Α' Λυκείου: 3.1. Εκκλησία (1ο δίωρο)

Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 3 Κοινότητα

3.1 Εκκλησία

Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:

Η Εκκλησία και τα εκκλησιαστικά σύμβολα.

- Ομαδοσυνεργασία – «Χάρτης εννοιών»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες. Σε κάθε ομάδα δίνεται η λέξη «εκκλησία» (και η ετυμολογία της από λεξικό, π.χ. Μπαμπινιώτης, 2002) γραμμένη στο κέντρο, και εικόνες-σύμβολα της Εκκλησίας περιφερειακά (π.χ. ναυς, άμπελος). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να γράψουν κάτω από τη λ. εκκλησία συνειρμούς που τους γεννά η λέξη και η ετυμολογία της (π.χ. έκκληση, πρόσκληση, εκκλησία του Δήμου, κ.ο.κ.). Στη συνέχεια, καλούνται να συνδέσουν τη λ. Εκκλησία με μια εικόνα-σύμβολό της που τους αρέσει περισσότερο και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους (γραπτώς κάτω από το σύμβολο). Ακολουθεί παρουσίαση στην ολομέλεια.

- Εναλλακτικά:

Ομαδοσυνεργασία –«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας»: Προβάλλονται φωτογραφίες με σύμβολα της εκκλησίας (ναυς, άμπελος, άγκυρα, το χριστόγραμμα, η λέξη ΙΧΘΥΣ, ο καλός ποιμήν, κ.ά.) και δίδονται σχετικά αγιογραφικά (π.χ. Ιω 10, 11∙ 14-15∙ Ιω 15, 5, Εβρ 6, 18β-19) ή άλλα κείμενα (Σχολικό Βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου, ΔΕ 10). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να αντιστοιχίσουν τα κείμενα με τα σύμβολα απαντώντας στις ερωτήσεις του προτεινόμενου μοτίβου.

Εφαρμόζοντας:

Η Εκκλησία ως λατρευτική κοινότητα.

- «Θετικό - Αρνητικό»: Διαβάζονται ενδεικτικές φράσεις και καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να πάρουν θέση προς τον θετικό ή αρνητικό πόλο και να την υποστηρίξουν με επιχειρήματα: (π.χ -Όταν πηγαίνω εκκλησία νιώθω τον Θεό κοντά μου. -Δεν χρειάζεται να πηγαίνει κάποιος στην Εκκλησία για να είναι πιστός χριστιανός. -Η Εκκλησία είναι χρήσιμη μόνο για να τελούνται οι θρησκευτικές τελετές. -Μπορώ να αναπτύξω μόνος/μόνη μου την πνευματικότητά μου στο σπίτι μου. -Στην εκκλησία βρίσκω πραγματικό καταφύγιο, τόπο όπου ηρεμώ και βρίσκω τον πνευματικό εαυτό μου. -Στην εκκλησία όλοι με κρίνουν και μου λένε τι και πώς να το κάνω. -Στην εκκλησία συναντιέμαι με τους φίλους μου. -Στην εκκλησία είμαστε μια λατρευτική κοινότητα. -Στην εκκλησία συγχρωτιζόμαστε με ανθρώπους σαν κι εμάς. -Είναι ωραίο να προσευχόμαστε μαζί κ.ο.κ.)

- Εναλλακτικά:

«Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking): Ακούγοντας/διαβάζοντας 2Χ2 (παραλλαγή του 10Χ2)»: Οι μαθητές/μαθήτριες ακούν (ή διαβάζουν) τον ειρμό: «Τὸ στερέωμα, τῶν ἐπὶ σοὶ πεποιθότων, στερέωσον Κύριε τὴν Ἐκκλησίαν, ἣν ἐκτήσω, τῷ τιμίῳ σου αἵματι», ή τις φράσεις του ευαγγελίου « οὗ γάρ εἰσι δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Μτ 18, 19-20) και «Καί ἰδού ἐγώ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Μτ 28, 20). Στη συνέχεια, σημειώνουν δύο λέξεις που συνδέονται με το νόημα του ειρμού/της φράσης. Ακολουθεί ερμηνεία (Κυπριανός Καρθαγένης, Ware, 2001) και σύντομη συζήτηση. Επαναλαμβάνεται η διαδικασία.

Διερευνώντας:

Χαρακτηριστικά της πρώτης Εκκλησίας.

- Ομαδοσυνεργασία –«Διήγηση βιβλικού κειμένου από άλλη προοπτική»: Δίνονται τα χωρία Πραξ 2, 42-47 και 4, 32-37 και απόσπασμα από την επιστολή Προς Διόγνητον. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες επιχειρούν να διηγηθούν το ίδιο βιβλικό περιεχόμενο από την οπτική ενός χριστιανού της πρώτης κοινότητας (ενδεχομένως, εκφράζοντας και τα συναισθήματά του). Στη συνέχεια, διαβάζεται σε ολομέλεια απόσπασμα από την 1η Απολογία του Ιουστίνου και συγκρίνεται με όσα έγραψαν.

- Εναλλακτικά:

«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας»: Γίνεται προβολή παρουσίασης με φωτογραφίες και κατόψεις του πρώτου ευκτήριου οίκου της Δούρας Ευρωπού και δίνονται σχετικές πληροφορίες (π.χ. Στουφή) (ή οι μαθητές/μαθήτριες αναζητούν εικόνες και σχεδιαγράμματα στο διαδίκτυο για τη Δούρα Ευρωπό). Οι μαθητές/μαθήτριες παρατηρούν προσεκτικά την αρχιτεκτονική και ιδίως τους χώρους που προβλέπονται για ποικίλες δραστηριότητες (π.χ. βαπτιστήριο σε όροφο, αυλή, διδασκαλείο, κύριο χώρο λατρείας). Συνδέουν τις νέες πληροφορίες με ό,τι ήδη γνωρίζουν, επεκτείνουν τη σκέψη τους σε νέες κατευθύνσεις και διατυπώνουν ενδεχομένως νέες ερωτήσεις, αναζητήσεις (το κεντρικό θέμα είναι ο τρόπος λειτουργίας της εκκλησιαστικής κοινότητας).

λήμμα "Dura-Europos", Wikipedia

Πληροφορίες για τη Δούρα-Ευρωπό

α. Στη Μεσοποταμία, στη δυτική όχθη του Ευφράτη ποταμού, στη Δούρα Ευρωπό, οι ανασκαφές έφεραν στο φως τη σημαντικότερη κατ’ οίκον εκκλησία.

Πρόκειται για μια ελληνιστικού τύπου οικία, που διέθετε αρκετά δωμάτια διατεταγμένα γύρω από μία αυλή. Για τις ανάγκες της λατρείας δύο συνεχόμενα δωμάτια της νότιας πλευράς ενώθηκαν και αποτέλεσαν ένα ενιαίο χώρο (13Χ15μ.). Στην ανατολική πλευρά της αίθουσας βρέθηκε μία εξέδρα, όπου πιθανόν θα βρισκόταν ο θρόνος του επισκόπου, ίσως φορητός και ξύλινος. Η μετατροπή αυτή τοποθετείται πιθανότατα [...] γύρω στο 231/232.

Δέκα χρόνια περίπου μετά, στη βορειοδυτική γωνία του σπιτιού, ένα δωμάτιο μετατράπηκε σε βαπτιστήριο. Απέκτησε ορθογώνια κτιστή κολυμβήθρα με κιβώριο πάνω απ’ αυτή. Το βαπτιστήριο διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες, που περιελάμβαναν θέματα σχετικά με το Βάπτισμα και τη διδασκαλία της Εκκλησίας γι’ αυτό».

Στουφή, Ι. Η ναοδομία: Ιστορική και θεολογική θεώρηση, σ. 1.

Αναπλαισιώνοντας:

Η Εκκλησία στο Σύμβολο της Πίστης.

- Ομαδοσυνεργασία – «Χάρτης εννοιών»: Με τη βοήθεια βιβλικών χωρίων (Κολ 1,18, Εφ 5,25-27, Μκ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20 κ.ά.) θεολογικών κειμένων (π.χ Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ι. Χρυσόστομος, Παπαθανασίου, 2009) και της εικόνας της Πεντηκοστής, οι μαθητές/μαθήτριες κατασκευάζουν έναν χάρτη εννοιών, για τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην Εκκλησία μέσα στο Σύμβολο της Πίστεως («Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική») εξηγώντας σύντομα κάτω από κάθε όρο τη σημασία του.

- Εναλλακτικά:

«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Ερμηνεία και αιτιολόγηση»: Δίνεται/Προβάλλεται η βυζαντινή εικόνα της Πεντηκοστής και το άρθρο 9 του Συμβόλου της Πίστεως. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδυάσουν εικόνα και κείμενο, και να δώσουν μια αιτιολογημένη ερμηνεία και των δύο. (Επικουρικά θα μπορούσαν να δοθούν και κάποια σχετικά βιβλικά χωρία, π.χ. Κολ 1,18, Εφ 5,25-27, Μκ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20).

1. Το 9ο άρθρο του «Συμβόλου της Πίστεως» («Πιστεύω»):

Πιστεύω [...]

9. Εἱς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν καί ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν.

 Πιστεύω [...]

στην Εκκλησία που είναι μία, αγία, καθολική  και αποστολική.

Θεοφάνης ο Kρης (1546). Κυριακή της Πεντηκοστής.
 Ι. Μονή Σταυρονικήτα, Άγιο Όρος.

Αξιολογώντας:

Η Εκκλησία σήμερα.

- «Σύγκριση κειμένων»: Δίνονται δύο κείμενα· το ένα είναι του Διονυσίου Αλεξανδρείας για τη δράση των χριστιανών σε επιδημία πανώλης, και το άλλο αφορά στο φιλανθρωπικό έργο μιας Εκκλησίας (π.χ. της Εκκλησίας της Αλβανίας). (Εναλλακτικά, θα μπορούσε να γίνει αναζήτηση στην ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος, «Κοινωνικό έργο»). Οι μαθητές/μαθήτριες συγκρίνουν τα κείμενα και επισημαίνουν τις ιδιαιτερότητες, τις ομοιότητες και τις διαφορές τους.

- Εναλλακτικά:

«Ομαδοσυνεργασία - Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση και δημιουργία WebQuest» με θέμα: Το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας σήμερα.

3.1. ΕΚΚΛΗΣΙΑ (1ο δίωρο) by psifas.yiannis on Scribd

Διαβάστε περισσότερα...

Γ΄ Λυκείου: 2.2 Εργασία (2ο δίωρο)

Γ΄ Λυκείου. Προκλήσεις

2.2 Εργασία

Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:

Εργασία και Αεργία

- «Αξιολογική επιλογή κειμένων»: Ερμηνεία των όρων «εργασία» και «αεργία» μέσα από Αγιογραφικά χωρία, πατερικά κείμενα και αποσπάσματα από το Γεροντικό (π.χ. Β’ Θεσ. 3, 10, Μτ. 5, 16, Ιακ. 2, 17, Θεσ. Α΄ 4, 11, Παροιμίες 6, 6-11, Αββάς Αμμωνάς, Γεροντικό. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, 1ος λόγος στο «Ασπάσασθε Πρίσκιλλαν και Ακύλαν»).

- Εναλλακτικά:

«Μετάδοση βίντεο»: Προβάλλεται απόσπασμα από ντοκιμαντέρ ή ταινία με θέμα την εργασία (π.χ. Agora: From democracy to market, Το κυνήγι της ευτυχίας, Δυο ημέρες, μια νύχτα, Εργασία κ.ά.) και οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν σχετικό φύλλο εργασίας με ερωτήσεις που αφορούν την εργασία, την αεργία, την ανεργία, τον ανταγωνισμό κ.λπ.

Εφαρμόζοντας:

Ηθικά ζητήματα στον χώρο των εργασιακών σχέσεων.

- «Σύγκριση κειμένων» και «Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (άρθρα 23-25). Στη συνέχεια διαβάζουν άρθρα απ’ τον ημερήσιο Τύπο ή παρακολουθούν βίντεο που αφορούν σύγχρονες περιπτώσεις δυσμενών συνθηκών εργασίας (π.χ. σε εργοστάσια στην Κίνα, Ινδία, Αμερική κ.λπ. ή σε ευρωπαϊκές αλυσίδες καταστημάτων κ.ά.). Ακολουθεί συζήτηση.

- Εναλλακτικά:

«Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία επεξεργάζονται στοιχεία στατιστικών και άρθρων από τον ημερήσιο τύπο με θέματα που αφορούν την παιδική εργασία, την εκμετάλλευση, την εμπορία ανθρώπων κ.λπ. (διαφορετικό θέμα η κάθε ομάδα) και τα παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης, η οποία και θέτει ερωτήματα προς συζήτηση.

3. Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

ΑΡΘΡΟ 23

1. Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμά του, να έχει δίκαιες
και ικανοποιητικές συνθήκες δουλειάς και να προστατεύεται από την ανεργία.

2. Όλοι, χωρίς καμία διάκριση, έχουν το δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.

3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανοποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σε αυτόν και την οικογένειά του συνθήκες ζωής άξιες στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. […]

ΑΡΘΡΟ 24

Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύθερο χρόνο, και ιδιαίτερα, σε λογικό περιορισμό
του χρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις αποδοχές.

ΑΡΘΡΟ 25

1. Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Έχει ακόμα δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξαρτήτων της θέλησής του.

2. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμα ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία.

OHE, Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, 1948

Διερευνώντας:

Θρησκευτικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της εργασίας.

- «Μαρκάρισμα και υπογράμμιση κειμένου»: Υπογραμμίζονται τα σπουδαιότερα σημεία, έννοιες–κλειδιά θεολογικού κειμένου σχετικού με την εργασία (π.χ. Σινόπουλου, 1997).

- Εναλλακτικά:

«Τοποθέτηση απέναντι στο κείμενο με Σκέψου, Συζήτησε ισότιμα, Μοιράσου (TTPS)»: Εκφράζονται απόψεις με αφορμή θεολογικό κείμενο για την εργασία (π.χ. Σ. Μπουλγκάκωφ, 1964).

5. Σκοπός εργασίας

Ο άνθρωπος δεν είναι μόνον ο λόγος ο νοητικός, αλλά και ο λόγος ο οικονομικός του κόσμου, ο κύριος της δημιουργίας. Έχει το δικαίωμα και το καθήκον να εργάζεται μέσα στον κόσμο για την ίδια του την ύπαρξη, για να βοηθά τον πλησίον του και για να εκτελέσει το κοινό έργο της ανθρωπότητας, σύμφωνα με την παραγγελία του Θεού «άρχετε πάσης της γης και κατακυριεύσατε αυτής» (Γεν. 1,28). Η εργασία του ανθρώπου αποτελεί μέρος των σχέσεών του με τη φύση και καθαγιάζεται με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. […]

Να εργάζεσαι σημαίνει να βγαίνεις ενεργητικά από τον εαυτό σου για να περάσεις μέσα στον κόσμο. Κάθε πράξη εργασίας είναι μια πραγματοποίηση του σκοπού του ανθρώπου έξω από τον εαυτό του… Το καλύτερο οικονομικό σχήμα -όποιο κι αν είναι τ’ όνομά του και μ’ οποιονδήποτε τρόπο κι αν συνδέεται με τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, την ατομική ιδιοκτησία ή την κοινοκτημοσύνη- είναι εκείνο που εξασφαλίζει καλύτερα σε κάθε δεδομένη κατάσταση πραγμάτων την προσωπική ελευθερία, διαφυλάττοντάς την και από τη φυσική φτώχεια και από την κοινωνική δουλεία.

Σεργκέι Μπουλγκάκωφ, Ορθοδοξία και οικονομική ζωή

Αναπλαισιώνοντας:

Αποτύπωση ηθικών πλαισίων με θρησκευτικά κριτήρια στην προσέγγιση των εργασιακών ζητημάτων.

- «Γράφουν επιστολές»: Αξιοποιώντας τα κείμενα που επεξεργάστηκαν σε προηγούμενα στάδια οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία συντάσσουν επιστολή που θέτει τα ηθικά πλαίσια συνθηκών εργασίας και που απευθύνεται στη Διεύθυνση μιας τοπικής βιοτεχνίας ή βιομηχανικής μονάδας ή αλυσίδας καταστημάτων, ξεκινώντας με τη φράση που ήταν γραμμένη στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου: «Arbeit macht frei» (= Η εργασία απελευθερώνει).

- Εναλλακτικά:

«Κείμενα με έμπνευση»: Με ομαδοσυνεργασία οι μαθητές/μαθήτριες συντάσσουν πεζό ή ποιητικό κείμενο με αφορμή αγιογραφικά χωρία και αποφθέγματα Πατέρων της Εκκλησίας σχετικά με τη δίκαιη μεταχείριση των εργατών. Προτείνεται να συνταχθούν φύλλα εργασίας για την κάθε ομάδα.

Νταχάου: «Arbeit macht frei» (= Η εργασία απελευθερώνει)

Η μεταχείριση των εργατών

1. Αλίμονο σ’ εκείνους που στερούν από τους εργάτες τον δίκαιο μισθό τους, γιατί είναι όμοιοι μ’ αυτούς που χύνουν αίμα.

Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, Λόγος εις την Δευτέραν Παρουσίαν

2. 1Ακούστε με τώρα κι εσείς οι πλούσιοι. Κλάψτε με γοερές κραυγές για τα βάσανά σας, που όπου να ’ναι έρχονται. 2Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ρούχα σας τα ’φαγε ο σκόρος· 3το χρυσάφι σας και το ασήμι κατασκούριασαν, και η σκουριά τους θα είναι μαρτυρική κατάθεση εναντίον σας και θα καταφάει τις σάρκες σας σαν τη φωτιά. Κι ενώ πλησιάζει η κρίση, εσείς μαζεύετε θησαυρούς. 4Ακούτε! Κραυγάζει ο μισθός των εργατών που θέρισαν τα χωράφια σας κι εσείς τους τον στερήσατε·και οι κραυγές των θεριστών έφτασαν ως στ’ αυτιά του παντοδύναμου Κυρίου.

Επιστολή Ιακώβου 5, 1- 4

3. 14Μην εκμεταλλεύεσαι ποτέ τον μισθωτό, το δυστυχισμένο και το φτωχό συμπατριώτη σου ή τον ξένο που ζει σε μια από τις πόλεις της χώρας σου. 15Να του δίνεις κάθε μέρα το ημερομίσθιό του, πριν απ’ τη δύση του ήλιου· γιατί είναι φτωχός και το έχει ανάγκη. Αλλιώς αυτός θα φωνάξει με αγανάκτηση εναντίον σου στον Κύριο, κι αυτό θα σου καταλογιστεί για αμαρτία.

Δευτερονόμιο 24, 14- 15

4. Όποιος από το διπλανό του τη διατροφή του αφαιρεί, είναι το ίδιο σαν να τον σκοτώνει· κι όποιος δε δίνει στον εργάτη το μισθό του, είναι φονιάς.

Σοφία Σειράχ 34, 22

Αξιολογώντας:

Ατομική και συλλογική ευθύνη των πιστών για ζητήματα που αφορούν στην εργασία.

- «Παιχνίδι ρόλων» με υποθετικό σενάριο: Στην περιοχή του σχολείου υπάρχει ένα εργοστάσιο το οποίο κλείνει ή ανακαλύπτεται επιχείρηση (αγροτική ή άλλη) με εκμετάλλευση εργαζομένων δουλοκτητικού τύπου. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία (πρώτα σε μονάδες, στη συνέχεια σε δυάδες και τέλος σε τετράδες) συζητούν την προσωπική τους στάση, αποφασίζουν και σκηνοθετούν /οργανώνουν τη συλλογική τους αντίδραση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν στην ανάμειξη της τοπικής θρησκευτικής κοινότητας και γενικότερα την πνευματική διάσταση του θέματος.

- Εναλλακτικά:

«Graffiti». Κατασκευή πλακάτ με συνθήματα για δικαιώματα και υποχρεώσεις που αφορούν την εργασία. Σκοπός είναι να χρησιμοποιήσουν όσα έμαθαν στο μάθημα των Θρησκευτικών σε αυτή την ενότητα.

2.2. ΕΡΓΑΣΙΑ (2ο δίωρο) by psifas.yiannis on Scribd

Διαβάστε περισσότερα...

Β' Λυκείου: 2.4 Μύηση (4ο δίωρο)

Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 2 Θρησκεία

2.4 Μύηση

Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Βιώνοντας:

Η μύηση σε μία κοινότητα.

- «Σκέψου, συζήτησε, μοιράσου (TPS)». Οι μαθητές/μαθήτριες αναφέρουν παραδείγματα ή διαδικασίες μύησης - ένταξης ενός νέου μέλους σε μια ομάδα.

- Εναλλακτικά:

- «Ομαδοσυνεργασία – Έντεχνος Συλλογισμός – Βάζοντας τίτλους»: Οι μαθητές/μαθήτριες παρατηρούν εικόνες με διάφορες μορφές μύησης και βάζουν τίτλους δικαιολογώντας την επιλογή τους. Στη συνέχεια αναζητούν το κοινό στοιχείο των εικόνων.

Νοηματοδοτώντας:

Είσοδος και ένταξη στην Εκκλησία.

- «Ομαδοσυνεργασία – Έντεχνος Συλλογισμός – Δημιουργικές ερωτήσεις»: Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει βίντεο ή προτρέπει τους μαθητές/τις μαθήτριες να παρατηρήσουν εικόνες με θέμα τη μύηση στον Χριστιανισμό. Στη συνέχεια, οι μαθητές/μαθήτριες χωρισμένοι/ες σε ομάδες καταγράφουν σκέψεις και ερωτήματα γύρω από αυτά που παρατήρησαν. Ενδεικτικά ερωτήματα: Τι παρατηρείτε; Σε ποιους/ποιες απευθύνεται η συγκεκριμένη τελετή; Πρέπει να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για την ένταξη στην Εκκλησία; Μπορεί να γίνει ένταξη χωρίς διδασκαλία/κατήχηση;

- Εναλλακτικά:

«Υπογράμμιση κειμένου». Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν και υπογραμμίζουν λέξεις -κλειδιά σε κείμενα που αναφέρονται στο μυστήριο και στην Ορθόδοξη ακολουθία του Βαπτίσματος και του χρίσματος (Σχολικό Βιβλίο Α΄ Λυκείου, ΔΕ 21, Συμεών Θεσσαλονίκης) και σηματοδοτούν την έναρξη της καινούριας ζωής στην Εκκλησία.

Αριστερά: Βάπτιση ενηλίκων στην Αβάνα της Κούβας. Δεξιά: Ομαδική βάπτιση παιδιών και ενηλίκων από την Ουκρανία.

Βαπτίσεις στις Φιλιππίνες

Αναλύοντας:

Προϋποθέσεις και στοιχεία εισόδου – ένταξης στην Εκκλησία.

- «Τροχιά της μάθησης»: Οι μαθητές/μαθήτριες, περνώντας από τους «σταθμούς» με το υλικό, μελετούν κείμενα (Σχολικό Βιβλίο Α΄ Λυκείου, ΔΕ 21, Schmemann 1984, κ.λπ.), παρατηρούν σχετικές εικόνες και συμπληρώνουν φύλλο εργασίας σχετικά με τα βασικά μέρη, τη σημασία και τους συμβολισμούς του χριστιανικού βαπτίσματος, που σηματοδοτούν την έναρξη της καινούριας ζωής στην Εκκλησία.

- Εναλλακτικά:

«Ρόλος στον τοίχο»: Φανταζόμαστε έναν σύγχρονο Αφρικανό νέο, που σκέφτεται να μυηθεί στη χριστιανική πίστη. Τι σκέφτεται, πώς αισθάνεται, τι χρειάζεται, τι φοβάται. Πώς είναι γι’ αυτόν η κατήχηση και το Βάπτισμα. Η αφορμή μπορεί να δοθεί από σχετικές εικόνες και κείμενα (π.χ. Σχολικό Βιβλίο Α΄ Λυκείου, ΔΕ 21, Schmemann, 1984).

Εφαρμόζοντας:

Νέοι και ένταξη σε θρησκευτικές κοινότητες.

- «Ομαδοσυνεργασία: Λεύκωμα με ευχές και αφιερώσεις»: Ένας συμμαθητής/μία συμμαθήτρια σε καλεί σε μία τελετή Βαπτίσματος. Οργανώνετε ένα λεύκωμα με αφιερώσεις και ευχές κατάλληλες για την περίσταση.

- Εναλλακτικά:

«Κάρτα ρόλου και ανακριτική καρέκλα»: Ένας πατέρας ή μια μητέρα προβληματίζεται για το ενδεχόμενο θρησκευτικής ένταξης του παιδιού του/της. Ένας μαθητής/μια μαθήτρια αναλαμβάνει τον ρόλο του πατέρα/της μητέρας και μια ομάδα μαθητών/μαθητριών μέσα από ερωτήσεις ζητά να εκθέσει τους προβληματισμούς του/της.

2.4. Μύηση (4ο δίωρο) by psifas.yiannis on Scribd

Διαβάστε περισσότερα...

Γ΄ Λυκείου: 2.1 Πλούτος (1ο δίωρο)

Γ΄ Λυκείου. Προκλήσεις

2.1 Πλούτος

Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:

Θρησκευτικές αντιλήψεις για τον πλούτο, και τη φτώχεια.

- «Κοιτάζοντας: Δέκα επί δύο»: Προβάλλεται ή δίνεται σε φωτοτυπία το έργο τέχνης Christ in the breadline του Eichenberg.

- Εναλλακτικά:

«Κολλάζ ή Απεικονίσεις με φαντασία»: Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα χωρίο από Αγία Γραφή σχετικά με τον πλούτο (πχ. Μτ 6, 19-21). Οι μαθητές/μαθήτριες, αφού διαβάσουν, μετατρέπουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους σε σχέδια ή φωτογραφικές συνθέσεις.

19Μη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν. 20Αντίθετα, να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό, όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέβουν. 21Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας.

Ευαγγέλιο κατά Ματθαίον 6, 19-21

Fritz Eichenberg, Ο Χριστός στο συσσίτιο (Christ in the breadline)

Εφαρμόζοντας:

Ζητήματα που προκύπτουν από τη διάκριση μεταξύ πνευματικού και υλικού πλούτου στην Ορθόδοξη Εκκλησία και σε άλλες θρησκευτικές παραδόσεις.

- «Σύγκριση κειμένων» και «Σκέψου, Συζήτησε ανά 2 και ανά 4, Μοιράσου (TPSS)»: Δίνονται στους μαθητές/μαθήτριες κείμενα σε φύλλο εργασίας και τους ζητείται να αποτυπώσουν τα κύρια σημεία του κειμένου. (Κατά το δυνατόν, δεν αποκαλύπτεται εξαρχής η θρησκευτική προέλευση των παραθεμάτων και ζητείται από τους μαθητές να εικάσουν με βάση τα στοιχεία που διαθέτουν). Σε ολομέλεια ενημερώνουν για τα πορίσματα των ομάδων και συζητούν ομοιότητες και διαφορές (π.χ.: Το παράδειγμα της «Βασιλειάδας», κοινωνικές τάξεις και το ζήτημα του πλούτου στον Ινδουισμό, το παράδειγμα του Καλανού, -Ινδού ασκητή-«γυμνοσοφιστή», η περίπτωση των Ντάλιτ, η στάση του Βούδα απέναντι στον ασκητισμό και τα υλικά αγαθά, η έννοια του «άριστου μέτρου», κ.ά.).

- Εναλλακτικά:

«Γράφουν υποχρεωτικά»: Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν μία αυθόρμητη σκέψη με αφορμή κείμενο σχετικό με τον πνευματικό και υλικό πλούτο (π.χ. Φώτη Κόντογλου, 2001).

4. Ζωή πολυμέριμνη

Ο άνθρωπος είναι σε όλα αχόρταγος, θέλει ν’ απολάψει πολλά, χωρίς να μπορεί να τα προφτάξει όλα. Και βασανίζεται. Όποιος όμως φτάξει σε μια κατάσταση που να ευχαριστιέται με τα λίγα, και να μη θέλει πολλά, έστω κι αν μπορεί να τ’ αποχτήσει, εκείνος λοιπόν είναι ο ευτυχισμένος. Δεν το κάνει από οικονομία, είτε γιατί έχει την ιδέα πως τα πολλά τον βλάφτουνε στην ψυχή ή στο σώμα. Αλλά γιατί στα λίγα και στα απλά βρίσκει πιο αγνή ικανοποίηση. Και περισσότερο απ’ όλα, επειδή με τα απλά και με τα λίγα δεν χάνει τον εαυτό του. «Τίς ἔστι πλούσιος; Ὁ ἐν ὀλίγῳ ἀναπαυόμενος». 

Οι άνθρωποι δεν βρίσκουνε πουθενά ησυχία, γιατί επιχειρούνε να ζήσουνε χωρίς τον εαυτό τους. Τρέχουνε από δω κι από κει να βρούνε την ευτυχία, μα ευτυχία δεν υπάρχει έξω από τον εαυτό μας. Θέλουμε να ευχαριστηθούμε με συμπόσια απ’ όπου λείπουμε. Όποιος έχει χάσει τον εαυτό του, έχει χάσει την ευτυχία. Ευτυχία δεν είναι το ζάλισμα που δίνουνε οι πολυμέριμνες ηδονές κι απολαύσεις, αλλά η ειρήνη της ψυχής και η σιωπηλή αγαλλίαση της καρδίας. Μ’ αυτό το βύθισμα στον εαυτό του

βρίσκει ο άνθρωπος τον Θεό.

Φώτης Κόντογλου, Μυστικά Άνθη

Διερευνώντας:

Η σχέση της θρησκείας και των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών διαβίωσης.

- Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν ομαδοσυνεργατικά θρησκευτικές προσεγγίσεις για θέματα πλούτου και φτώχειας. Δίνεται φύλλο εργασίας με καθοδηγητικές ερωτήσεις και αποσπάσματα ιερών κειμένων π.χ.: Αγία Γραφή, Κοράνιο, Μπακαβάτ Γκιτά, Κομφούκιος κ.λπ. Εξετάζεται το θέμα διαχείρισης πλούτου, ή της ανισότητας μεταξύ πλουσίου και φτωχού, ή το θρησκευτικό ιδεώδες διάκρισης μεταξύ «ευσεβών και ασεβών» σε καινοδιαθηκικά κείμενα (λ.χ. Λκ 16, 19-31: πλούσιος και φτωχός Λάζαρος) ή ακόμη σε ιερά κείμενα του Ιουδαϊσμού (Σειρ. 13, 15-16, Ιωβηλαίο έτος).

- Εναλλακτικά:

«Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)»: Οι μαθητές/μαθήτριες προβληματίζονται με βάση Πατερικό κείμενο σχετικά με την κοινωνική ανισότητα πχ. Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Μεγάλου Βασιλείου κ.λπ.

Αναπλαισιώνοντας:

Ο ρόλος της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση κρίσιμων κοινωνικών καταστάσεων.

- «Μελέτη περίπτωσης»: π. Στρατής Δήμου και η προσφυγική κρίση στη Λέσβο, ή π. Αντώνιος Παπανικολάου και «Κιβωτός του κόσμου», ή π. Θεμιστοκλής Αδαμόπουλος στη Σιέρρα Λεόνε, ή άλλες ιεραποστολικές προσπάθειες σε χώρες του τρίτου κόσμου.

- Εναλλακτικά:

«Ιστοεξερεύνηση μέσω διαδικτύου ή επιτόπια μελέτη ζητήματος»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία συμπληρώνουν φύλλο εργασίας καθώς επισκέπτονται ιστοσελίδες Μητροπόλεων ή ενορίες και ενημερώνονται σχετικά με το φιλανθρωπικό τους έργο.

Αξιολογώντας:

Αναφορές σε ατομικές και συλλογικές ευθύνες για το φαινόμενο του αθέμιτου πλουτισμού. Η ευθύνη των πιστών.

- «Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking). Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας και Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Mοιράσου (TWPS)»: Προβολή αποσπάσματος ντοκιμαντέρ ή σκίτσων που απεικονίζουν τις διαφορές πλούσιων και φτωχών (πχ. «Αλληλεγγύη: Το αντίδοτο στη φτώχεια», σκίτσα του Pawel Kuczynski, ή του Quino κ.ά.). Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν σκέψεις και προτάσεις σχετικά με την προσωπική ευθύνη απέναντι στη φτώχεια και στον αθέμιτο πλουτισμό.

- Εναλλακτικά:

«Δραματοποίηση και θέατρο Φόρουμ»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία σχεδιάζουν και παίζουν στην ολομέλεια σύντομο υποθετικό σενάριο με θέμα τον αθέμιτο πλουτισμό. Το τέλος μένει ανοιχτό και καλούνται τα μέλη της άλλης ομάδας να πάρουν θέση και να δώσουν λύση στο πρόβλημα που τίθεται.

Joaquin Salvador Lavado «Quino», Το σκάκι των τάξεων, (Πρόβλημα: Τα μαύρα παίζουν και κάνουν ματ, όποτε τους αρέσει). 

2.1. ΠΛΟΥΤΟΣ (1ο δίωρο) by psifas.yiannis on Scribd

Διαβάστε περισσότερα...

Η αλήθεια των γεγονότων

Στὸ ξεκίνημα τῶν ἀγώνων τοῦ Μεγάλου σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση, ὁ διάβολος χρυσὸ τοῦ παρουσίασε. Μία φορὰ φανταστικὸ καὶ δεύτερη φορὰ πραγματικό. Ὅμως τὸν ἀντιπαρῆλθε· ὄχι πρόσκαιρα, ἀλλὰ παντοτινά.

Ὁ στοχαστικὸς καὶ μεγάλος Γέροντας ἐμπιστευτικὰ μοῦ μίλησε: «Ἀπὸ τὸ τίποτα πήραμε μισὸ δὶς καί». Τοῦ ἀπήντησα: «Μιμήσου τὸν Ἀντώνιο καὶ ἀντιπάρελθέ το. Ἔτσι καὶ θὰ ἀποκτήσης εἰρήνη καὶ θὰ δώσης». Μὲ βουτηγμένη ὅμως τὴν ψυχή του μέχρι τὰ μπούνια στὸ μέλι τοῦ χρυσοῦ καὶ τοῦ ἀργύρου, προχώρησε ἀκάθεκτος μὲ ἱμάτια χρυσᾶ καὶ διαμαντένια.

Ἔτσι, μιὰ μέρα ἄνοιξε ἡ αὐλαία τοῦ Ἁγίου Ὄρους μὲ ἐνθρονισμένο τὸν χρυσὸ καὶ τὸν ἄργυρο στὸν τόπο τῆς ἀκτημοσύνης! Ἔκθαμβος ὁ κόσμος, ἔκθαμβη ἡ οἰκουμένη εἶδε νὰ ρέη ὁ πλοῦτος. Στὰ χέρια τῶν μοναχῶν νὰ βρίσκεται ὁ θησαυρὸς τοῦ κόσμου. Ἄρχισε νὰ σείεται ὁ κόσμος καὶ νὰ γίνεται παγκόσμιο σκάνδαλο, σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη νὰ συζητιέται ὁ εὔκολος πλουτισμὸς τῶν καλογήρων, νὰ ἐμπλέκωνται καὶ πολιτευτές. Οἱ φτωχοὶ ἀνακεντρίστηκαν ὅπως τὰ ἄλογα καὶ οἱ πλούσιοι βρῆκαν συναδέλφους. Ἀπὸ δῶ νὰ τὰ κρύψουμε, ἀπὸ κεῖ νὰ τὰ φανερώσουμε, ἀπὸ δῶ ὀλυμπιακὸ χωριό, ἀπὸ κεῖ μουρέλα, φάνηκε ὁ πλούσιος τοῦ Εὐαγγελίου. Ἄρχισε ἡ ἐπένδυση ἢ μᾶλλον οἱ ἐπενδύσεις, οἱ ὁποῖες σιγά-σιγὰ ἔγιναν τόσο ἀπόκρυφες, ποὺ οὔτε ὁ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ τὶς ἀνακαλύψη. Λόγια, λόγια πικρά, ἄλλοτε πραγματικὰ καὶ ἄλλοτε φανταστικά, ἐνῶ μὲ ἕνα «ἀντιπαρέρχομαι» σταματάει τὸ διαβολικό, ἔρχεται ὁ Χριστός, ξυπόλυτος καὶ φτωχός, καὶ κάνει τὶς καλύτερες τοποθετήσεις.

Ἀπὸ τότε, ποιός νὰ φρενάρη; Τὰ δικαστήρια δὲν εἶναι τόσο δυνατὰ καὶ τόσο πιστευτά. Ἡ φαντασία τοῦ ἀνθρώπου δὲν συγκρατιέται. Ἄνοιξαν οἱ μπουκαπόρτες καὶ ὅλη ἡ ἄβυσσος μπῆκε μέσα καὶ πνίγει τὸ καράβι. Τριγμοὶ τὸ συνοδεύουν στὸ ταξίδι του. Ἡ Ἐκκλησία πάλι στὸ στόχαστρο, ἀλλὰ αὐτὴν τὴν στιγμὴ τόσο πυρόβλητη ὅσο ποτὲ ἄλλοτε.

Μπορεῖ νὰ μὴ μᾶς παρέχεται ἡ δυνατότητα νὰ σκύψουμε στὶς κάσες τῶν χρημάτων, ἀλλ᾽ ὅταν μοναστήρια ἔχουν οἰκονομικοὺς καὶ νομικοὺς συμβούλους σὲ ξένες χῶρες, πῶς νὰ συγκρατήσης τὸν λογισμό σου; Καὶ ὅταν ἡγούμενοι συναναστρέφωνται καὶ συμπορεύωνται μὲ τοὺς πλουσιώτερους ἀνθρώπους στὶς μεγάλες πόλεις τῆς οἰκουμένης, κράτα, ἂν εἶσαι πραγματικὰ παλληκάρι τοῦ Χριστοῦ, ἀθόλωτο τὸν νοῦ σου…

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ ἀκτημοσύνη ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὸ ἀμέριμνο, στὴν θεία ἀδολεσχία. Μοναδική του ἀπασχόληση γίνονται τὰ θεϊκὰ πράγματα. Ὁ Μᾶρκος ὁ ἀσκητής, ὅταν μελέτησε τὴν τελεία ἀκτημοσύνη, ἀναλογίσθηκε ὅτι μέσα στὸ κελλί του εἶχε μία Ἁγία Γραφή. Εἶπε καθ᾽ ἑαυτόν: «καὶ αὐτὸ πλοῦτος εἶναι, περιουσία εἶναι», καὶ πῆγε καὶ τό ᾽δωσε κι ἔμεινε μόνον μὲ τὸν ἐπενδύτη του καὶ μὲ μιὰ δερμάτινη ζώνη. Ἔμεινε ὁ Μᾶρκος ὁ ἀσκητής, ὁ Ἀθηναῖος, μόνον μὲ τὸ δέρμα καὶ τὰ κόκκαλα! Δὲν σκέφθηκε νὰ ἐκμεταλλευθῆ τὸ κτῆμα του, γιὰ νὰ κάνη ἐλεημοσύνες. Μοῦ ἔλεγε ἕνας μοναχός μου: «Τί ντροπὴ νὰ πεθαίνη ὁ μοναχὸς καὶ νὰ βρίσκουν στὸ κελλί του πορτοφόλι ἔστω καὶ μὲ μία δραχμή», κι ἔμενε πάντοτε παντελῶς ἀκτήμων. Σήμερα γιατί τόση ἐπιθυμία καὶ τόσος ἀγῶνας γιὰ περιουσιακὰ στοιχεῖα, ἂν καὶ βαθιὰ μέσα μας ἀκοῦμε τὴν φωνὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου «ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ τὰ πάντα κατέχοντες»;

Πέρασε ἕνας Ἑλβετὸς τὸ καλοκαίρι ἀπὸ ἕνα κελλί. Εἶδε ὅτι ὁ μοναχὸς ποὺ διέμενε ἐκεῖ δὲν εἶχε τίποτα, οὔτε παξιμάδι. Ἐπιστρέφοντας στὴν πατρίδα του, τοῦ ἔστειλε πέντε δραχμές. Καὶ ἄλλος ὅμως προσκυνητὴς εἶδε τὴν ἀκτημοσύνη καὶ ἐτρόμαξε.

– Βάλε –τοῦ λέει– Γέροντα, ἕνα μουσαμᾶ, ἕνα στρωσίδι στὸ τραπέζι σου.

– Δὲν ἔχω νὰ τὸ πάρω, ἂν καὶ μοῦ εἴπανε φθηνὸς εἶναι ὁ μουσαμᾶς.

Αὐτὸς τότε τοῦ ἔστειλε τὸν ὀβολὸ τῆς χήρας. Εἶχε ὅμως λάβει πιὸ μπροστὰ τὴν βοήθεια τοῦ Ἑλβετοῦ. Τοῦ τὰ γύρισε ὀπίσω, λέγοντας:

– Εὐχαριστῶ, ἀλλὰ αὐτὰ ποὺ μοῦ ἔστειλε ὁ πρῶτος περαστικὸς φθάνουν γιὰ μένα γιὰ δύο χρόνια. Πάρε πίσω τὰ χρήματα καὶ διάθεσέ τα ὅπου ἐσὺ θέλεις.

Πόσο γρήγορα ἐξατμίστηκε τὸ πνεῦμα αὐτὸ καὶ θέλει ὁ μοναχὸς νὰ ἔχη στὸ κελλί του μαγαζί.

Ὁ λογισμὸς ποὺ μὲ κρατᾶ σὲ διηνεκῆ ἀπορία εἶναι γιατὶ ὁ διάβολος δὲν βάζει στὸν Ἀντώνιο σὰν πρῶτο δόλωμα τὴν γυναῖκα κι ἔβαλε τὰ χρήματα, ἐνῶ εἶναι τόσο ἐπιρρεπὴς ὁ ἄνθρωπος στὶς ὁρμὲς τῆς σάρκας. Γιατί τόσο ἐπιμένει νὰ τὸν μαγαρίση μὲ τὴν φιλοκτημοσύνη, μὲ τὰ χρήματα καὶ τὰ πλούτη; Ἂν τὰ μελετούσαμε αὐτὰ στὸν νοῦ μας, θὰ ἤμασταν συγκρατημένοι. Ἐμεῖς ὅμως, ἂν καὶ ζοῦμε ὠμὰ τὴν ζημιὰ τῆς φιλοκτημοσύνης, ἐξακολουθοῦμε τὴν δαιμονικὴ πορεία τοῦ κτᾶσθαι καὶ καταντήσαμε, ἀπὸ ὑψιπέτες ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἤμαστε, σὰν τὸν δέσμιο ἀετὸ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ πιάση τοὺς αἰθέρες.

Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς λυπηθῆ ἐμᾶς τοὺς μοναχοὺς καὶ νὰ μᾶς κρατήση μακριὰ ἀπὸ τὴν προδότρα φιλαργυρία. Ἂν ἀγαπᾶς τὰ πλούτη, ποῦ ἡ ταπεινοφορία, ποῦ ἡ ἐγκράτεια, ποῦ ἡ ξενιτεία; Ποῦ τοῦ Πέτρου ἡ φωνὴ «ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ νομίσματα δὲν ἔχω· ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔγειρε καὶ περιπάτει»; Ἡ φιλοκτημοσύνη θὰ ρημάξη τὰ σπήλαια καὶ τὰ καταγώγια τῶν μοναχῶν. Ἂς ἀγαπήσουμε ὅλοι τὸν ἀφιλάργυρο τρόπο ζωῆς.

Δῶσε, Κύριε, σύνεση σὲ μᾶς τοὺς μοναχούς, νὰ κρατηθοῦμε στὴν ἐγκράτεια, στὴν ἀκτημοσύνη, στὴν ξενιτεία –γιατὶ ὄχι καὶ στὴν εὐλογημένη ζητεία, ἡ ὁποία ταπεινώνει τὸν ἄνθρωπο– καὶ στὴν πλήρη ὑπακοή. Ἀμήν.

Γρηγόριος ὁ Ἀρχιπελαγίτης

Διαβάστε περισσότερα...

Α' Λυκείου: 2.5. Σωτηρία (5ο δίωρο)

Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 2 Θρησκευτικότητα

2.5 Σωτηρία

Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Βιώνοντας:

Ιστορίες «σωτηρίας» από την ιστορία και την καθημερινή ζωή.

- «Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)». Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να αφηγηθούν ένα περιστατικό «σωτηρίας» δικό τους ή κάποιου κοντινού τους ανθρώπου. Στο τέλος, ανακοινώνουν στην ολομέλεια το είδος της «σωτηρίας» που άκουσαν από τον συμμαθητή/τη συμμαθήτριά τους («σωτηρία» από κοινωνική κατακραυγή/φυσικό κίνδυνο, αρρώστια, θάνατο κ.λπ.).

- Εναλλακτικά:

Ομαδοσυνεργασία –« Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Βλέπω, Ισχυρίζομαι, Αναρωτιέμαι». Προβολή έργου τέχνης ή φωτογραφίας με θέμα την καταστροφή, τον κίνδυνο, τη σωτηρία.

Νοηματοδοτώντας:

Απαντήσεις της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης και άλλων χριστιανικών παραδόσεων και θρησκειών για τη σωτηρία.

- Ομαδοσυνεργασία – «Επεξεργασία κειμένων και δημιουργία αφίσας»: Μοιράζονται στις ομάδες των μαθητών/μαθητριών χαρακτηριστικά κείμενα σχετικά με τη σωτηρία στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη, σε άλλες χριστιανικές παραδόσεις και θρησκείες (π.χ. Ψαλμ 62,2, Ιω 10, 9, Πραξ 13,23, Ρωμ 4, 25· 10, 4. 10, Β Θεσ 2, 14, Άγ. Νεκτάριος, 2011, Γαλίτης, 2006, Ματσούκας, 1988 & 1997, Ζιάκας, 2003, Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου, ΔΕ 29 και 32). Οι μαθητές/μαθήτριες, αφού τα επεξεργασθούν, φτιάχνουν μια αφίσα (ή ένα ραδιοφωνικό σποτάκι) με θέμα: «Η σωτηρία στον…».

- Εναλλακτικά:

«Η τροχιά της μάθησης». Οι μαθητές/μαθήτριες από κάθε «σταθμό» συλλέγουν κειμενικό και εικονιστικό υλικό, το επεξεργάζονται και συμπληρώνουν Φύλλο Εργασίας με ερωτήσεις, όπως: Ποια είναι η έννοια της σωτηρίας σε θρησκευτικό (μεταφυσικό/ανθρωπολογικό) πλαίσιο; Οι θρησκείες δίνουν απάντηση στο ερώτημα της σωτηρίας; (Ζιάκας, 2003) Τι σημαίνουν οι θεμελιώδεις έννοιες της χριστιανικής ανθρωπολογίας και σωτηριολογίας και οι βασικοί όροι: Πτώση, Πρωτευαγγέλιο, Σχέδιο Θείας Οικονομίας, Εσχατολογική προοπτική (Έσχατα) (π.χ. Κωνσταντίνου, Ματσούκας, 1988, Ware, 2001, Σχολικό Βιβλίο Α΄ Λυκείου, ΔΕ 7).

Το καθαρτήριο πυρ

Ισλάμ, Η Γέενα του πυρός

Viktor Vasnetsov, Ημέρα της Κρίσεως, Ρωσία, 1904 μ.Χ.

Viktor Vasnetsov, Ἀγαλλιάσθε δίκαιοι, ἐν Κυρίῳ

Αναλύοντας:

Διαφορετικές θεωρήσεις σωτηρίας στη χριστιανική παράδοση και η σύνδεσή τους με τον Θεό.

- Ομαδοσυνεργασία – «Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας». Δίνονται/Προβάλλονται εικόνες της μέλλουσας κρίσης, ανατολικές και δυτικές (π.χ. Κλόντζας, Καβερτζάς, Μιχαήλ Άγγελος). Συζητούνται θέματα όπως: συλλογική σωτηρία, ατομική σωτηρία, σωτηρία με την πίστη, σωτηρία με τα έργα, σώζει ο νόμος, σώζει η χάρη.

- Εναλλακτικά:

«Αφήγηση» και «Τοποθέτηση απέναντι στο κείμενο»: Διαβάζεται η ιστορία του Ντοστογιέφσκι, «Το Κρεμμυδάκι» (από τους Αδελφούς Καραμάζοφ)]. Συζητούνται και τα ερωτήματα: Ποιος αποφασίζει το αν θα σωθούμε ή όχι; Σωζόμαστε μόνοι/μόνες μας; κ.λπ.

Michelangelo,Il giudizio universale (Η Τελική Κρίση), Cappella Sistina, Vaticano (16ος αι.)

Γεώργιος Κλόντζας, Η Δευτέρα Παρουσία (τέλη 16ου αι.) (96x127εκ.)

Λίγα λόγια για το έργο του Γεώργιου Κλόντζα:

Γύρω από τον κατακόρυφο άξονα που δημιουργείται από τον πύρινο ποταμό, ο οποίος καταλήγει στην Κόλαση, οργανώνεται αυτή η παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, ένα από τα σημαντικότερα έργα του Κλόντζα. Επάνω και στο μέσο παριστάνεται ο Ιησούς Κριτής, πλαισιωμένος από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο και την Παναγία, τους αποστόλους και πλήθος αγγέλων. Στα πόδια του βρίσκονται τα σύμβολα των ευαγγελιστών και νεκροί που αναμένουν την ώρα της Κρίσης. Πιο κάτω παριστάνονται η Ετοιμασία του θρόνου (το Ευαγγέλιο σε θρόνο βάσει του οποίου θα κριθούν οι άνθρωποι), οι δίκαιοι σε τρεις διαδοχικές σειρές και στο κάτω μέρος η έγερση των νεκρών με τους σκελετούς που αναδύονται από τους τάφους. Δεξιά βρίσκεται ο αρχάγγελος Μιχαήλ που υψώνει το σπαθί, απειλώντας μία ομάδα ανθρώπων και το υπόλοιπο τμήμα καταλαμβάνεται από την Κόλαση με την κάμινο του πυρός, το αναγεννησιακό οικοδόμημα με τον τρούλο. Τέλος, κάτω στο μέσον της εικόνας, εικονίζονται οι προφήτες Δαβίδ και Ιεζεκιήλ με πλάκες, στις οποίες υπάρχουν επιγραφές που αναφέρονται στην Κόλαση.

Ψηφιοποιημένο Αρχείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας.

Το κρεμμυδάκι

Μια φορά κι ένα καιρό, ζούσε μια κακιά γυναίκα, σωστή μέγαιρα. Πέθανε κι ούτε ένα καλό δεν είχε κάνει στη ζωή της. Την άρπαξαν το λοιπόν οι διαβόλοι και την πετάξανε στη φλογισμένη λίμνη. Τότε ο φύλακας-άγγελός της κάθισε και σκέφτηκε: "Πρέπει να θυμηθώ καμιά καλοσύνη της για να πάω να την πω στο Θεό". Θυμήθηκε, και μια και δυο πάει και λέει στο Θεό: ''Αυτή, του λέει, έβγαλε ένα κρεμμυδάκι φρέσκο απ’ το περιβόλι και το ’δωσε σε μια ζητιάνα". Κι ο Θεός απαντάει:

"Πάρε λοιπόν το ίδιο εκείνο κρεμμυδάκι, και πήγαινε πάνω απ' τη λίμνη. Βάστα το κρεμμυδάκι απ’ τη μια άκρη κι ας πιαστεί αυτή απ’ την άλλη. Τότε τράβα την. Αν τα καταφέρεις να την τραβήξεις απ’ τη λίμνη, τότε ας πάει στον Παράδεισο. Όμως αν σπάσει το κρεμμυδάκι, θα πει πως καλά είναι εκεί που είναι". Έτρεξε ο άγγελος στη γυναίκα και της λέει: "Πιάσου γερά απ’ το κρεμμυδάκι και ’γω θα σε τραβήξω". Κι άρχισε να την τραβάει προσεχτικά. Την είχε βγάλει ολάκερη σχεδόν απ’ τη λίμνη, μα μόλις είδαν οι άλλοι αμαρτωλοί πως την τραβάνε έξω, γαντζώθηκαν όλοι πάνω της για να βγουν κι αυτοί μαζί της. Μα η γυναίκα ήταν κακιά, σωστή μέγαιρα, κι άρχισε να τους κλωτσάει:

"Εμένα θέλουν να βγάλουν κι όχι εσάς. Δικό μου είναι το κρεμμυδάκι κι όχι δικό σας". Μόλις το ’πε αυτό, το κρεμμυδάκι έσπασε. Κι αυτή ξανάπεσε στη λίμνη και καίγεται εκεί πέρα ως τα σήμερα. Ο άγγελος έβαλε τα κλάματα κι έφυγε».

Ντοστογιέβσκι, Φ. (1990). Αδελφοί Καραμάζωφ. Αθήνα: Γκοβόστη, τ. Β΄, σ. 301-302.

Εφαρμόζοντας:

Η χρήση της έννοιας «σωτηρία» στην τρέχουσα επικαιρότητα και η θεολογική σημασιοδότησή της.

- «Σκέψου, Συζήτησε, Γράψε, Μοιράσου (TWPS)». Με αφορμή άρθρα από τον σύγχρονο τύπο (έντυπο και ηλεκτρονικό που αναφέρονται στη «σωτηρία» από πολιτικές, οικονομικές, φυσικές κ.λπ. καταστροφές και λαμβάνοντας υπόψη τη θεολογική σημασιοδότηση της έννοιας σωτηρία που επεξεργάστηκαν οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν σε αυτοκόλλητα χαρτάκια τη φράση: «Σωτηρία είναι/σημαίνει…».

- Εναλλακτικά:

«Μελέτη περίπτωσης». Διαβάζονται άρθρα σχετικά με ένα γεγονός «σωτηρίας» από την επικαιρότητα ή προβάλλονται αποσπάσματα από την ταινία Σάλλυ (Sully, 2016, του Κλιντ Ίστγουντ) και προκαλείται συζήτηση με θέμα τη σωτηρία στην τρέχουσα επικαιρότητα και τις θεολογικές προεκτάσεις της.

Στις 15 Ιανουαρίου 2009 ο έμπειρος πιλότος Τσέσλι «Σάλι» Σαλενμπέργκερ έκανε αναγκαστική προσγείωση στο κέντρο της αμερικανικής μητρόπολης, σώζοντας και τους 155 επιβάτες της πτήσης. Η είδηση ταξίδεψε άμεσα στα μίντια ολόκληρου του πλανήτη και ο κυβερνήτης μετατράπηκε σε ήρωα της διπλανής πόρτας, όχι όμως για όλους... Το Συμβουλίου Ασφαλείας Εθνικών Μεταφορών έκανε εξονυχιστικό έλεγχο στην υπόθεση, για να διαπιστώσει αν ο πιλότος θα μπορούσε να έχει επιστρέψει έγκαιρα στο αεροδρόμιο Λα Γκουάρντια, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των επιβατών.

2.5 ΣΩΤΗΡΙΑ (5ο Δίωρο) by psifas.yiannis on Scribd

Διαβάστε περισσότερα...