Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2018

Α' Λυκείου: 2.4. Γιορτή (4ο δίωρο)




Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 2 Θρησκευτικότητα
2.4 Γιορτή




Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Βιώνοντας:


Η σημασία της γιορτής στην προσωπική και κοινωνική ζωή των μαθητών/μαθητριών.

- «Ιδεοθύελλα». Γράφεται στον πίνακα η λέξη «γιορτή». Καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να εκφράσουν μονολεκτικά, συναισθήματα και σκέψεις, τα οποία καταγράφονται στον πίνακα.

- Εναλλακτικά:
«Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)». Με τη φράση του Δημόκριτου: «Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος» (μτφρ: μια ζωή χωρίς γιορτές είναι σαν ένας μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο), καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να απαντήσουν ποια είναι η σημασία και ο ρόλος των γιορτών στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.






«Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος.»
μετάφραση: μια ζωή χωρίς γιορτές [και πανηγύρια]
είναι σαν ένας μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο.
(Δημόκριτος 470-370 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος)





Νοηματοδοτώντας:


Ο εορτασμός σε εβδομαδιαία και ετήσια βάση στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

- Ομαδοσυνεργασία – «Κατασκευή Ημερολόγίου». Κατασκευή ετήσιου ημερολογίου τοίχου. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει από 2 μήνες, στους οποίους επισημαίνει τις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές, με βάση ένα θρησκευτικό ημερολόγιο που τους παρέχεται (σε φωτοτυπία, μόνον οι μήνες που ενδιαφέρουν κάθε ομάδα). Ακολουθεί συζήτηση με άξονα τις ερωτήσεις: Με ποια κριτήρια επιλέξατε τις γιορτές του ημερολογίου σας; Ποιους τιμά η Εκκλησία στις γιορτές; (Χριστό, Θεοτόκο, Αγίους/Αγίες, θαυμαστά γεγονότα). Για ποιο λόγο νομίζετε ότι το ημερολόγιο είναι γεμάτο με γιορτές; Επικουρικά μπορεί να δοθεί ένα κείμενο για το θεολογικό νόημα της γιορτής και τον καθαγιασμό του χρόνου (Φουντούλης, 1993, Μπασιούδης, 2011) και να χρησιμοποιηθεί προηγούμενη γνώση.

- Εναλλακτικά:
Ομαδοσυνεργασία – «Χάρτης εννοιών»: Δίνονται καρτέλες με διάφορες χριστιανικές γιορτές. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες καλούνται να δημιουργήσουν χάρτη εννοιών σχετικά με το είδος τους (Χριστολογικές, Θεομητορικές, Αγίων, σταθερές, κινητές) και τη θέση τους στον λειτουργικό χρόνο.
Ακολούθως συζητούν με βάση ένα κείμενο για το θεολογικό νόημα της γιορτής και τον καθαγιασμό του χρόνου (Φουντούλης, 1993, Μπασιούδης, 2011, Σχολικό Βιβλίο Α΄ Λυκείου, ΔΕ 7) την επίδραση των γιορτών στη ζωή τους, στο περιβάλλον τους και στην καθημερινή ζωή στην Ελλάδα.

Αναλύοντας:


Οι γιορτές στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στις άλλες χριστιανικές παραδόσεις και στις μονοθεϊστικές θρησκείες.

- Ομαδοσυνεργασία – « Ιστοεξερεύνηση μέσω διαδικτύου». Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και αναζητούν πληροφορίες για τις γιορτές στην ορθόδοξη Εκκλησία, στα άλλα χριστιανικά δόγματα και τις μονοθεϊστικές θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Ισλάμ). Μπορούν να δοθούν και βοηθητικά κείμενα (π.χ. Φουντούλης, 1993, Ακεψιμάς, 2000, Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου, σ. 238, Γιαννουλάτος, 2006, Ζιάκας, 2003), Ακολουθεί σύντομη παρουσίαση στην ολομέλεια (ή και ανάρτηση στην ιστοσελίδα του σχολείου).

- Εναλλακτικά:
«Σύγκριση κειμένων»: Με αφορμή τους στίχους ενός τραγουδιού (προαιρετικά, π.χ. Κυριακή, του Δ. Κογιάννη), δίνονται θεολογικά κείμενα για το νόημα της εορτής της Κυριακής (Χριστιανισμός), του Σαββάτου (Ιουδαϊσμός) [Φουντούλης, 1993 (Χριστιανισμός, Ιουδαϊσμός), Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας] και της Παρασκευής (Ισλάμ) (Ζιάκας, 2003) και γίνεται σύγκρισή τους.

Ιουδαϊσμός:


O Iουδαϊσμός from Ioannis Psifas

 Χανουκά





Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η απέραντη  αυτοκρατορία του μοιράστηκε στους στρατηγούς του. Μετά από ένα σκληρό πόλεμο για την κατάκτηση της εξουσίας, στον οποίο ενεπλάκησαν όλα τα έθνη της Μέσης Ανατολής, οι Εβραίοι βρέθηκαν το 175 π.Χ. κάτω από την κυριαρχία της Δυναστείας των Σελευκιδών και του Σύριου βασιλιά Αντιόχου. Ο αλλαζών Αντίοχος, που δεν δίστασε να αυτοαποκαλεστεί "Ο Επιφανής",  πίστεψε ότι η διάδοση και η υιοθέτηση του Ελληνιστικού Πολιτισμού από τους Εβραίους θα αποτελούσε το "εργαλείο" για την πλήρη αφομοίωσή τους. Κήρυξε ιερό πόλεμο εναντίον τους  εφαρμόζοντας την απαγόρευση της διατήρησης των παραδόσεών τους και την εξάσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων, τις συστηματικές διώξεις και τις δολοφονίες. Αποφασισμένος να εξαφανίσει το παραμικρό που θύμιζε την Εβραϊκή θρησκεία, ο Αντίοχος εγκατέστησε το άγαλμα του Δία μέσα στον Ιερό Ναό. Η συνεχής καταπίεση των Εβραίων, η ιεροσυλία του Ναού  και το φάσμα της πλήρους εξαφάνισης οδήγησε μία χούφτα πιστούς να επαναστατήσουν. Αρχηγός της μικρής ομάδας των επαναστατών ήταν ένας ηλικιωμένος ιερέας, ο Ματατιάου Χασσμοναϊ, υποστηριζόμενος από τους πέντε γιούς του. Οι επαναστάτες εκείνης της εποχής ονομάστηκαν "Μακαμπίμ" ή "Μακαβαίοι".

Υστερα από πολλά χρόνια σκληρών πολέμων, οι Μακαβαίοι κατόρθωσαν να αποτινάξουν τον ζυγό των Συρίων και να απελευθερώσουν την πατρίδα τους. Πρώτο τους μέλημα που κράτησε αρκετό καιρό ήταν ο καθαρισμός του Ιερού Ναού από τα ειδωλολατρικά αγάλματα και η  επαναλειτουργία του σύμφωνα με τις Εβραϊκές Παραδόσεις. Εχοντας καθαρίσει και απολυμάνει τον Ναό και έχοντας κτίσει ξανά το θυσιαστήριο του Κυρίου, οι Εβραίοι αποφάσισαν να γιορτάσουν την "επαναφιέρωση" της πίστης στον Θεό τους γι' αυτό και επ' ευκαιρία των εγκαινίων της επαναλειτουργίας του Ιερού Ναού, ονόμασαν την γιορτή αυτή Χανουκά που στα Εβραϊκά σημαίνει "αφιέρωση". 

Για να επαναλειτουργήσει όμως ο Ναός, έπρεπε να βρεθεί μεγάλη ποσότητα από αμόλυντο αγνό ελαιόλαδο, σφραγισμένο από τον Αρχιερέα, για το άναμμα του Αιωνίου Φωτός, της Μενορά. Οι Μακαβαίοι βρήκαν στις αποθήκες του Ναού μόνο ένα μικρό κανατάκι που επαρκούσε υπό κανονικές συνθήκες για το άναμμα μίας μόνο ημέρας. Για να ετοιμάσουν νέα ποσότητα αγνού ελαιολάδου έπρεπε να περάσουν οκτώ ολόκληρες ημέρες. Το δίλημμα ήταν μεγάλο: να περίμεναν άλλες οκτώ ημέρες για να επαναλειτουργήσουν τον Ιερό Ναό ή να χρησιμοποιούσαν την μικρή ποσότητα λαδιού που είχαν βρεί διακινδυνεύοντας να σβήσει η Μενορά μετά από μία ημέρα;  Τελικά, ορμώμενοι από την βαθιά τους πίστη, αποφασίσαν να ανάψουνε την Μενορά και ο Θεός έκανε το θαύμα του: το μικρό κανατάκι λαδιού διήρκεσε οκτώ ολόκληρες ημέρες, όσες ακριβώς χρειάζονταν για να ετοιμάσουν μεγάλη ποσότητα από αγνό λάδι. Τον επόμενο χρόνο, οι χαχαμίμ όρισαν τον παντοτινό εορτασμό του Χανουκά για οκτώ ημέρες, σε ανάμνηση του θαύματος του Θεού και της βοήθειάς Του στην διατήρηση της θρησκευτικής ταυτότητας του Εβραϊκού Λαού.






Σκηνοπηγία - Σουκότ



Μετά τις δέκα Ημέρες του Δέους, στην πανσέληνο του μήνα Τισσρί, γιορτάζουμε το Σουκότ, την χαρούμενη γιορτή της Σκηνοπηγίας, της εκπλήρωσης και της συνάθροισης των αγαθών που ρέουν ύστερα από την μετάνοια και την συγχώρεση.

Τα "σύννεφα της δόξας" που συνόδευαν και προστάτευαν τους Εβραίους στην πορεία τους στην έρημο, μετά την Εξοδο από την Αίγυπτο, εξαφανίστηκαν μετά την μεγάλη αμαρτία με το χρυσό μοσχάρι που κατασκεύασαν, περιμένοντας τον Μωϋσή να κατέβει από το όρος Σινά. Η Θεϊκή προστασία επέστρεψε στους Εβραίους μόνο ύστερα από την τήρηση της εντολής του Θεού, να κτίσουν την Σκηνή του Μαρτυρίου, το Οελ Μοέντ, όπου θα τοποθετούσαν τις Δέκα Εντολές. Το κτίσιμο της Σκηνής ξεκίνησε την 15η ημέρα του μήνα Τισσρί και σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, της επανένωσης του Εβραϊκού λαού με την διάχυτη αγάπη και φροντίδα του Θεού, γιορτάζουμε το Σουκότ και τηρούμε την Εντολή που μας αναφέρει χαρακτηριστικά η Τορά: "Επί επτά ημέρες θα κατοικείτε σε σκηνές, για να γνωρίζουν οι απόγονοί σας, ότι έβαλα τους Ισραηλίτες να κατοικούν σε σκηνές, όταν τους έβγαλα από την Γή της Αιγύπτου."

Το Σουκότ, μαζί με το Πέσαχ και το Σσαβουώτ, είναι οι τρείς γιορτές προσκυνήματος, Σσελοσσά Ρεγκαλίμ, όπως ονομάζονται, κατά την διάρκεια των οποίων οι Εβραίοι ανέβαιναν με τα πόδια μέχρι την Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσουν τον Κύριο στον Ναό Του, το Μπέτ-Αμικντάσς, και να του προσφέρουν μέρος από την σοδειά τους.

Όταν οι Εβραίοι χαίρονται και αγαλλιάζουν, οι καρδιές μας ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. 
Τις μέρες του Ιερού Ναού στην Ιερουσαλήμ, στις προσφορές της εορτής του Σουκότ περιλαμβάνονταν εβδομήντα βόδια, που αντιστοιχούσαν σε εβδομήντα έθνη – για την ευημερία, την ειρήνη και την αρμονία ανάμεσα στα «έθνη του κόσμου».

Κατά την διάρκεια των επτά ημερών της γιορτής, από το βράδυ της Τετάρτης 4/10/2017 έως το απόγευμα της Τετάρτης 11/10/17, τρώμε όλα τα γεύματα μέσα στην Σουκά, εκτός εάν βρέχει. Εξαιρείται η πρώτη νύχτα που τρώμε μία φέτα ψωμί μέσα στην Σουκά ακόμα κι' αν βρέχει. Η Σουκά είναι μία προσωρινή κατασκευή, η σκεπή της οποίας φτιάχνεται μόνο από γήϊνα υλικά. Προσφέρει σκιά από τον ήλιο στην διάρκεια της ημέρας και επιτρέπει σε όποιον κάθεται μέσα, να βλέπει τα αστέρια του ουρανού το βράδυ. Μπαίνοντας στην Σουκά είτε για να φάμε είτε για να συνομιλήσουμε με τους γνωστούς μας, αισθανόμαστε την Θεία Παρουσία να μας τυλίγει από την κορυφή έως τα νύχια.

Εορτή της Σκηνοπηγίας - Ιερουσαλήμ

Γιορτές του Ισλάμ




Το μουσουλμανικό έτος αρχίζει με τον εορτασμό της Εγίρας, της εξόδου του Μωάμεθ και των συντρόφων του το 622 μ.Χ. από τη Μέκκα στη Μεδίνα. Τη 10η του ιδίου μηνός εορτάζεται η ανάμνηση της Δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου. Στις 12 του τρίτου μηνός, ο μουσουλμανι
κός κόσμος πανηγυρίζει τη γέννηση του Μωάμεθ με ευφρόσυνο τόνο και ενεργό συμμετοχή των διαφόρων μουσουλμανικών αδελφοτήτων. [...]
Την 27η του εβδόμου μουσουλμανικού μηνός, εορτάζεται η ανάμνηση του νυκτερινού ταξιδιού του Προφήτη στον ουρανό, κατά τη διάρκεια του οποίου έλαβε την εντολή και το σχήμα της μουσουλμανικής προσευχής. Περί τα μέσα του ογδόου μηνός, πανηγυρίζεται το γεγονός του καθορισμού της Qiblah, του προσανατολισμού δηλαδή των προσευχομένων προς την κατεύθυνση της Μέκκας. Η θρησκευτική ζωή του μουσουλμάνου βρίσκεται σε ένταση και έξαρση ιδίως κατά τον ένατο σεληνιακό μήνα, τον Ramadan. Πρόκειται για την κατεξοχήν περίοδο νηστείας, αυτοπειθαρχίας και ασκήσεως, που έχει δύο χαρακτηριστικές αιχμές. Η πρώτη είναι η «νύχτα της δυνάμεως», δηλαδή η νύχτα της 23ης προς την 24η του μηνός, κατά την οποία όπως λέει η Παράδοση, κατήλθε από τον ουρανό το Κοράνιο. Κατ’ αυτήν οι ευσεβείς μουσουλμάνοι αγρυπνούν, πιστεύοντας ότι οι άγγελοι επισκέπτονται τα τεμένη και πραγματοποιούν τις επιθυμίες των πιστών. Η δεύτερη κορυφή θρησκευτικής εξάρσεως είναι η 1η μέρα του δεκάτου μηνός, κατά την οποία διακόπτεται η νηστεία· είναι γνωστή ως «Id al-Fitr» ή «Id al-Saghir», «Εορτή του τέλους της νηστείας» ή «Μικρά εορτή». Την έναρξη πανηγυρισμού ορίζει η εμφάνιση της νέας σελήνης, ενώ ο τόνος της ημέρας είναι ιδιαιτέρως ευφρόσυνος, διότι συνδέεται με το τέλος μιας παρατεταμένης περιόδου νηστείας. Χιλιάδες πιστοί συγκεντρώνονται από νωρίς στα τεμένη. Επειδή είναι αδύνατο να επαρκέσει ο εσωτερικός χώρος, η προσευχή τελείται στο ύπαιθρο, στα τεράστια αίθρια των τεμενών ή στις πλατείες εμπρός απ’ αυτά. Κατά την ημέρα αυτή συνηθίζονται πολλές επισκέψεις μεταξύ φίλων και αποστέλλονται αμοιβαίως γλυκά και εορταστικές κάρτες. Πολλοί κάνουν ελεημοσύνες στους φτωχούς και πηγαίνουν στους τάφους των αγαπημένων τους προσώπων.

Η κορωνίδα των εορτών βρίσκεται στον τελευταίο, τον δωδέκατο μήνα, κατά τον οποίο πραγματοποιείται το μέγα προσκύνημα στη Μέκκα. Όσοι δεν πηγαίνουν εκεί αυτοπροσώπως, συμμετέχουν στη μεγάλη πανήγυρη προσφέροντας τη 10η του μηνός θυσία – σε συντονισμό με την προσφερόμενη στη Mina της Αραβίας – σε ανάμνηση της θυσίας του Αβραάμ. Πριν από τη μεγάλη αυτή εορτή, την Id al-Kabir ή Id al-Adha, προηγείται νηστεία. Η τροφή ετοιμάζεται με προσευχές, στις οποίες μνημονεύεται ο Μωάμεθ και τα απελθόντα μέλη της οικογένειάς του. Όλοι όσοι μπορούν
να αγοράσουν ζώο υποχρεούνται να το προσφέρουν θυσία. [...] Το ζώο τοποθετείται με το κεφάλι προς τη Μέκκα και σφαγιάζεται – συνήθως από τον αρχηγό της οικογένειας – με χτύπημα μάχαιρας στον τράχηλο, ενώ απαγγέλλονται κορανικοί στίχοι. Το κρέας του θύματος μαγειρεύεται και τρώγεται από τα μέλη της οικογένειας και τους φτωχούς. Κατά την ημέρα αυτή συνηθίζονται επίσης [...] επισκέψεις στα κοιμητήρια.

[...] Οι μουσουλμανικές εορτές δεν συνδέονται με σταθερές περιόδους του γνωστού μας έτους, αλλά μετακινούνται διαδοχικά σε όλες τις εποχές, διότι το ισλαμικό ημερολόγιο στηρίζεται στο καλούμενο «σεληνιακό έτος» και διαφέρει από το δικό μας κατά 11 σχεδόν ημέρες.

Γιαννουλάτος, Αναστάσιος, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας (2006/2016). Ισλάμ.
Θρησκειολογική επισκόπηση. Αθήνα: Το Βήμα, σ. 264-267.



Εφαρμόζοντας:


Κριτική προσέγγιση της λαϊκής θρησκευτικότητας.

- «Ανάλυση Διαστάσεων: “Το πανηγύρι”»: Γίνεται προβολή παρουσίασης (π.χ. PowerPoint), προετοιμασμένης από τον/την εκπαιδευτικό, με εικόνες από ένα θρησκευτικό πανηγύρι (πρόγραμμα της πανηγύρεως από έναν ναό, λιτανεία της εικόνας, παζάρι έξω από τον ναό, χοροί, τραγούδια, φαγοπότι κ.τ.λ.) ή ενός ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ με το ίδιο θέμα. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται καταρχήν να διακρίνουν σε δύο στήλες τα λαϊκά στοιχεία και τα θρησκευτικά στοιχεία της πανηγύρεως. Στη συνέχεια, επιχειρούν ανάλυση των διαστάσεών της (ουσιαστική, χωρική, χρονική, ποσοτική, ποιοτική). Ακολουθεί αξιολόγησή της.

- Εναλλακτικά:
Ομαδοσυνεργασία – «Μελέτη περίπτωσης». Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες. Σε κάθε ομάδα δίνεται ένα θρησκευτικό έθιμο (π.χ. πασχαλινά, χριστουγεννιάτικα έθιμα) (π.χ. Χρυσοχόου, 1979, Σέργης, 2015), για το οποίο επιχειρούν να διακρίνουν τις θρησκευτικές καταβολές και το νόημά του. Ακολουθεί κριτική αξιολόγηση της σημερινής πρακτικής του εθίμου (π.χ. πόση επίγνωση του θρησκευτικού νοήματος του εθίμου έχει ο σύγχρονος νέος/η σύγχρονη νέα; Ποια είναι τα κίνητρα που ωθούν έναν σύγχρονο νέο/μια σύγχρονη νέα να τηρήσουν το έθιμο; Φολκλόρ ή ουσία;).

1. Ο Κλήδονας

Απ’ τα ξημερώματα της παραμονής του Αι Γιαννιού πριν από τη δουλειά, και πριν πάει σκολειό στείλανε την Ανθούλα στη βρύση με ένα χωματένιο σταμνί να το γεμίσει νερό.
-Τσιμουδιά ακούς; Αμίλητο πρέπει να είναι.
Ύστερα το κάθε κορίτσι έδωσε κι από ένα σημάδι. Ένα κουμπί, μια ψεύτικη καρφίτσα, ένα σκουλαρίκι.
Αφού ρίξανε τα σημάδια στο αμίλητο νερό, σκέπασαν το σταμνί μ’ ένα κόκκινο πανί και το βράδυ το βάλανε στα κεραμίδια. Να το γητέψει η νύχτα και τα άστρα. Το πήρανε πρωί πρωί πριν το ματιάσει ο ήλιος. [...]
Από το απόγευμα της Παραμονής τα παιδιά βάλθηκαν να κουβαλάνε ξυλαράκια, χόρτα, χαρτιά. Δίνανε και οι μαγαζάτορες παλιόκασες, παλιοπάνερα για να ταΐζουν τις φωτιές. Μόλις κλείσανε τα μαγαζιά, άρχισαν να πηδάνε κι αυτοί.
Την πιο μεγάλη φωτιά την ανάψανε τα παιδιά στην αυλή του τζαμιού. Πηδούσαν μικρά και μεγάλα και δεν σταματούσαν. Αναψοκοκκίνιζαν τα μάγουλα των κοριτσιών απ’ τις φλόγες και τη χαρά της βραδιάς. [...]
Την άλλη μέρα ύστερα από τη λειτουργία μαζευτήκανε τα κορίτσια. Από τα χαράματα στο πόδι, να τελειώσουν οι δουλειές να προλάβουνε τον κλήδονα.
Το πρώτο κορίτσι παίρνει το σταμνί και λέει:
Ανοίξετε τον κλήδονα στ’ Άι Γιαννιού τη χάρη
Κι όπου ΄χει την τύχη την καλή θα βρει το παληκάρι.

Χρυσοχόου, Ιφ. (1979). Ξεριζωμένη Γενιά. Αθήνα: Φιλιππότη, σ. 79-81.


Διαβάστε περισσότερα...

Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου 2018

Η ζωή του Βούδδα



Ο Σιντάρτα Γκαουτάμα ( 560 – 480 π.Χ.).Ήταν γιος πλούσιου ηγεμόνα της φυλής των Σάκυα. Ζούσε σε 4 παλάτια, ένα για κάθε εποχή. 29 ετών για πρώτη φορά είδε ένα άρρωστο, ένα γέρο και ένα νεκρό και  βίωσε μια κρίση που σχετιζόταν με την αξία της ζωής, τη γέννηση, το θάνατο, την αρρώστια, τα γηρατειά και η οποία με τις μετενσαρκώσεις διαιωνιζόταν σε διάφορες μορφές ύπαρξης.


Αυτή η κρίση τον οδήγησε μακριά από την πριγκηπική πολυτέλεια και την οικογένειά του προκειμένου να ανακαλύψει τον τρόπο απελευθέρωσης από τη Σαμσάρα. Στη διαδρομή προς το δάσος, αντάλλαξε τα πριγκηπικά του ρούχα με τα ρούχα ενός διερχόμενου κυνηγού και αφού απέστειλε επιστολή στην οικογένειά του, αποχαιρετώντας τους, αναζήτησε πνευματικούς δασκάλους που θα τον καθοδηγούσαν να ανακαλύψει τη φώτιση.


Εφάρμοσε διάφορες μεθόδους, εκ των οποίων η τελευταία ήταν η μέθοδος της λιτότητας, όπου κατάφερε να ελέγχει την αναπνοή και την ανάγκη του για τροφή , για 6 χρόνια , μαζί με άλλους 5 ασκητές, μαθητές του.



Μία ημέρα μία υπηρέτρια βλέποντάς τον κοντά σε ένα ποτάμι τον αντελήφθη ως πνεύμα και ειδοποίησε τη κυρία της. Του προσέφεραν  φαγητό και εκείνος έφαγε.


Απογοητευμένοι οι 5 ασκητές έφυγαν από κοντά του.
Εκείνος όμως είχε πλέον κατανοήσει ότι ο εξευτελισμός της φυσικής υπόστασης του ανθρώπου  όχι μόνο δε βοηθά αλλά αποτρέπει και από την ομαλή πορεία προς τη ζωή.








Κατά τη διάρκεια μιας ολονύκτιας περισυλλογής κάτω από ένα δέντρο ( μπόντι ) είχε μια πνευματική εμπειρία που ο ίδιος θεώρησε ως φωτισμό ( το κήρυγμα για τις 4 ευγενικές αλήθειες).




ΣΙΝΤΑΡΤΑ: Η ζωή του Βούδα.Μοντάζ σκηνών απο το "Μικρό Βούδα" του Μπερτολούτσι



Και το βίντεο του συναδέλφου Γιάννη Μπάλτου

Διαβάστε περισσότερα...

Β' Λυκείου: 2.2 Ανταμοιβή (2ο δίωρο)


Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 2 Θρησκεία
2.2 Ανταμοιβή




Προτεινόμενη Μέθοδος - Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.


Βιώνοντας:


Προσδοκία και ανταμοιβή ως κίνητρα πράξεων.

- «Χτίσιμο της στάσης του ρόλου»: Τρεις μαθητές/μαθήτριες στέκονται στο κέντρο της τάξης και αναπαριστούν τον δούλο, τον μισθωτό και τον υιό. Με τη βοήθεια κειμένου (Σχολικό βιβλίο Γ΄ Λυκείου, ΔΕ 4) και δικές τους παραστάσεις χτίζουν τη στάση του ρόλου (ενδεικτικά θέματα: εργασία, ανθρώπινες σχέσεις, ρόλος μαθητή/μαθήτριας).

- Εναλλακτικά:
«Ομαδοσυνεργασία – Δημιουργία σεναρίου»: Οι μαθητές/μαθήτριες από την οικογενειακή τους εμπειρία (π.χ. εργασία γονέων) ή από τη σχολική τους εμπειρία σε σχέση με τις σχολικές επιδόσεις τους δημιουργούν ένα σύντομο σενάριο για τη σχέση εργασίας ή επίδοσης, με την προσδοκία και την ανταμοιβή (π.χ. τι προσδοκάς από τις σπουδές σου ή με ποια κριτήρια θα επέλεγες το επάγγελμά σου). Το καταγράφουν και στο τέλος παρουσιάζουν στην ολομέλεια. Ακολουθεί σύντομος αναστοχασμός.


Νοηματοδοτώντας:


Προσδοκίες ανταμοιβής στον Χριστιανισμό.

- «Ομαδοσυνεργασία - Σύγκριση βιβλικού κειμένου με ένα μετασχηματισμό του»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες συγκρίνουν την παραβολή των εργατών του αμπελώνα (Μτ. 20, 1-16) με τον κατηχητικό λόγο του Ιωάννη Χρυσοστόμου (PG 59).

- Εναλλακτικά:
«Ρόλος στον τοίχο»: Τίθεται το ερώτημα: «Γιατί κάποιος/κάποια είναι πιστός/πιστή στο Θεό; Ποια είναι τα κίνητρά του; Τι περιμένει;». Οι μαθητές/μαθήτριες με τη δραστηριότητα «Ρόλος στον τοίχο» αποτυπώνουν σκέψεις, συναισθήματα, κίνητρα.

(viii. Ρόλος στον τοίχο
Σε ένα μεγάλο χαρτί σχεδιάζεται το περίγραμμα μιας ανθρώπινης μορφής που αναπαριστά ένα πρόσωπο -μιας αφήγησης ή από την καθημερινή ζωή- και αναρτάται στον τοίχο. Οι μαθητές καλούνται να γράψουν εντός του περιγράμματος σκέψεις ή συναισθήματα του απεικονιζόμενου προσώπου και εκτός σκέψεις και συναισθήματα άλλων. )


Η παραβολή για τους εργάτες του αμπελιού

Αναλύοντας:


Ανταμοιβή και Χριστιανισμός. Άλλες θρησκευτικές αντιλήψεις για τις προσδοκίες ανταμοιβής.

- «Ανακριτική καρέκλα»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν ένα κείμενο σχετικά με τις προσδοκίες που έχει ένας Χριστιανός (Πορφύριος, 2003) και στη συνέχεια επεξεργάζονται τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μέσα από τη δραστηριότητα «ανακριτική καρέκλα». Ένας μαθητής/Μία μαθήτρια αναλαμβάνει τον ρόλο του χριστιανού του κειμένου και διαβάζει το κείμενο. Στη συνέχεια μια ομάδα μαθητών/μαθητριών του κάνουν ερωτήσεις σχετικά με τις σκέψεις και τα αισθήματά του.

- Εναλλακτικά:
«Ομαδοσυνεργασία»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν ένα κείμενο μιας θρησκευτικής αντίληψης για την προσδοκία ανταμοιβής (π.χ. Γουέαρ, 1984, Γιαννουλάτος, 1975, Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου, ΔΕ 29, 32, 33, 35, 36) με καθοδηγητικές ερωτήσεις. Στο τέλος, κάθε ομάδα παρουσιάζει στην ολομέλεια τα συμπεράσματα της μελέτης της.

α) Χριστιανισμός



Η προσδοκία της μελλοντικής ζωής

«”Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ Μέλλοντος Αἰῶνος”. Στραμμένο προς το μέλλον, το “Πιστεύω” τελειώνει με μια νότα προσδοκίας. Μέσα από την πίστη μας στον Χριστό, αποκτάμε πότε πότε μια ζωντανή, προσωπική σχέση με τον Θεό. και ξέρουμε, όχι σαν υπόθεση, αλλά σαν πραγματικό γεγονός εμπειρίας, ότι αυτή η σχέση ήδη έχει μέσα της τα σπέρματα της αιωνιότητας. Η Τελική Κρίση, όπως τονίζει με έμφαση το Ευαγγέλιο του Αγ. Ιωάννη, συνεχίζεται όλο τον καιρό σ’όλη τη διάρκεια της επίγειας ζωής μας. Όποτε, συνειδητά ή ασυνείδητα διαλέγουμε το καλό, ήδη εισερχόμαστε προκαταβολικά στην αιώνια ζωή. όποτε διαλέγουμε το κακό παίρνουμε μια πρόγευση από την κόλαση. Ο Χριστός είναι ο κριτής. κι όμως, από μιαν άλλη άποψη, εμείς εκφέρουμε την κρίση για τους εαυτούς μας. Αν κάποιος είναι στην κόλαση, δεν είναι γιατί ο Θεός τον φυλάκισε εκεί, αλλά γιατί εκεί είναι ο τόπος που ο ίδιος διάλεξε να βρίσκεται. Η θεϊκή αγάπη βρίσκεται παντού και δεν αποδιώχνει κανένα. Εμείς, όμως, από τη δική μας πλευρά, είμαστε ελεύθεροι ν’απωθήσουμε τη θεϊκή αγάπη: δεν μπορούμε ωστόσο να το κάνουμε δίχως να προξενήσουμε πόνο στους εαυτούς μας, και όσο πιο τελική είναι η απώθησή μας, τόσο πιο πικρή είναι η οδύνη μας».

Γουέαρ, Κ., Επίσκοπος Διοκλείας, Ο Ορθόδοξος Δρόμος, Μτφρ. Μ. Πάσχος, Επτάλοφος, Αθήνα, 1984, σελ. 152-155 (επιλογή).


β) Ισλάμ



Ισλάμ και ανταμοιβή

«Εκ των βασικότερων μηνυμάτων του Κορανίου και γενικότερα του Ισλάμ είναι η πεποίθηση για την τιμωρία των αμαρτωλών, την ανταμοιβή των δικαίων, τον παράδεισο και την κόλαση. Πυρήνας του κηρύγματος του Μωάμεθ κατά την πρώτη περίοδο υπήρξε ο τονισμός της ημέρας της κρίσεως. Το παν θα εξαφανιστεί, για να αποκατασταθεί και να κριθεί. Θα ανοιχτεί κατόπιν το βιβλίο, θα γίνουν γνωστά τα έργα των ανθρώπων και, από το ζυγοστάθμισμα των καλών και των κακών έργων, θα κριθεί η θέση του καθενός. Όσοι καταδικαστούν -άδικοι, άπιστοι, πονηροί- θα οδηγηθούν στο χώρο των αιώνιων βασάνων, τον Άδη. οι δίκαιοι θα εισέλθουν στον ευλογημένο τόπο του Παραδείσου… Το ζήτημα της ισλαμικής απόψεως περί του προορισμού του ανθρώπου (κισμέτ) είναι περίπλοκο, διότι στο Κοράνιο απαντούν αφενός μεν εδάφια αρνούμενα οποιαδήποτε δυνατότητα ελευθερίας, αφετέρου δε άλλα που αποδέχονται την ελευθερία, επί της οποίας στηρίζεται και η ανθρώπινη ευθύνη… Στον ισλαμικό μυστικισμό (σουφισμός) κύριοι στόχοι της πνευματικής ασκήσεως υπήρξαν η προσπάθεια υπέρβασης της ατομικότητας και εκμηδενισμού του “εγώ”, η πλήρης παράδοση στον “Αλλάχ”, η άγρυπνη αίσθηση της παρουσίας του Ηγαπημένου, το συνεχές είναι εν τω Θεώ. Κεντρικό αίσθημα είναι η ολοκληρωτική, πέρα από κάθε συμβατικότητα, αγάπη του Θεού, που κατακαίει οποιοδήποτε άλλο κίνητρο, όπως φόβο ή προσδοκία ανταμοιβών».

Αναστάσιος (Γιαννουλάτος), Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Ισλάμ. Θρησκειολογική επισκόπησις, Πορευθέντες, Αθήνα, 1975, σελ. 142, 144, 257-259 (επιλογή). 


γ) Βουδισμός


Βουδισμός

«Εκτός από το φωτισμό, για να σωθεί κάποιος πρέπει να κατέχεται από συμπόνια προς όλα τα όντα και να θέλει να τα βοηθήσει να σωθούν. Εκείνος που το κάνει αυτό ονομάζεται μποντισάτβα (μπόντι=φωτισμός, σάτβα=ον σε πορεία προς τον φωτισμό). Ο μποντισάτβα μετά από άπειρες ζωές φτάνει κάποτε στο σημείο να μπει στη Νιρβάνα, που στο Μαχαγυάνα Βουδισμό σημαίνει να ενωθεί με το απόλυτο. Το μεγάλο πλήθος των πιστών του Βουδισμού επιδιώκει να αναγεννηθεί στον κόσμο κάποιου από τους παραπάνω Βούδες. Αυτός είναι ο λόγος που σε χώρες όπως η Κίνα, η Κορέα, η Ιαπωνία κ.α., ο Βουδισμός της πλειονότητας είναι θρησκεία που υπηρετεί κυρίως τη μεταθανάτια ζωή».

Δρίτσας, Δ., Μόσχος, Δ., Παπαλεξανδρόπουλος, Στ., Χριστιανισμός και Θρησκεύματα Β΄ Γενικού Λυκείου, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής - ΙΤΥΕ «Διόφαντος», Αθήνα, 2011, σελ. 285.


Εφαρμόζοντας:


Προσωπικές απόψεις και αναστοχασμός για την ανταμοιβή.

- «Σκοινί της μπουγάδας»: Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν σε ένα χαρτάκι μια επιστολή στον Θεό για τις προσωπικές προσδοκίες τους για ανταμοιβή και τις κρεμούν στο σχοινί ή κολλούν τα χαρτάκια στον πίνακα. Στη συνέχεια σχολιάζονται σε ολομέλεια.

- Εναλλακτικά:
«Προετοιμασία συνέντευξης»: Ανά δύο οι μαθητές/μαθήτριες παίρνουν «συνέντευξη» ο ένας από τον άλλο/η μία από την άλλη με θέμα «Τι προσδοκάς από τον Θεό (σου);».
Διαβάστε περισσότερα...