίου Παύλου
(π. 1600-1601), Santa Maria del Popolo, Ρώμη.

α. Στο έργο «Η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου» ο Caravaggio επικεντρώνεται στην εσωτερική συμμετοχή του Αγίου Παύλου σε αυτή τη στιγμή της θρησκευτικής έκστασης, δημιουργώντας ένα σκοτεινό και μυστηριώδες φόντο. Παρόλο που ο θεατής δεν βλέπει κάποια ουράνια οπτασία, η σκηνή μπορεί να προσδιοριστεί εύκολα ως μεταστροφή του Αγίου Παύλου λόγω των συναισθημάτων, που εντείνονται από τον φωτισμό. Σε αυτό το συγκεκριμένο έργο, ο Caravaggio χρησιμοποιεί όχι μόνο δραματικό φωτισμό, αλλά τοποθετεί έτσι τους χαρακτήρες, ώστε να εντείνει τη στιγμή της μεταστροφής του Αγίου Παύλου, ο οποίος και είναι ο κύριος χαρακτήρας του πίνακα. Έπεσε μακριά από το άλογό του και κείται με την πλάτη του στο έδαφος. Ο Απ. Παύλος αντανακλά περισσότερο φως από όλους τους χαρακτήρες και η προσοχή δίνεται σε αυτόν κατά ένα περίεργο τρόπο. Γιατί ο Παύλος είναι στο έδαφος, πολύ μικρότερος από το άλογο, που και αυτό βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο του πίνακα. Το σώμα του Παύλου δεν είναι κατά πρόσωπο προς τον θεατή και η παρουσία του είναι ισχυρή.

Wikipedia, “Conversion on the Way to Damascus”


4. «Γνώθι σαυτόν»

«Πρώτα απ’ όλα χρειάζεται το «γνώθι σαυτόν». Δηλαδή να γνωρίσεις τον εαυτό σου, ποιος είσαι. Ποιος είσαι στ’ αλήθεια, όχι ποιος νομίζεις εσύ ότι είσαι! Με την γνώση αυτή γίνεσαι ο σοφότερος των ανθρώπων. Με τέτοια επίγνωση έρχεσαι σε ταπείνωση και παίρνεις χάρη από τον Κύριο. […] Ο φοβούμενος να γνωρίσει τον εαυτό του, αυτός βρίσκεται μακριά από την γνώση. Άλλο τίποτε δεν αγαπά, παρά να βλέπει μόνο λάθη στους άλλους και να τους κρίνει. Αυτός δεν βλέπει στους άλλους χαρίσματα, αλλά μόνον ελαττώματα –δεν βλέπει στον εαυτό του ελαττώματα, παρά μόνο χαρίσματα. Και αυτό είναι το χαρακτηριστικό ελάττωμα των ανθρώπων του καιρού μας που δεν αναγνωρίζουμε ο ένας το χάρισμα του άλλου».
Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής (2011). Έκφρασις Μοναχικής εμπειρίας.
Άγιο Όρος: Εκδόσεις Ι. Μ. Φιλοθέου.



Εφαρμόζοντας:


Σύνδεση της αυτογνωσίας με την κοινωνικότητα, την αγάπη και την πηγή της αγάπης (Θεός).

41. Σιωπηρό ερέθισμα με κείμενο
 Ο Δάσκαλος γράφει σιωπηρά ή προβάλλει στον πίνακα σύντομο κείμενο: ρητό, απόφθεγμα, στίχο από ποίημα κ.ά. και περιμένει αντίδραση των μαθητών. Ανταλλάσσονται εντυπώσεις που συζητούνται.
(Αναθεωρημένος Οδηγός Δημοτικού Γυμνασίου σελ. 161)


1. «Μα όταν κανείς γνωρίζει καλά έναν άλλον, είναι σα να γνωρίζει τον εαυτό του»
Σαίξπηρ. Άμλετ. V. II. 138-140.


2. «Είδες τον αδελφό σου, είδες τον Θεό σου».
Αββάς Απολλώς, Γεροντικόν.




3. Η κυκλική κίνηση της αγάπης Η χριστιανική αγάπη κινείται κυκλικά. Πρώτα έρχεται η αγάπη προς τον εαυτό μας, κατόπιν η αγάπη προς τους φίλους μας, μετά η αγάπη προς τους εχθρούς μας και, τέλος, η αγάπη προς τον Θεό. Ο Χριστός την αγάπη προς τον εαυτό μας την πήρε για μέτρο της αγάπης μας για τους ανθρώπους και για τον Θεό. «Όπως αγαπάς τον εαυτό σου», λέει ο Χριστός, «να αγαπάς και τον πλησίον σου». Αν οι άνθρωποι είχαν χριστιανική αγάπη προς τον εαυτό τους, γρήγορα θα είχαν και χριστιανική αγάπη προς τους φίλους τους και προς τους εχθρούς τους. Αλλά αυτή η βασική αγάπη των ανθρώπων – η αγάπη προς τον εαυτό μας – ακόμα πλειοψηφεί ως ζωώδης, εγωιστική, αδηφάγα, ακάθαρτη, οπότε και κάθε άλλη αγάπη, βασιζόμενη σε τέτοια αγάπη, είναι ομοίως τέτοια».
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, (2008). Αργά βαδίζει ο Χριστός.
Αθήνα: Εν Πλω, σ. 94-95.



Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017

Β' Λυκείου: 1.2 Δημιουργία


Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Θεός
1.2 Δημιουργία




Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.


Παρουσιάζοντας:


Το κοσμοείδωλο της δημιουργίας στην Παλαιά Διαθήκη. Δημιουργός και δημιούργημα.

- «Ομαδοσυνεργασία - («Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking) - 13.α.1. ΒΛΕΠΩ, ΙΣΧΥΡΙΖΟΜΑΙ, ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ - ΔΙΕΡΩΤΩΜΑΙ [Ι see, Ι think, Ι wonder]» σελ. 133-134 του οδηγού εκπαιδευτικού γυμνασίου ):

Οι μαθητές/μαθήτριες εργάζονται σε ομάδες πάνω σε ψηφιακή ή συμβατική εικόνα/χάρτη με το κοσμοείδωλο της εποχής της Παλαιάς Διαθήκης. Συσχετίζουν τα εικονιζόμενα με φράσεις που εντοπίζουν στο κείμενο της Γένεσης για τη δημιουργία (1, 1-31).


H δημιουργία from Ioannis Psifas








Οι εικόνες αποτυπώνουν τις ημέρες της δημουργίας. Ξυλογραφίες του Μίχαελ Βόλγκεμουτ (Michael Wolgemut) που κοσμούν το έργο του Χάρτμαν Σέντελ (Hartmann Schedel), Χρονικό της Νυρεμβέργης (1493).




Η βιβλική αφήγηση της δημιουργίας


1 Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη. 2 Η γη όμως ήταν έρημη και ασχημάτιστη· ήταν σκοτάδι πάνω από την άβυσσο, και πάνω στα νερά έπνεε Πνεύμα Θεού. 3 Τότε είπε ο Θεός: «Να γίνει φως»· κι έγινε φως. 4 Ο Θεός είδε ότι το φως ήταν καλό και το χώρισε από το σκοτάδι. 5 Το φως το ονόμασε «ημέρα» και το σκοτάδι «νύχτα». Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· πρώτη ημέρα.

6 Μετά είπε ο Θεός: «Στερέωμα να γίνει στα νερά ανάμεσα, για να χωρίζει νερά από νερά». 7 Έτσι κι
έγινε· δημιούργησε ο Θεός το στερέωμα και χώρισε τα νερά που ήταν κάτω απ’ αυτό, από κείνα που
ήταν πάνω απ’ αυτό. 8 Κι ονόμασε ο Θεός το στερέωμα «ουρανό». Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· δεύτερη ημέρα.

9 Τότε είπε ο Θεός: «Να συναχθούν σε έναν τόπο τα νερά που είναι κάτω από τον ουρανό, και να
φανεί η στεριά». Έτσι κι έγινε. Τα νερά που ήταν κάτω από τον ουρανό συνάχθηκαν στον τόπο τους,
και φάνηκε η στεριά. 10 Κι ονόμασε ο Θεός «γη» τη στεριά, και το σύναγμα των υδάτων το είπε «θάλασσες». Και είδε ο Θεός ότι ήταν καλό. 11 Μετά είπε ο Θεός: «Να πρασινίσει η γη: Να βλαστήσουν πάνω σ’ αυτήν χορτάρια που να βγάζουν σπόρους, και καρποφόρα δέντρα, που ανάλογα με το είδος τους να κάνουν καρπούς, οι οποίοι να περιέχουν τους σπόρους τους». Έτσι κι έγινε. 12 Πρασίνισε η γη: Βλάστησε χορτάρια που έβγαζαν σπόρους ανάλογα με το είδος τους, και καρποφόρα δέντρα, που οι καρποί τους περιείχαν τους σπόρους τους, ανάλογα με το είδος τους. 13 Και είδε ο Θεός ότι ήταν καλό. Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· τρίτη ημέρα.

14 Τότε είπε ο Θεός: «Να γίνουν φωτεινά σώματα στο στερέωμα του ουρανού, για να χωρίζουν την ημέρα από τη νύχτα, για να είναι σημάδια για τις εποχές, τις ημέρες και τα έτη, 15ώστε από το στερέωμα του ουρανού να φωτίζουν τη γη». Έτσι κι έγινε. 16 Δημιούργησε ο Θεός τα δύο μεγάλα φωτεινά σώματα –το μεγαλύτερο για να κυριαρχεί την ημέρα, και το μικρότερο για να κυριαρχεί τη νύχτα· δημιούργησε και τ’ αστέρια. 17 Και τα έβαλε όλα στο στερέωμα του ουρανού για να φωτίζουν
τη γη, 18 για να κυριαρχούν την ημέρα και τη νύχτα και να χωρίζουν το φως απ’ το σκοτάδι. Και είδε
ο Θεός ότι ήταν καλό. 19 Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· τέταρτη ημέρα.

20 Τότε είπε ο Θεός: «Να γεμίσουν τα νερά με ζωντανές υπάρξεις πλήθος, και να πετάνε πτηνά πάνω από τη γη προς το στερέωμα του ουρανού». 21 Έτσι δημιούργησε ο Θεός τα μεγάλα κήτη και όλα τα είδη των ζωντανών οργανισμών, που κολυμπούν και γεμίζουν τα νερά. Επίσης δημιούργησε όλα τα είδη των πτηνών. Και είδε ο Θεός ότι ήταν καλό. 22 Τα ευλόγησε λοιπόν όλα ο Θεός και τους είπε: «Να πολλαπλασιάζεστε και να γεμίσετε τα νερά των θαλασσών· και τα πτηνά ας πληθαίνουν πάνω στη γη». 23 Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· πέμπτη ημέρα.

24 Τότε είπε ο Θεός: «Να βγάλει η γη κάθε είδος ζωντανού οργανισμού: Όλα τα είδη των ζώων, των ερπετών και των θηρίων». Έτσι κι έγινε. 25 Δημιούργησε ο Θεός όλα τα είδη των αγρίων ζώων, των ήμερων ζώων και των ερπετών της γης. Και είδε ο Θεός ότι ήταν καλό. 26 Μετά είπε ο Θεός: «Ας φτιάξουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας και την ομοίωση, κι ας εξουσιάζει στης θάλασσας τα ψάρια, στου ουρανού τα πτηνά, στα ζώα και γενικά σ’ όλη τη γη και στα ερπετά που σέρνονται πάνω σ’ αυτήν». 27 Δημιούργησε, λοιπόν, ο Θεός τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική του την εικόνα, «κατ’ εικόνα Θεού» τον δημιούργησε, τους δημιούργησε άντρα και γυναίκα. 28 Τους ευλόγησε και τους είπε: «Να κάνετε πολλά παιδιά, ώστε να πολλαπλασιαστείτε, να γεμίσετε τη γη και να κυριαρχήσετε σ’ αυτήν. Να εξουσιάσετε στης θάλασσας τα ψάρια, στου ουρανού τα πτηνά και
σε κάθε ζώο που κινείται πάνω στη γη». 29 Και συνέχισε ο Θεός: «Να, όλα τα φυτά πάνω στη γη, που βγάζουν σπόρους, σας τα δίνω, καθώς και όλα τα δέντρα που έχουν καρπούς γεμάτους σπόρους· αυτά θα είναι για τροφή σας. 30 Και όλα τα χλωρά χόρτα τα δίνω για τροφή στα ζώα της γης, σε όσα πετούν στον ουρανό και σε όσα έρπουν στη γη κι έχουν ζωή». Έτσι κι έγινε. 31 Ο Θεός είδε τα δημιουργήματά του και ήταν όλα πάρα πολύ καλά. Ήρθε το βράδυ, ήρθε το πρωί· έκτη ημέρα.



Εφαρμόζοντας:

Αντιλήψεις για τη δημιουργία και την προέλευση του κόσμου στις θρησκείες

- «Ομαδοσυνεργασία – Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση και οργάνωση ψηφιακής παρουσίασης»: Ο/Η εκπαιδευτικός δίνει συγκεκριμένες ηλεκτρονικές πηγές και οι μαθητές/μαθήτριες αναζητούν στο διαδίκτυο πληροφορίες για τις αντιλήψεις που υπάρχουν στις μεγάλες θρησκείες για τη προέλευση του κόσμου. Έπειτα αποτυπώνουν τα συμπεράσματά τους σε εννοιολογικό χάρτη [Αν δεν υπάρχει πρόσβαση στο διαδίκτυο δίνονται σχετικά κείμενα (Βαβυλωνιακό έπος δημιουργίας, ελληνική μυθολογία/Θεογονία Ησίοδου, κείμενα Κορανίου)].

Διερευνώντας:


Η δημιουργία του κόσμου «εκ του μηδενός» και η δημιουργία του ανθρώπου «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» Θεού

- «Ομαδοσυνεργασία - Δουλεύοντας με κείμενο»: Αναζήτηση του νοήματος της αναφοράς «εκ του μηδενός» και «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» Θεού των χωρίων 1,26-28 και 2,4-9 και 15-25 της Γένεσης σε πατερικό ή και σύγχρονο θεολογικό κείμενο (π.χ. Ιωάννης Δαμασκηνός, Γουέαρ 1982).

Η δημιουργία του ανθρώπου, ψηφιδωτό,
καθεδρικός ναός Μονρεάλε, 12ος αι.

Αναπλαισιώνοντας: 


Συνθέσεις και αντιθέσεις στο ζήτημα της δημιουργίας. Επιστήμη και θρησκεία


- «Αντιγνωμίες ή ανοικτή συζήτηση με θέμα»: Σχέση επιστήμης και θρησκείας. «Τα επιστημονικά επιτεύγματα για την κατανόηση της αρχής και της ιστορικής εξέλιξης της δημιουργίας επηρεάζουν την πίστη;» (Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου, ΔΕ 24 και ρήση: Μεγάλου Βασιλείου: «Δεν μειώνεται ο θαυμασμός μας για τα έργα του Θεού, αν βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο έγινε κάποιο από τα θαυμαστά αυτά έργα», PG 29, 25).










«Οὐ γὰρ ἐλαττοῦται ἡ ἐπὶ τοῖς μεγίστοις ἔκπληξις, ἐπειδὰν ὁ τρόπος καθ’ ὃν γίνεταί τι τῶν παραδόξων ἑξευρεθῇ».

[Δεν μειώνεται ο θαυμασμός μας για τα έργα του Θεού, αν βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο έγινε κάποιο από τα θαυμαστά αυτά έργα].

Μ. Βασίλειος, Ομιλία εις την Εξαήμερον, 10 │ PG 29, 25Α.





Αξιολογώντας:


Η ευθύνη του ανθρώπου έναντι της δημιουργίας.


- «Σιωπηρό ερέθισμα με κείμενο»: 

«Ο Θεός έβαλε τον άνθρωπο στον Παράδεισο για να εργάζεται και να τον φυλάσσει» (πρβλ. Γεν 2,15). 

Τι σημαίνει αυτό στη σημερινή συνάφεια. Έκφραση προσωπικών απόψεων που συζητούνται.

Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2017

Επιθυμία επεθύμησαν οι τα πολλά κατέχοντες του Όρους να ευλογηθούν από τον μακρυχέρη κρατούντα



Γρηγόριος ο Αρχιπελαγίτης 
(Ηγούμενος της Ι. Μ. Δοχειαρίου Αγίου Όρους)


Ἀρχαία μοναστικὴ τάξη ὑπάρχει εἴτε κάθε μέρα εἴτε μόνον στὶς μεγάλες γιορτὲς ὁ ἡγούμενος νὰ εὐλογῆ τὸν σῖτον, τὸν οἶνον καὶ τὸ ἔλαιον στὴν ἀποθήκη τοῦ μοναστηριοῦ. Ἐφέτος ὅμως, ἀφοῦ εἰσήλθαμε στὸ εὐλογημένο φθινόπωρο καὶ ἔχουμε ἤδη συγκεντρώσει ὅλες τὶς ἐσοδειὲς τοῦ χρόνου στὶς ἀποθῆκες μας, οἱ τὰ πολλὰ κατέχοντες καὶ πλουτοῦντες τοῦ Ὄρους ἐφλογίσθηκαν ἀπὸ τὸν πόθο νὰ φωνάξουν τὸν κρατοῦντα νὰ εὐλογήση τὰ γεννήματά τους καὶ τὰ ἀγαθά τους. Διαβουλεύσεις ἐπάνω σὲ διαβουλεύσεις, τὰ κατάφεραν νὰ τὸν καλέσουν νὰ μᾶς δείξη τὸν πλοῦτο τῆς χρηστότητός του! Μὰ εἶναι φοβερό· ὁ τόπος αὐτὸς ὁ ἅγιος νὰ προσκαλῆ ἀνθρώπους ποὺ δηλώνουν ἄθεοι καὶ πολέμιοι τῆς Ἐκκλησίας νὰ βρεθοῦν συμπροσευχόμενοι καὶ συνεστιαζόμενοι μὲ τὸν μοναχό, ποὺ εἶναι ἡ ἀκρότης τῆς πίστεως καὶ τῆς λατρείας. Καὶ ἤρξατο ἡ μάχη σὲ πολλὰ ἐπίπεδα.

Ὄχι βέβαια ὅτι ὁ κακόμοιτσος ὁ κρατῶν θέλει νὰ ἰδῆ τὰ μοῦτρα τῶν καλογήρων. Περπατώντας κάποτε στὴν ὁδὸ Σταδίου μὲ ἕνα μοναχό, αἰφνιδίως στάθηκε μπροστά μου καλοφορεμένος ἄνδρας.
- Τί εἶστε ἐσεῖς;
- Μοναχοὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
- Μὰ ἐμεῖς ἐδῶ καὶ χρόνια ἔχουμε πολλὰ χρήματα διαθέσει γιὰ τὴν ἐξαφάνισή σας καὶ ἐσεῖς ὑπάρχετε ἀκόμη;
Τοῦ ἀπήντησα εὐθαρσῶς:
- Μοναχοὶ ὑπάρχουνε καὶ θὰ ὑπάρχουνε καὶ μὲς στὸ μάτι σου θὰ μπαίνουνε.

Ὅλες οἱ σκοῦνες καὶ οἱ γαλέρες καὶ τὰ ἱστιοφόρα καὶ οἱ βάρκες ἀρμένισαν αὐτὲς τὶς μέρες στὰ πελάγη τοῦ Ὄρους καὶ μάχη ἔδωσαν οὐ τὴν τυχοῦσαν, γιὰ νὰ ἐπιβραβεύσουν τὸν κρατοῦντα γιὰ τὸ πινάκιο φακῆς ποὺ τοὺς προσέφερε –κάποια ἀπαλλαγὴ ἀπὸ κάποιους εὐτελεῖς φόρους. Νὰ ᾽ρχότανε λίγο ἀργότερα, θὰ ἔλεγα ὅτι ἔρχεται νὰ μᾶς βοηθήση στὴν συλλογὴ τοῦ ἐλαιοκάρπου, ἀλλὰ τώρα καὶ τὰ σταφύλια μας μαζέψαμε καὶ τὰ γεννήματά μας συνάξαμε. Δὲν τοῦ ἔμεινε λοιπὸν τίποτε ἄλλο, παρὰ νὰ μᾶς εὐλογήση τὰ δοχειά μας καὶ ἐμεῖς νὰ ἐπιβραβεύσουμε ὅσα κακὰ ἐποίησε στὸν ἅγιο αὐτὸν τόπο ποὺ λέγεται Ἑλλάδα.

Ἅγιοι ἡγούμενοι ποὺ ὑπεραμυνθήκατε τῆς ἐπισκέψεως -ὄχι βέβαια προσκυνήματος- τοῦ κρατοῦντος, δὲν διαβάσατε ἢ δὲν ἀκούσατε στὸ ψαλτήρι ποιὸς εἶναι ὁ κρατῶν; «Ἐλυμήνατο αὐτὴν ὗς ἐκ δρυμοῦ, καὶ μονιὸς ἄγριος κατενεμήσατο αὐτήν.» Καὶ ἐσεῖς εἶστε αὐτοὶ ποὺ ἐξέρχεσθε τοῦ Ὄρους καὶ κάνετε ὁμιλίες καὶ φιέστες. Καὶ τρέχει-τρέχει ὁ λαὸς νὰ ἀκούση λόγον ἀγαθὸν καὶ ὁράματα συναρπαστικὰ καὶ ὁράσεις ἀκατάληπτες καὶ ἀπροσδιόριστες. Ἐξέρχεσθε λοιπόν, ἐξέρχεσθε, λογάδες τοῦ Ὄρους, νὰ εὐαγγελίζετε τὸν κόσμο καὶ νὰ ἐπιβραβεύετε τῶν κρατούντων τοὺς ἐκτροχιασμούς.

Δόθηκε ἡ μάχη καὶ φάνηκε ἡ φτώχεια καὶ ἡ ἀνεπάρκεια τῶν πολλὰ κατεχόντων. Νίκησε ὁ σταυρός, νίκησε ἡ ἔφορος τοῦ τόπου, ἡ Παναγία, νίκησαν οἱ προσευχὲς τῶν μικροσχήμων μοναχῶν καὶ δὲν διεπέρασε τοῦ Ὄρους τὶς ἀτραποὺς ὁ μεγαλύτερος σατράπης τῶν τελευταίων χρόνων. Μᾶς ἔμεινε ὅμως ἡ λύπη στὶς καρδιές μας ὅτι τὰ εὔπορα μοναστήρια τὰ προδίδουν ὅλα, γιὰ νὰ κερδίσουνε τὴν εὔνοια τῶν κρατούντων, ὅποιοι καὶ νὰ εἶναι αὐτοί.

Ἡ Ἐκκλησία ποτὲ δὲν ὑπῆρξε φειδωλὴ στὶς εὐχὲς γιὰ τοὺς κρατοῦντες. Σήμερα ὅμως οὔτε ἡ καρδιά μας οὔτε τὸ στόμα μας, ποὺ ἔσφιγξαν βλέποντας τὶς ἀθλιότητές τους, μποροῦν νὰ πλατυνθοῦν γιὰ εὐχὲς καὶ προσευχὲς ὑπὲρ τῶν ἀρχόντων. Χωρὶς Χριστό, χωρὶς Θεό, χωρὶς Παναγία καὶ σταυρό, δὲν μπορεῖς νὰ ἄρχης σ᾽ αὐτὸν τὸν πονεμένο καὶ ματωμένο τόπο. Μὴ πατᾶς ἐπάνω στὰ κόκκαλα τῶν ἡρώων καὶ τῶν μαρτύρων καὶ καμαρώνης γιὰ ἀρχηγὸς αὐτοῦ τοῦ κράτους. Βρέ, δὲν σοῦ τὸ χάρισε κανένας, δὲν σοῦ τὸ ἔδωσε κανένας γιὰ τὰ ἔπαθλα καὶ τὶς νίκες σου. Τὸ ἔχεις ἀπὸ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὴν σκέπη τῆς Παναγίας καὶ τὴν δύναμη τοῦ ζωοποιοῦ σταυροῦ. Ἡ Ἑλλάδα χωρὶς σταυρὸ θὰ καταντήση τὸ κουμάσι τοῦ κόσμου καὶ ὁ βοσκότοπος τῶν χοίρων. Ἀμανατίδη, τί περιέρχεσαι τὸ Ὄρος, νὰ μαζέψης πάλι ψήφους γι᾽ αὐτοὺς ποὺ γκρεμίσανε τὴν Ἑλλάδα, γι᾽ αὐτοὺς ποὺ στήσανε τζαμιὰ καὶ μιναρέδες; Ἔτσι ποὺ κατήντησε ἡ Ἑλλάδα, μόνον ἀπορρίματα μαζεύει καὶ ἀμερικάνικα χαχανητά. Δόξα τῷ Θεῷ, ἡ μικρὴ ἢ ἡ μεγάλη προσευχὴ βοηθάει τὸν ἄνθρωπο νὰ μὴ γίνεται χαζός. Ἂν οἱ Ἕλληνες ὀρθόδοξοι ψηφίσουν πάλι τέτοιους ἄρχοντες, σημαίνει ὅτι περιέπεσαν στὴν μεγαλύτερη ἀσθένεια, ποὺ εἶναι ἡ μαλάκυνση τοῦ ἐγκεφάλου.

Κύριε, μὴ ξαναεπιτρέψης νὰ βρεθοῦν στὶς πύλες τοῦ Ὄρους οἱ χαλαστάδες, οἱ ἄπιστοι, οἱ μαστόροι κάθε ἀσέλγειας καὶ ἀνοσιουργίας. Προσέχετε, πατέρες καὶ ἀδελφοὶ ἠγαπημένοι ἐν Χριστῷ, αὐτοὶ ἔρχονται ἐδῶ γιὰ νὰ στέψουμε τὸ κέρατό τους καὶ τὰ κέρατά τους. Κάτω τὰ χέρια, μοναχοί, ἀπὸ τέτοιες στέψεις. Τὰ στεφάνια ποὺ κρατᾶτε εἶναι γιὰ νὰ τὰ φορᾶτε σὲ ὅσους ζοῦν ἐν μετανοίᾳ καὶ ἐξομολογήσει. Αὐτὰ τὰ στεφάνια δὲν τὰ χαραμίζουμε, τὰ ἀσπαζόμαστε καὶ τὰ εὐλαβούμαστε. Σὲ κανένα δὲν πλέκουμε ἀγκάθινα στεφάνια, ἀλλὰ καὶ κανένα ποὺ καταπατεῖ τὴν Ἐκκλησία καὶ πετᾶ τὸν σταυρὸ καὶ θρυμματίζει τὴν καμπάνα δὲν μᾶς ἐπιτρέπει ἡ μοναχική μας συνείδηση νὰ στεφανώσουμε. Βέβαια, καλὰ ἔκαναν οἱ κρατοῦντες ποὺ ἦρθαν νὰ στεφανωθοῦν τὸ φθινόπωρο, ποὺ ἔχουν ξεραθῆ τὰ λουλούδια κι ἔχουν ἀπομείνη μόνον τὰ ἀγκάθια. Ἤδη τοὺς ἔχουν στεφανώσει οἱ κακόβουλες ἐνέργειές τους καὶ δὲν χρειάζονται ἀπὸ κανέναν ἄλλον στεφάνι, παρὰ μόνον ἀπὸ τὴν μοχθηρία τοῦ ἅδου.

Ἑλλάδα, κράτα τὰ στεφάνια γιὰ ἄλλους.
Γρηγόριος ὁ Ἀρχιπελαγίτης
Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 21 Σεπτεμβρίου 2017

Β' Λυκείου: 1.1 Αποκάλυψη

Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Θεός
1.1 Αποκάλυψη



Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Βιώνοντας:
Αποκαλύψεις στη ζωή των ανθρώπων.

«Επ’ αυτού θα είχα να πω»: Διαβάζω, ακούω, μαθαίνω τα πάντα για το αγαπημένο μου συγκρότημα, τραγουδιστή, ηθοποιό, αθλητή. Θα ήθελα να μου παρουσιαστεί προσωπικά και γιατί;


Νοηματοδοτώντας:
Η αποκάλυψη του Θεού στον Χριστιανισμό και στις άλλες θρησκευτικές παραδόσεις

- «Ομαδοσυνεργασία - 5π και 1γ (5W1H)»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν χωρία με θέμα την αποκάλυψη του Θεού στις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες (Εξ. 3, 1-14, Μτ.17,1, Λκ. 9,29-31, Μτ. 17,4-9, Κοράνιο 2:2-5). Ακολουθεί η επεξεργασία των κειμένων με την τεχνική «5π και 1γ» (5W1H): Ποιο/τι, ποιος, πού, πότε, πώς και γιατί. Οι μαθητές/μαθήτριες κατανοούν γιατί ορισμένες θρησκείες ονομάζονται «αποκαλυπτικές».

(«Πέντε π και ένα γ (5W1H)» σελ. 117-119 του οδηγού εκπαιδευτικού γυμνασίου 2014)



Καινή Διαθήκη, Η Μεταμόρφωση του Χριστού

Μτ 17, 1:
1 Ύστερα από έξι μέρες, παίρνει ο Ιησούς μαζί του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, τον αδερφό του, και τους ανεβάζει σε ένα ψηλό βουνό.

Λκ 9, 29-31:
29 Την ώρα που προσευχόταν, η όψη του προσώπου του έγινε διαφορετική και τα ρούχα του άσπρα κι αστραφτερά.

30 Ξαφνικά δύο άντρες άρχισαν να μιλούν μαζί του: ήταν ο Μωυσής και ο Ηλίας,

31 οι οποίοι παρουσιάστηκαν με λαμπρότητα και μιλούσαν για τον θάνατό του στην Ιερουσαλήμ, με τον οποίο θα εκπλήρωνε την αποστολή του.

Μτ 17, 4-9:
4 Και είπε ο Πέτρος στον Ιησού: «Κύριε, είναι ωραία να μείνουμε εδώ! Αν θέλεις, να κάνουμε εδώ τρεις σκηνές: μια για σένα, μια για τον Μωυσή και μια για τον Ηλία».

5 Ενώ μιλούσε ακόμα, ένα φωτεινό σύννεφο τους σκέπασε, και μέσα από το σύννεφο ακούστηκε μια φωνή που έλεγε: «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου, αυτόν να ακούτε».

6 Όταν το άκουσαν οι μαθητές, έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και φοβήθηκαν πολύ.

7 Τους πλησίασε τότε ο Ιησούς, τους άγγιξε και τους είπε: «Σηκωθείτε και μη φοβάστε».

8 Σήκωσαν τότε τα μάτια τους και δεν είδαν κανέναν άλλον, παρά τον ίδιο τον Ιησού μόνον του.

9 Ενώ κατέβαιναν από το βουνό, τους πρόσταξε: «Μην πείτε σε κανέναν αυτό που είδατε, ώσπου να αναστηθώ από τους νεκρούς».


Αναλύοντας:
Το νόημα της Αποκάλυψης στον Χριστιανισμό και στις αποκαλυπτικές θρησκείες.

- «Ομοδοσυνεργασία - Σήμανση και υπογράμμιση κειμένου»: Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται σύγχρονα κείμενα (π.χ. Ματσούκας, 1985, Γαλίτης, 2006) σχετικά με το νόημα της Αποκάλυψης στον Χριστιανισμό. Παρόμοια εργασία γίνεται με κείμενο από το Ισλάμ (Ζιάκας, 1988). Επίσης, μπορούν να αναγνωρίσουν στοιχεία των κειμένων σε σχετικές εικόνες (π.χ. 1) Θωμά Βαθά, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, 2) Αντρέι Ρουμπλιόφ, Η Φιλοξενία του Αβραάμ, 3) Φορητή εικόνα με θέμα από την Αποκάλυψη του Ιωάννη, 4) Μαρκ Σαγκάλ, Ο Μωυσής και η Φλεγόμενη Βάτος, 5) Ο αρχάγγελος Γαβριήλ αποκαλύπτει την όγδοη σούρα του Κορανίου στον Μωάμεθ).

Θωμάς Βαθάς, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, Σπήλαιο Αποκαλύψεως, περίπου 1596.

Αντρέι Ρουμπλιόφ, Η Φιλοξενία του Αβραάμ. [Η Αγία Τριάδα] 1410


Μαρκ Σαγκάλ (1887-1985). Ο Μωυσής και η Φλεγόμενη Βάτος.
Λιθογραφία από τον κύκλο έργων «Η Ιστορία της Εξόδου»

 

Ισλάμ: Το νόημα της Αποκάλυψης





Εφαρμόζοντας:

«Αντιγνωμίες»: Όταν άνθρωποι με διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις εκφράζουν δημόσια την αμφισβήτησή τους για τη διδασκαλία περί αποκάλυψης μιας θρησκείας προσβάλλουν τους πιστούς αυτής της θρησκείας;


Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2017

Α' Λυκείου: 1.1. Αναζήτηση του Θεού


Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Άνθρωπος / Πρόσωπο
1.1 Αναζήτηση του Θεού




Βιώνοντας: Έκφραση εμπειρίας των μαθητών/μαθητριών για την αναζήτηση.

1. Τραγούδι: Ο Προσκυνητής (2003)
Μουσική και στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης
Δίσκος: Οι περιπέτειες ενός Προσκυνητή




Νοηματοδοτώντας:


Θεμελιώδη υπαρξιακά ερωτήματα και η απάντηση της θρησκείας. Διαπίστωση της καθολικότητας του θρησκευτικού φαινομένου.

(«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking) - Αντιλαμβάνομαι, Γνωρίζω, Φροντίζω» σελ. 148-149 του οδηγού εκπαιδευτικού γυμνασίου )


Τι σκέφτονται, ποια αισθήματα έχουν (οι εικονιζόμενοι/εικονιζόμενες); Γιατί το κάνουν; Πού βρίσκεται ο Θεός για αυτούς;





Αναλύοντας:
Η ανάπτυξη της θρησκευτικότητας. Τύποι θρησκευτικότητας




24. «Επ’ αυτού θα είχα να πω…» 

(Για διφορούμενο θέμα. Έκφραση γνωμών και τοποθετήσεων. Ακολουθεί γύρος συζήτησης για εμβάθυνση και τελική τοποθέτηση. σελ. 159 του οδηγού εκπαιδευτικού γυμνασίου )

«Επ’ αυτού θα είχα να πω…». Δίνονται αποσπάσματα κειμένων (Μακράκης, 1999, Γιανναράς, 2006, Γιαννουλάτος, 2004, Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου, ΔΕ 2) σε ομάδες και ζητείται ο παρουσιαστής/ η παρουσιάστρια κάθε ομάδας να τοποθετηθεί σύντομα ξεκινώντας με τη φράση «Επ’ αυτού θα είχα να πω…» σε θέματα, όπως α) η καθολικότητα του φαινομένου της θρησκείας, β) ποια είναι η αιτία της θρησκευτικότητας, γ) στάδια θρησκείας και θρησκευτικής εμπειρίας, και δ) οι αντιλήψεις των ανθρώπων για τον Θεό. Μετά από κάθε τοποθέτηση γίνονται ερωτήσεις. Κάθε ομάδα παραδίδει γραπτά τις θέσεις της.



Εφαρμόζοντας:
Τεκμηρίωση προσωπικής στάσης σε υπαρξιακά ερωτήματα με χρήση επιχειρημάτων και κατάλληλης θρησκευτικής ορολογίας.

«Αντιγνωμίες» σε ζευγάρια ενώπιον της ολομέλειας. Κάθε μαθητής/μαθήτρια παίρνει μία κάρτα ρόλου (π.χ. ενός χριστιανού που εκκλησιάζεται, ενός χριστιανού που δεν εκκλησιάζεται). Ζητείται να σκεφτούν με βάση τον ρόλο που ανέλαβαν και όσα έχουν προηγηθεί στο μάθημα και να επιχειρηματολογήσουν για το εξής θέμα: «Τι δίνει νόημα στη ζωή μου;». Αφού σκεφτούν και γράψουν για τρία λεπτά τα επιχειρήματά τους ζητείται να σηκωθούν δύο και να εκφράσουν με τη σειρά τις απόψεις τους και να διαλεχθούν κρίνοντας τις θέσεις του άλλου/της άλλης. Δίνεται συγκεκριμένος χρόνος για την αντιγνωμία του ζευγαριού και ακολουθεί συζήτηση με την ολομέλεια. Μπορεί να επαναληφθεί με άλλο ζευγάρι. Αν δεν υπάρχει χρόνος μπορεί να δημιουργηθούν από την αρχή ζευγάρια και να διαλεχθούν ταυτόχρονα. Αφού λήξει ο χρόνος ερωτώνται όλοι α) πώς ένιωσαν; β) ποια γνώμη είχε βαρύτητα και γιατί; και γ) ποιο είναι το νόημα της ζωής για αυτούς/αυτές και αν επηρεάστηκαν από όσα άκουσαν και έζησαν στις «αντιγνωμίες»;

Διαβάστε περισσότερα...

Οκτώ του Σεπτέμβρη, Γιορτή της Παναγούδας



Του Γέροντα Γρηγορίου
Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου

Τὴν ἡμέρα αὐτὴν ἑορτάζουμε τὰ γενέθλια τῆς Παναγίας. Ὁ ἑλληνικὸς λαὸς αὐτὴν τὴν ἡμέρα ἀποκαλεῖ τὴν Παναγία σὲ ἄλλα μέρη Παναγούδα, ποὺ σημαίνει μικρὴ Παναγία, καὶ σὲ ἄλλα μέρη Θεοσκέπαστη Κόρη. Καὶ ὁ ἱερὸς Δαμασκηνὸς αὐτὴν τὴν ἡμέρα μᾶς ἔδωσε τὸν θεολογικώτερο λόγο γιὰ τῆς Παναγίας τὸ μυστήριο. Μέσα ὅμως σ᾽ αὐτὴν τὴν μεγάλη χαρά, δοκιμάζουμε, ὅλοι ἐμεῖς ποὺ προστρέχουμε στὴν Παναγία, καὶ θλίψεις καὶ ἀπογοητεύσεις καὶ περάσματα πρωτότυπα καὶ ἀνήκουστα γιὰ τὴν ἱστορία τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους. Πρῶτοι ποὺ πέταξαν στὰ σκουπίδια τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας, καὶ μάλιστα ἀπὸ αὐτὲς ποὺ ἔφεραν οἱ πρόγονοί τους μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους ἀπὸ τὶς χαμένες πατρίδες, ἦταν οἱ Ἰεχωβάδες.

Αὐτοὶ εἶναι οἱ πρῶτοι ποὺ βλαστήμησαν τὴν Παναγία, γιατὶ ἔτσι τοὺς ὑπαγόρευσε ἡ διδασκαλία τῶν Ἑβραίων. Καὶ ὅμως ἡ ἀτολμιὰ καὶ ἡ δειλία τῶν κρατούντων ἐν τῷ κράτει ἡμῶν, καθόλου δὲν τοὺς ἀπέρριψε. Δὲν τάραξε τὴν ἡσυχία τῆς ἀσέβειάς τους. Ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴ προσκρούσουμε στὰ δεδομένα τοῦ ἄπιστου κόσμου, τοὺς ἀφήσαμε ἐλεύθερους νὰ καθυβρίζουν τὴν Παναγία, τὸν Σταυρὸ καὶ τοὺς Ἁγίους. Αὐγὰ πουλάει στὸν πάγκο τῆς ἀγορᾶς ἡ κυρα-Λιόντρα, καὶ ἀντιλαλεῖ ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι Θεός, ἄρα καὶ ἡ Παναγία δὲν εἶναι Θεοτόκος. Ἔχουν δὲ τόση θρασύτητα καὶ ἀναίδεια, ποὺ σὲ προκαλοῦν νὰ χειροδικήσης. Αὐτὴ εἶναι μιὰ ἱστορία πονεμένη πολλῶν ἐτῶν.

Ἐφέτος ὅμως, φρεσκαρίστηκε ἡ ἀσέβεια στήν Παναγία ἀπὸ κάποια καρακαηδόνα τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας. Ἅρπαξε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας, ὄχι γιὰ νὰ τὴν προσκυνήση, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴν πετάξη στὰ σκουπίδια! Ἀναγνώρισε ὅτι ὁ κάδος εἶναι πολὺ μικρός, γιὰ νὰ πετάξη τὸν ἑαυτό της στὰ σκουπίδια, ἀλλὰ πολὺ μεγάλος, γιὰ νὰ ρίξη τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας. Δὲν ἀναλογίσθηκε ποτὲ αὐτὴ ἡ γυναίκα τὴν θέση ποὺ πῆρε στὸν κόσμο ἀπὸ τὴν Παναγία. Χωρὶς τὴν ἐλπίδα στὴν Παναγία, τί θὰ ἦταν ὁ κόσμος; Καράβι ξαρμάτωτο καὶ ἀτιμόνευτο. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ στοιχειώδη εὐγένεια δὲν θὰ πᾶς τὸ σέβας ἑνὸς λαοῦ νὰ τὸ πετάξης, ἀφοῦ μάλιστα πληρώνεσαι ἀπὸ τὸ κράτος γιὰ τὴν διακονία αὐτοῦ τοῦ λαοῦ. Γυναίκα ποὺ διδάχθηκε τὰ περὶ Παναγίας καὶ ἤκουσε τὰ θαυμάσια ποὺ ἐπετέλεσε καὶ ἐπιτελεῖ κάθε μέρα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀπιστεῖ καὶ καθυβρίζει συνειδητὰ τὴν Παναγία εἶναι τέρας δυσειδέστατο ἐπάνω στὴν γῆ.

Δὲν μοῦ ἄρεσε τῆς ἱερᾶς Συνόδου ἡ ἐπιστολή. Ἂν ἡ ἀδικία καὶ τὸ μῖσος εἶναι στὸ πρόσωπό μας, ἀλήθεια πρέπει νὰ τὴν συγχωρέσουμε. Ἅμα ὅμως ἀναφέρεται στὰ τῆς πίστεως ἀπὸ ἄτομο βαπτισμένο καὶ μυρωμένο, δὲν ὑπάρχει «Τοῖς μισοῦσι καὶ ἀδικοῦσιν ἡμᾶς συγχώρησον, Κύριε», ἀλλὰ πετιέται στὰ τάρταρα καὶ στὶς ἀβύσσους καὶ ὑπόκειται στοὺς ἀναθεματισμοὺς τῶν ἁγίων Πατέρων. Ὁ πατέρας ἔχει τὸ δικαίωμα καὶ νὰ εὔχεται καὶ νὰ καταρᾶται. Ἡ Παναγία δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ὑπεράσπιση τὴν δική μας. Ἐμεῖς ὅμως ἔχουμε ἀνάγκη κάθε ἕναν ποὺ βλασφημεῖ τὴν Θεοτόκο Μαρία νὰ τὸν ἀπορρίπτουμε. Αὐτὸ εἶναι ὑποχρέωσή μας. Αὐτὸ τὸ ἔχουμε ἐμεῖς ἀνάγκη καὶ δὲν θὰ φεισθοῦμε νὰ λέμε κάθε μέρα «μοῦτζα σου καὶ τύφλα σου». Ἐμεῖς τὴν Παναγία τὴν ἔχουμε μετὰ τὸν Χριστὸ στὶς ἐκκλησίες μας, στὰ εἰκονίσματά μας, στὰ φυλακτά μας. Αὐτὴ ἡ πίστη δὲν ἔχει τέλος. Αὐτὴ ἡ πίστη ἐνισχύεται κάθε μέρα μὲ τὶς Παρακλήσεις, μὲ τοὺς Χαιρετισμούς, μὲ τὴν ἀπέραντη λατρευτικὴ πορεία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀλλὰ ἡ λύπη μας γίνεται πιὸ βαθειὰ καὶ πιὸ μεγάλη, γίνεται τρανή, γιατὶ αὐτὴ δὲν εἶναι γραμμὴ μόνον αὐτῆς τῆς ἐλαχίστης ὑπαλλήλου, ἀλλὰ τοῦ ἴδιου τοῦ κρατοῦντος συστήματος. Ἂν παρακολουθήσης σὲ ἐκκλησιαστικὴ τελετὴ προσφώνηση πολιτικοῦ, θὰ ἐννοήσης ὅτι συστηματικὰ ἀποφεύγει κάθε λέξη ποὺ ἀναφέρεται στὸν χῶρο τῆς πίστεως. Μπορεῖ νὰ χαρακτηρίση τὸν λαὸ φίλεργους, φιλότιμους, εὐγενεῖς, φιλόξενους, ἐκτὸς ἀπὸ πιστούς. Χρόνια ἔχουμε νὰ ἀκούσουμε ἀπὸ πολιτικό: «Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ θὰ προχωρήσουμε». Τελείως ἀλλοτριωμένος ὁ λόγος τους ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς πίστεως. Μὲ μουσκεμένο σφουγγάρι σβήσαμε κάθε ἀναφορὰ ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς πίστεως. Καψίλες καὶ καπνοὺς γέμισε ὁ κόσμος ἀπ᾽ τὰ κεριὰ τῶν πατέρων μας, ποὺ τά σβήνει τῶν κρατούντων ἡ ἀπιστία. Ὁ Σταυρὸς τοὺς πειράζει, ἡ Παναγία τοὺς ἐνοχλεῖ, οἱ καμπάνες κάνουν ἠχορρύπανση, ἐνῶ τὰ ντάπα-ντούπα τῶν κέντρων καταστροφῆς τοῦ κόσμου δὲν μολύνουν τὴν ἀτμόσφαιρα! Ἀπὸ τὸ μεσαῖο πόδι τῆς Χαλκιδικῆς τὸ ντάπα-ντούπα φτάνει κάθε βράδυ στὸ τρίτο πόδι. Ὅσο πάει καὶ αὐξάνει ἡ συρμαγιὰ τοῦ διαβόλου. Καί πᾶνε νὰ βάλουνε ὅρια καὶ νὰ μεταθέσουνε ὅρια στῆς πίστης τὶς χαρὲς καὶ στὶς ἀναπαύσεις τοῦ λαοῦ. Τὸ χίλια ἑπτακόσια τόσο, στὸ καθολικὸ τοῦ μοναστηριοῦ τῆς Θεοσκεπάστου Παναγίας στὸν Πόντο, συνάχθηκαν οἱ Ἕλληνες, γιὰ νὰ ὁμολογήσουν ὅτι δὲν εἶναι μουσουλμάνοι, εἶναι «ρούμ», καὶ ζήτησαν νὰ κτυποῦν τὶς καμπάνες καὶ νὰ γιορτάζουν τὸ Πάσχα στὸ προαύλειο τῆς ἐκκλησίας καὶ τὰ Θεοφάνεια στὰ νερά.
Φωτοβολίδες εἶστε καὶ γρήγορα θὰ σβήσετε καὶ κορνιαχτὸς θὰ γίνουν τὰ ἔργα σας. Ἀρκετὰ ταλαιπωρήσατε τοὺς ἀνθρώπους τοῦ μόχθου καὶ τοῦ κόπου. Κάτω τὰ εἴδωλά σας. Τραβηχθῆτε ἐκεῖ ποὺ δὲν ἐπισκοπεῖ ὁ Θεὸς καὶ δὲν ζοῦν ἄνθρωποι, ἀλλὰ δυνάμεις δαιμονικὲς καὶ καταστρεπτικές. Σχίστηκε ἡ σημαία σας, κουρελιάστηκε, δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ κυματίζη. Φοβηθῆτε τὸν Θεὸν καὶ ἐξαφανισθῆτε.

Ἀλλὰ αὐτὴν τὴν ὥρα μοῦ βγαίνει καὶ μιὰ κραυγὴ πόνου γιὰ τὸ Ὄρος ποὺ ἐγκαταβιῶ. Ὅλα τὰ σκηνώματα, ὅλες οἱ σπηλιὲς καὶ οἱ ὀπὲς τῆς γῆς γέμισαν ψάρια. Γι᾽ αὐτὸ δὲν μποροῦμε καὶ στὴν θάλασσα νὰ βροῦμε ψάρια. Ἡ ἀφωνία τῶν ἐνασκουμένων μοῦ θυμίζει τῶν ψαριῶν τὴν κατάσταση. Δὲν ἀσημίζουν πιὰ οἱ κέφαλοι στοῦ πελάγους τὰ νερά. Παντοῦ σιωπὴ καὶ ἀφωνία. Ἐπιτέλους κράξατε καὶ φωνάξατε: «Μιὰ τέτοια Ἑλλάδα δὲν τὴν θέλουμε. Καὶ κάτω ἀπὸ μιὰ τέτοια ἄπιστη ἐπικράτεια δὲν θέλουμε νὰ ζήσουμε. Ψάχνουμε ἄρχοντες πιστοὺς νὰ τοὺς πολυχρονίσουμε καὶ νὰ ζητήσουμε τὴν ἀρωγή τους.»

Γρηγόριος ὁ Ἀρχιπελαγίτης
Διαβάστε περισσότερα...

Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2017

Γιατί γιορτάζουμε την Ύψωση του Τίμιου Σταυρού;


Στις 14 Σεπτεμβρίου σύμπασα η Ορθοδοξία τιμά τον Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως το «καύχημά» Της και η «δόξα» Της. Η εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης καθιερώθηκε ίσως από τον ίδιο τον Μέγα Κωνσταντίνο, κατά προτροπή προφανώς της μητέρας του αγίας Ελένης, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Ξύλου στα Ιεροσόλυμα, γύρω στο 330. 

Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία στα οποία εξαίρεται ο ρόλος του Σταυρού για τη σωτηρία του κόσμου. 

Το γεγονός ότι οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς αποδεικνύει ότι οι διωκόμενοι χριστιανοί θεωρούσαν τους εαυτούς τους τύπους του αδίκως παθόντος Κυρίου Ιησού Χριστού. Το ιερό αυτό σύμβολο τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου. 



Το όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου "ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ", τοιχογραφία του Ραφαήλ
από τα δωμάτια του πάπα Βοργία στο Βατικανό.

Η θαυματοποιός δύναμη του Σταυρού 


Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι ο αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια. 

Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι’ αυτό προσέγγισε τον χριστιανισμό. 

Η εύρεση του Τιμίου Σταυρού



Το 326 αναχώρησε για τους Αγίους Τόπους η ευσεβής χριστιανή μητέρα του αγία Ελένη, όπου άρχισε το κτίσιμο λαμπρών ναών. Επίκεντρο ήταν ο Πανάγιος Τάφος του Κυρίου. 

Στο σημείο εκείνο ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε κτίσει το 135, κατά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ναό της Αφροδίτης. Η αγία Ελένη επιδόθηκε σε προσπάθειες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. 

Η πιστή βασιλομήτωρ, με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα.

Η επανάκτηση του Τιμίου Σταυρού 

Ο Ηράκλειος επιστρέφει τον Τίμιο Σταυρό στην
Κωνσταντινούπολη

Την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την δεύτερη ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. 

Λόγω των θαυμάτων που επιτελούνταν χάρη στον Τίμιο Σταυρό οι Πέρσες τον θεώρησαν μαγικό και γι’ αυτό τον φύλασσαν και τον προσκυνούσαν, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα! 

Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 626. 

Η εκκλησία των Ιεροσολύμων θεώρησε ότι ο Σταυρός του Χριστού ανήκει σε όλη την χριστιανοσύνη και γι’ αυτό αποφάσισε να τεμαχίσει το Τίμιο Ξύλο και να το διανείμει σε όλη την Εκκλησία. 

Έτσι διασώθηκαν μέχρι σήμερα πολλά τεμάχια, τα οποία φυλάσσονται ως τα πολυτιμότερα κειμήλια.



Το Απολυτίκιο της εορτής:

«Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου 
καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, 
νίκας τοὶς Βασιλεύσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος
 καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα».


Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2017

Γ΄ Λυκείου: 1.1 Επιστήμη

Επιστήμη και θρησκεία στην κατανόηση του κόσμου




Γ΄ Λυκείου. Διλήμματα
1.1 Επιστήμη 


Διερευνώντας:
Επιστήμη και θρησκεία στην κατανόηση του κόσμου.


Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος κάνει λόγο για τη σχέση Επιστήμης και Εκκλησίας.


Βιογραφικό:
Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος Χατζηνικολάου γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1954 στη Θεσσαλονίκη.
Σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με άριστα 10. Μετά την συμπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, συνέχισε με σπουδές Αστροφυσικής (4 έτη) στο Harvard και (5ετη) Μηχανολογία στο M.I.T. και με Διδακτορικό (Η.Π.Α.), όπου και έλαβε μεταπτυχιακούς τίτλους (Master) και διδακτορικα (Ph.D- DSC) Έχει Διδακτορικα Ιατρικής και Μαθηματικών και Αστρονομίας. Εργάστηκε ως ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης στο Αγγειολογικό εργαστήριο του New England Deaconess Hospital (Η.Π.Α.) με Μεταπτυχιακό Αγγειολογίας. Παράλληλα διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης της Διαστημικής Εταιρείας των Ηνωμένων Πολιτείων (NASA) και της εταιρείας Arthur D. Little όπου έλαβε master με Άριστα. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Harvard και του M.I.T., στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με Διπλώματα master και PhD ( Διδακτορικά ) . Σπούδασε Θεολογία στην Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών και master, PhD Φιλοσοφίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας Βυζαντινών και ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Εκάρη μοναχός στις 18 Μαρτίου 1989 στην Ιερά Μονή Στομίου Κονίτσης και την επομένη χειροτονήθηκε διάκονος και εν συνεχεία πρεσβύτερος στις 10 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής εξελέγη στις 26 Απριλίου 2004.

Η Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας Γαλιλαία αποτελεί το μοναδικό κέντρο ανακούφισης ενήλικων ασθενών με καρκίνο στην Ελλάδα που λειτουργεί. Παρέχει υπηρεσίες εντελώς δωρεάν και ιδρύθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής τον Μάρτιο του 2010 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Νικόλαου.


Ο Άγιος Αρχιεπίσκοπος Λουκάς ο Ιατρός, κατά κόσμον Βαλεντίν του Φέλιξ Βόϊνο-Γιασενέτσκι,γεννήθηκε το 1877 στο Κέρτς της χερσονήσου Κριμαίας. Το 1920 εξελέγη καθηγητής της ανατομίας και χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης. Παντρεύτηκε τη νοσοκόμα Άννα Βασιλίγιεβνα με την οποία απέκτησαν 4 παιδιά. Σε ηλικία 38 ετών έχασε τη σύζυγό του από φυματίωση. Δεν ξαναπαντρεύτηκε, και επισκεπτόταν τον τάφο της συχνά όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες της ταραχώδους ζωής του.Εργαζόταν αδιάκοπα όλη τη διάρκεια της ημέρας πάνω στην επιστημονική του μελέτη,βαθιά προσηλωμένος στο όνειρό του:να σώζει ανελλιπώς ολοένα και περισσότερες ζωές,ανακουφίζοντας τον άνθρωπο από τον πόνο και το κακό.Στην προσπάθειά του αυτή πολλές φορές έφτανε στην υπερκόπωση όμως δεν τα παράταγε αφού αντλούσε δύναμη μέσα από πολύωρη προσευχή και αγάπη του για τον Χριστό. Ο ίδιος υπέστη φοβερά μαρτύρια,φυλακίσεις,εξορίες και διωγμούς εξαιτίας της βαθιάς πίστης και ανυποχώρητης ομολογίας της ορθόδοξης πίστης του μπροστά σε δικαστήρια ή κρατικούς αξιωματούχους.
Ο άγιος Λουκάς ως ιατρός δημοσίευσε σαράντα επιστημονικά έργα. Τα πρώτα 12 χρόνια της δραστηριότητάς του είχε ήδη δημοσιεύσει τα δεκαεννέα από τα σαράντα έργα του. Τον απασχολούσε πολύ η γενική αναισθησία, που όπως έλεγε, την εποχή εκείνη «ήταν πολύ πιο επικίνδυνη από την ίδια τη χειρουργική επέμβαση». Γύρω στο 1909 κατάφερε να βρει έναν απλό και σίγουρο μαζί τρόπο τοπικής αναισθησίας . Με τη δική του μέθοδο έκανε 538 εγχειρήσεις με μεγάλη επιτυχία. Τότε ήταν 33 ετών.

1. Επιστήμη και θρησκεία

[…] Λένε ότι η επιστήμη τα καταφέρνει όλα, ότι δεν υπάρχει στην φύση μυστικό που η επιστήμη δεν μπορεί να ανακαλύψει. Εμείς τι μπορούμε να απαντήσουμε σ’ αυτά;

Θα τους απαντήσουμε το εξής: Έχετε απόλυτο δίκαιο. Δεν μπορούμε να περιορίσουμε την ανθρώπινη διάνοια που ερευνά την φύση. Ξέρουμε ότι σήμερα η επιστήμη γνωρίζει μόνον ένα μέρος απ’ αυτά που θα έπρεπε εμείς να ξέρουμε για την φύση. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι δυνατότητες της επιστήμης είναι μεγάλες. Σ’ αυτό έχουν δίκαιο και δεν το αμφισβητούμε. Τι λοιπόν αμφισβητούμε εμείς; Γιατί δεν αρνούμαστε την θρησκεία όπως το κάνουν αυτοί και δεν την θεωρούμε αντίθετη προς την επιστημονική γνώση; Μόνο γιατί … είμαστε σίγουροι πως εκτός από τον υλικό κόσμο υπάρχει άπειρος και ασύγκριτα υψηλότερος πνευματικός κόσμος… και πάνω απ’ αυτόν υπάρχει Μέγας και Παντοδύναμος Θεός. Αυτό που εμείς αμφισβητούμε είναι το δικαίωμα της επιστήμης να ερευνά με τις μεθόδους της τον πνευματικό κόσμο. Διότι ο πνευματικός κόσμος δεν ερευνάται με τις μεθόδους που ερευνούμε τον υλικό κόσμο. Οι μέθοδοι αυτές είναι εντελώς ακατάλληλες για να ερευνούμε μ’ αυτές τον πνευματικό κόσμο.

«Από πού γνωρίζουμε ότι υπάρχει ο πνευματικός κόσμος; Ποιος μας είπε ότι υπάρχει»; Αν μας το ρωτήσουν… θα τους απαντήσουμε το εξής: «μας το είπε η καρδιά μας». Διότι υπάρχουν δύο τρόποι για να γνωρίσει κανείς κάτι. Ο πρώτος είναι αυτός … τον οποίο χρησιμοποιεί η επιστήμη για να γνωρίσει τον υλικό κόσμο. Υπάρχει όμως και ένας άλλος τρόπος, που η επιστήμη δεν τον ξέρει και δεν θέλει να τον ξέρει. Είναι η γνώση μέσω καρδιάς. Η καρδιά μας δεν είναι μόνο το κεντρικό όργανο του κυκλοφοριακού συστήματος, είναι και όργανο με το οποίο γνωρίζουμε τον άλλο κόσμο και αποκτάμε την ανώτατη γνώση. Είναι το όργανο που μας δίνει την δυνατότητα να επικοινωνούμε με τον Θεό και τον άνω κόσμο. Σ’ αυτό μόνο, εμείς διαφωνούμε με την επιστήμη. Εκτιμώντας τις μεγάλες επιτυχίες και τα κατορθώματα της επιστήμης, καθόλου δεν αμφισβητούμε την μεγάλη της σημασία και δεν περιορίζουμε την επιστημονική γνώση. Εμείς, λέμε μόνο στους επιστήμονες «δεν έχετε εσείς την δυνατότητα με τις μεθόδους σας να ερευνάτε τον πνευματικό κόσμο, εμείς όμως μπορούμε να το κάνουμε με την καρδιά μας».

Λουκάς, Αρχ. Κριμαίας (2014). Λόγοι και Ομιλίες. Θεσσαλονίκη: Ορθόδοξη Κυψέλη.

Αναπλαισιώνοντας:


Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (κατά κόσμον Ιωάννης Ζηζιούλας, 1931-...) είναι από τους πιο γνωστούς σύγχρονους Έλληνες Ορθόδοξους θεολόγους. Ήταν μαθητής του μεγάλου Ρώσου ορθόδοξου θεολόγου π. Γεωργίου Φλορόφσκι. Γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1931 στο Καταφύγιο Κοζάνης. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από όπου αποφοίτησε το 1955. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και αναγορεύθηκε Μάγιστρος της Θεολογίας. Έχει διατελέσει καθηγητής δογματικής θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και συστηματικής θεολογίας στα πανεπιστήμια Γλασκώβης (1973-1987), Θεσσαλονίκης (1984-1998), King’s College του Λονδίνου, Γρηγοριανού της Ρώμης και Γενεύης. Χειροτονήθηκε διάκονος στις 14 Ιουνίου 1986 και Πρεσβύτερος στις 15 Ιουνίου 1986. Στις 22 Ιουνίου 1986 εξελέγη από τη Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Μητροπολίτης Περγάμου. Το 1993 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 2002 διετέλεσε Πρόεδρός της, όντας ο πρώτος Πρόεδρος Κληρικός. Είναι αντιπρόεδρος της επιτροπής Διαλόγου μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Εκπροσώπησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε αρκετές διεθνείς συνελεύσεις. Υπήρξε ακόμη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Επιτροπής Πίστεως και Τάξεως του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.


2. Δημιουργία του κόσμου: Επιστήμη και θεολογία

Η αλήθεια του ανθρώπου συνδέεται αδιάρρηκτα με την υπόλοιπη υλική κτίση. Η αλήθεια αυτή θεμελιώνεται στο ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από τον Θεό στο τέλος της Δημιουργίας και αφού είχε προηγηθεί η δημιουργία του υλικού κόσμου και όλου του ζωικού βασιλείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα γνωστικά συστήματα ο άνθρωπος εμφανίζεται πριν δημιουργηθεί ο υλικός και ζωικός κόσμος. Στην Αγία Γραφή συμβαίνει το αντίστροφο. Αυτό δηλώνει την εξάρτηση του ανθρώπου από όλη την προηγουμένη δημιουργία και ιδιαίτερα από το ζωικό βασίλειο.

Η θεωρία της εξελίξεως και, εδώ άπτομαι ίσως ευαισθησιών, κανένα πρόβλημα δεν παρουσιάζει για τη θεολογία από την άποψη αυτή. Αντίθετα είναι ευπρόσδεκτη κατά το ότι αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος είναι άρρηκτα δεμένος με την υπόλοιπη υλική κτίση, καθώς και κατά το ότι η νοημοσύνη για την οποία τόσο πολύ καυχάται και με την οποία καθυποτάσσει και εκμεταλλεύεται την υλική κτίση, δεν αποτελεί αποκλειστικό ιδίωμα του ανθρώπου αλλά μόνο διαφορά βαθμού όχι είδους από τα ζώα, όπως παρατήρησε ο Δαρβίνος. Η θεωρία της εξελίξεως στη σοβαρή και όχι στη γελοιοποιημένη εκδοχή της, καταγωγή από τον πίθηκο κ.λπ., αναφέρεται όχι στο ποιος αλλά στο πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος. Και μόνο η σύγχυση των δύο αυτών ερωτημάτων, όπως συμβαίνει σε μια φονταμενταλιστική προσέγγιση της γραφής, μπορεί να αποτελέσει απειλή για τη χριστιανική πίστη. Μια προσεκτική μελέτη των ομιλιών του Μ. Βασιλείου στην «Εξαήμερο» πείθει περί της εξελικτικής δημιουργίας των ειδών. Θεολογία και βιολογία δεν έχουν λόγο να αντιδικούν στο ζήτημα αυτό.
Ιωάννης Ζηζιούλας, μητρ. Περγάμου, 
Ο άνθρωπος και το περιβάλλον: Ορθόδοξη θεολογική προσέγγιση

Κριστιάνο Μπάντι, Ο Γαλιλαίος αντιμετωπίζει την Ιερά Εξέταση



Αξιολογώντας:


Σύγχρονα ζητήματα από τη σκοπιά της επιστήμης και της θρησκείας.



Διαβάστε περισσότερα...