Δευτέρα 23 Απριλίου 2018

Α' Λυκείου: 3.1. Εκκλησία (1ο δίωρο)



Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 3 Κοινότητα
3.1 Εκκλησία





Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.


Παρουσιάζοντας:


Η Εκκλησία και τα εκκλησιαστικά σύμβολα.

- Ομαδοσυνεργασία – «Χάρτης εννοιών»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες. Σε κάθε ομάδα δίνεται η λέξη «εκκλησία» (και η ετυμολογία της από λεξικό, π.χ. Μπαμπινιώτης, 2002) γραμμένη στο κέντρο, και εικόνες-σύμβολα της Εκκλησίας περιφερειακά (π.χ. ναυς, άμπελος). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να γράψουν κάτω από τη λ. εκκλησία συνειρμούς που τους γεννά η λέξη και η ετυμολογία της (π.χ. έκκληση, πρόσκληση, εκκλησία του Δήμου, κ.ο.κ.). Στη συνέχεια, καλούνται να συνδέσουν τη λ. Εκκλησία με μια εικόνα-σύμβολό της που τους αρέσει περισσότερο και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους (γραπτώς κάτω από το σύμβολο). Ακολουθεί παρουσίαση στην ολομέλεια.

- Εναλλακτικά:
Ομαδοσυνεργασία –«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας»: Προβάλλονται φωτογραφίες με σύμβολα της εκκλησίας (ναυς, άμπελος, άγκυρα, το χριστόγραμμα, η λέξη ΙΧΘΥΣ, ο καλός ποιμήν, κ.ά.) και δίδονται σχετικά αγιογραφικά (π.χ. Ιω 10, 11∙ 14-15∙ Ιω 15, 5, Εβρ 6, 18β-19) ή άλλα κείμενα (Σχολικό Βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου, ΔΕ 10). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να αντιστοιχίσουν τα κείμενα με τα σύμβολα απαντώντας στις ερωτήσεις του προτεινόμενου μοτίβου.



Εφαρμόζοντας:


Η Εκκλησία ως λατρευτική κοινότητα.

- «Θετικό - Αρνητικό»: Διαβάζονται ενδεικτικές φράσεις και καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να πάρουν θέση προς τον θετικό ή αρνητικό πόλο και να την υποστηρίξουν με επιχειρήματα: (π.χ -Όταν πηγαίνω εκκλησία νιώθω τον Θεό κοντά μου. -Δεν χρειάζεται να πηγαίνει κάποιος στην Εκκλησία για να είναι πιστός χριστιανός. -Η Εκκλησία είναι χρήσιμη μόνο για να τελούνται οι θρησκευτικές τελετές. -Μπορώ να αναπτύξω μόνος/μόνη μου την πνευματικότητά μου στο σπίτι μου. -Στην εκκλησία βρίσκω πραγματικό καταφύγιο, τόπο όπου ηρεμώ και βρίσκω τον πνευματικό εαυτό μου. -Στην εκκλησία όλοι με κρίνουν και μου λένε τι και πώς να το κάνω. -Στην εκκλησία συναντιέμαι με τους φίλους μου. -Στην εκκλησία είμαστε μια λατρευτική κοινότητα. -Στην εκκλησία συγχρωτιζόμαστε με ανθρώπους σαν κι εμάς. -Είναι ωραίο να προσευχόμαστε μαζί κ.ο.κ.)

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking): Ακούγοντας/διαβάζοντας 2Χ2 (παραλλαγή του 10Χ2)»: Οι μαθητές/μαθήτριες ακούν (ή διαβάζουν) τον ειρμό: «Τὸ στερέωμα, τῶν ἐπὶ σοὶ πεποιθότων, στερέωσον Κύριε τὴν Ἐκκλησίαν, ἣν ἐκτήσω, τῷ τιμίῳ σου αἵματι», ή τις φράσεις του ευαγγελίου « οὗ γάρ εἰσι δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Μτ 18, 19-20) και «Καί ἰδού ἐγώ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Μτ 28, 20). Στη συνέχεια, σημειώνουν δύο λέξεις που συνδέονται με το νόημα του ειρμού/της φράσης. Ακολουθεί ερμηνεία (Κυπριανός Καρθαγένης, Ware, 2001) και σύντομη συζήτηση. Επαναλαμβάνεται η διαδικασία.


Διερευνώντας:


Χαρακτηριστικά της πρώτης Εκκλησίας.

- Ομαδοσυνεργασία –«Διήγηση βιβλικού κειμένου από άλλη προοπτική»: Δίνονται τα χωρία Πραξ 2, 42-47 και 4, 32-37 και απόσπασμα από την επιστολή Προς Διόγνητον. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες επιχειρούν να διηγηθούν το ίδιο βιβλικό περιεχόμενο από την οπτική ενός χριστιανού της πρώτης κοινότητας (ενδεχομένως, εκφράζοντας και τα συναισθήματά του). Στη συνέχεια, διαβάζεται σε ολομέλεια απόσπασμα από την 1η Απολογία του Ιουστίνου και συγκρίνεται με όσα έγραψαν.

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας»: Γίνεται προβολή παρουσίασης με φωτογραφίες και κατόψεις του πρώτου ευκτήριου οίκου της Δούρας Ευρωπού και δίνονται σχετικές πληροφορίες (π.χ. Στουφή) (ή οι μαθητές/μαθήτριες αναζητούν εικόνες και σχεδιαγράμματα στο διαδίκτυο για τη Δούρα Ευρωπό). Οι μαθητές/μαθήτριες παρατηρούν προσεκτικά την αρχιτεκτονική και ιδίως τους χώρους που προβλέπονται για ποικίλες δραστηριότητες (π.χ. βαπτιστήριο σε όροφο, αυλή, διδασκαλείο, κύριο χώρο λατρείας). Συνδέουν τις νέες πληροφορίες με ό,τι ήδη γνωρίζουν, επεκτείνουν τη σκέψη τους σε νέες κατευθύνσεις και διατυπώνουν ενδεχομένως νέες ερωτήσεις, αναζητήσεις (το κεντρικό θέμα είναι ο τρόπος λειτουργίας της εκκλησιαστικής κοινότητας).

λήμμα "Dura-Europos", Wikipedia

Πληροφορίες για τη Δούρα-Ευρωπό


α. Στη Μεσοποταμία, στη δυτική όχθη του Ευφράτη ποταμού, στη Δούρα Ευρωπό, οι ανασκαφές έφεραν στο φως τη σημαντικότερη κατ’ οίκον εκκλησία.

Πρόκειται για μια ελληνιστικού τύπου οικία, που διέθετε αρκετά δωμάτια διατεταγμένα γύρω από μία αυλή. Για τις ανάγκες της λατρείας δύο συνεχόμενα δωμάτια της νότιας πλευράς ενώθηκαν και αποτέλεσαν ένα ενιαίο χώρο (13Χ15μ.). Στην ανατολική πλευρά της αίθουσας βρέθηκε μία εξέδρα, όπου πιθανόν θα βρισκόταν ο θρόνος του επισκόπου, ίσως φορητός και ξύλινος. Η μετατροπή αυτή τοποθετείται πιθανότατα [...] γύρω στο 231/232.

Δέκα χρόνια περίπου μετά, στη βορειοδυτική γωνία του σπιτιού, ένα δωμάτιο μετατράπηκε σε βαπτιστήριο. Απέκτησε ορθογώνια κτιστή κολυμβήθρα με κιβώριο πάνω απ’ αυτή. Το βαπτιστήριο διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες, που περιελάμβαναν θέματα σχετικά με το Βάπτισμα και τη διδασκαλία της Εκκλησίας γι’ αυτό».

Στουφή, Ι. Η ναοδομία: Ιστορική και θεολογική θεώρηση, σ. 1.

Αναπλαισιώνοντας:


Η Εκκλησία στο Σύμβολο της Πίστης.

- Ομαδοσυνεργασία – «Χάρτης εννοιών»: Με τη βοήθεια βιβλικών χωρίων (Κολ 1,18, Εφ 5,25-27, Μκ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20 κ.ά.) θεολογικών κειμένων (π.χ Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ι. Χρυσόστομος, Παπαθανασίου, 2009) και της εικόνας της Πεντηκοστής, οι μαθητές/μαθήτριες κατασκευάζουν έναν χάρτη εννοιών, για τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην Εκκλησία μέσα στο Σύμβολο της Πίστεως («Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική») εξηγώντας σύντομα κάτω από κάθε όρο τη σημασία του.

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Ερμηνεία και αιτιολόγηση»: Δίνεται/Προβάλλεται η βυζαντινή εικόνα της Πεντηκοστής και το άρθρο 9 του Συμβόλου της Πίστεως. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδυάσουν εικόνα και κείμενο, και να δώσουν μια αιτιολογημένη ερμηνεία και των δύο. (Επικουρικά θα μπορούσαν να δοθούν και κάποια σχετικά βιβλικά χωρία, π.χ. Κολ 1,18, Εφ 5,25-27, Μκ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20).

1. Το 9ο άρθρο του «Συμβόλου της Πίστεως» («Πιστεύω»):

Πιστεύω [...]

9. Εἱς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν καί ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν.

 Πιστεύω [...]

στην Εκκλησία που είναι μία, αγία, καθολική  και αποστολική.


Θεοφάνης ο Kρης (1546). Κυριακή της Πεντηκοστής.
 Ι. Μονή Σταυρονικήτα, Άγιο Όρος.

Αξιολογώντας:


Η Εκκλησία σήμερα.

- «Σύγκριση κειμένων»: Δίνονται δύο κείμενα· το ένα είναι του Διονυσίου Αλεξανδρείας για τη δράση των χριστιανών σε επιδημία πανώλης, και το άλλο αφορά στο φιλανθρωπικό έργο μιας Εκκλησίας (π.χ. της Εκκλησίας της Αλβανίας). (Εναλλακτικά, θα μπορούσε να γίνει αναζήτηση στην ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος, «Κοινωνικό έργο»). Οι μαθητές/μαθήτριες συγκρίνουν τα κείμενα και επισημαίνουν τις ιδιαιτερότητες, τις ομοιότητες και τις διαφορές τους.

- Εναλλακτικά:
«Ομαδοσυνεργασία - Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση και δημιουργία WebQuest» με θέμα: Το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας σήμερα.


Διαβάστε περισσότερα...