Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Β' Λυκείου: 1.4 Λύτρωση (4ο δίωρο)


Ρίο ντε Τζανέιρο, Cristo Redentor
Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Θεός
1.4 Λύτρωση






Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.


Παρουσιάζοντας:


Η λύτρωση στη θρησκεία και στην καθημερινή ζωή.


- «Έντεχνος συλλογισμός (Artful Thinking) - Βλέπω-Ισχυρίζομαι-Αναρωτιέμαι»: Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται με το παραπάνω μοτίβο την εικόνα του «Χριστού Λυτρωτή» στο Ρίο ντε Τζανέιρο και προβληματίζονται για τις προβληματικές καταστάσεις σε σύγχρονες πόλεις (π.χ. στο Ρίο ντε Τζανέιρο). Ελεύθερη συζήτηση για τη λύτρωση στη θρησκεία και στην καθημερινή ζωή.

- Συμπληρωματικά ή εναλλακτικά:
«Ιδεοθύελλα»: «Τι σημαίνει για σένα λύτρωση;». Kατηγοριοποίηση ιδεών από τους μαθητές/τις μαθήτριες και ετυμολόγηση των λέξεων λύτρωση-λύτρα-λυτρώνω/σωτηρία-σωτήρας με τη βοήθεια λεξικών, έντυπων ή ηλεκτρονικών (πχ. Τριανταφυλλίδη, Μπαμπινιώτη κλπ).




Στην πόλη του Ρίο ντε Τζανέιρο δεσπόζει το άγαλμα Χριστός ο Λυτρωτής (Cristo Redentor, στα πορτογαλικά). Τοποθετημένο στον λόφο Κορκοβάντο, σε ύψος 710 μέτρων διακρίνεται από μακριά και με τα ανοιχτά του χέρια μοιάζει να καλωσορίζει τον κόσμο. Έχει ύψος 32 μέτρα και θεωρείται ένα από τα επτά νέα θαύματα του κόσμου. Σε σχέδιο του Γάλλου γλύπτη Πολ Λαντοβσκί και εκτέλεση από τον Βραζιλιάνο μηχανικό Έτορ Ντα Σίλβα Κόστα, εγκαινιάστηκε στις 12 /10/ 1931.


Εφαρμόζοντας:


Προσεγγίσεις του Χριστιανισμού και άλλων θρησκευτικών παραδόσεων για τη λύτρωση και συσχέτισή τους με τις προσδοκίες των ανθρώπων στην καθημερινή τους ζωή.

- «Παραγωγή κάρτας γνώσεων» με ομαδοσυνεργασία: Η προσμονή της λύτρωσης στις θρησκείες. Αναζήτηση αιτίων, στόχων, ιδιαιτεροτήτων: λύτρωση από το κακό; τον θάνατο; τα εγκόσμια; την καταπίεση; την ύπαρξη; τον εαυτό; τον Θεό; Παρουσίαση της κάρτας σε πόστερ ή Power Point (Βοηθητικά διαβάζεται απόσπασμα από τη δ.ε. 3(δ) του Σχολικού Βιβλίου της Β΄Λυκείου και πληροφοριακό υλικό).

- Εναλλακτικά:
«Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS) – Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις»: Καταγραφές για τη λύτρωση σε λογοτεχνικό κείμενο (π.χ. «λύτρωση από τη λύτρωση» στο Ν. Καζαντζάκη, Αναφορά στον Γκρέκο). Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν το κείμενο και απαντούν σε σχετικές ερωτήσεις σχετικά με τη «λύτρωση». Ενδεικτικές ερωτήσεις: Γιατί η ελπίδα και ο φόβος δεν οδηγούν στη λύτρωση σύμφωνα με το κείμενο; Ποια είναι η αληθινή λύτρωση; Πώς μπορεί ο άνθρωπος να κατορθώσει/κατακτήσει την αληθινή λύτρωση;

Διερευνώντας:


Θρησκευτικές αντιλήψεις για το θέμα της λύτρωσης.

- «Ομαδοσυνεργασία – Σήμανση και Υπογράμμιση κειμένου – Σύγκριση κειμένων»: Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν κείμενο με θέμα τη λύτρωση στον Ινδουϊσμό και υπογραμμίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά και τα στάδια λύτρωσης. Στη συνέχεια συγκρίνουν την έννοια της λύτρωσης στον Ινδουισμό και στην αρχαία ελληνική θρησκεία (αποσπάσματα από το Σχολικό Βιβλίο της Β΄ Λυκείου, σελ. 223 και 258-260).

- Εναλλακτικά:
«Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση» με θέμα «Μεσσίες και μεσσιανισμοί στην ιστορία της θρησκείας και στην εποχή μας». Μελετώνται θέματα σε ιστοσελίδες διαφορετικών προσεγγίσεων (π.χ. χριστιανική μεσσιανική γραμματεία, λαϊκές προφητείες της τουρκοκρατίας, φανατικές θρησκευτικές αντιλήψεις, ανησυχίες για το 666, χιλιαστικές τάσεις, υπόσχεση λύτρωσης σε σύγχρονες αιρέσεις κ.ά.). Έμφαση στα διερευνητικά ερωτήματα: Υπάρχουν μεσσιανικές τάσεις στην εποχή μας; Πώς αντιμετωπίζουν οι θρησκείες αυτές τις τάσεις; Ποιες θρησκευτικές ιδέες αναγνωρίζετε;



Η διδασκαλία του Ινδουισμού για τη Λύτρωση όπως αναπτύσσεται στις Ουπανισάδες

 




«Όπως ακριβώς κάποιος πετάει από πάνω του τα φθαρμένα ρούχα και φοράει άλλα καινούργια, έτσι και η ενσαρκωμένη ψυχή πετάει από πάνω της τα φθαρμένα σώματα και φοράει άλλα καινούργια. Τα όπλα δεν κατακερματίζουν τον Εαυτό, η φωτιά δεν καίει τον Εαυτό, τα νερά δεν πνίγουν τον Εαυτό, ούτε και οι άνεμοι τον ξεραίνουν. Ο Εαυτός είναι ο ίδιος πάντοτε, αφανέρωτος, ασύλληπτος, ακίνητος.»
Μπαγκαβάτ Γκιτά ΙΙ, 22-25


Στον άξονά του υπάρχουν τρία ζώα, ο Κόκορας που συμβολίζει το Πάθος,
το Φίδι που συμβολίζει το Μίσος και το Γουρούνι που συμβολίζει την Αδιαφορία. 


Τροχός της Ύπαρξης (Μπχαβατσάκρα) είναι ένα οπτικό βοήθημα το οποίο βοηθά στην κατανόηση της κυκλικότητας της Ζωής (Σαμσάρα). Τα τρία ζώα που υπάρχουν στο κέντρο του Τροχού, αντιπροσωπεύουν τα τρία δηλητήρια που δεσμεύουν την ανθρώπινη εξέλιξη: Την εμπάθεια, το μένος και την πλάνη, εξαιτίας των οποίων ο Τροχός διατηρείται σε κίνηση. Ο επόμενος κύκλος έξω από το κέντρο του Τροχού απεικονίζει τις διαδρομές του Εκφυλισμού και της Βελτίωσης. Στη δεξιά πλευρά του Τροχού, οι άνθρωποι δεμένοι από τις ανομίες τους , έλκονται προς τα κάτω από τους Δαίμονες. Στην αριστερή πλευρά του Τροχού, οι άνθρωποι κινούνται ανοδικά, ακολουθώντας το Ντάρμα τους. Οι λαϊκοί κατά κανόνα βρίσκονται στον πυθμένα αυτού του Τροχού, ενώ οι μοναχοί τοποθετούνται στα ανώτερα στρώματα αυτού. Ο επόμενος πιο εξωτερικός κύκλος του Τροχού χωρίζεται σε έξι τμήματα, καθένα από τα οποία απεικονίζει έναν από τους κόσμους στον οποίο λαμβάνει χώρα η Επαναγέννηση κάθε ανθρώπου. Οι Θεότητες και οι Αγγελικές οντότητες γεννιούνται στο ανώτερο από τα έξι τμήματα, απολαμβάνοντας την πιο ευχάριστη Επαναγέννηση ενώ οι Δαιμονικές υπάρξεις υποβάλλονται στην πιο επίπονη επαναγέννηση, εντός του κατωτέρου από τους έξι μέρη του Τροχού. Εξαιτίας της ποικιλίας των υπαρχουσών «Κολάσεων» μόνων μερικές από αυτές απεικονίζονται στον Τροχό. Κινούμενοι με την φορά του ρολογιού από τον κόσμο των Θεοτήτων, συναντούμε τον κόσμο των Ασούρας (των εμπαθών οντοτήτων) και των ζώων, ενώ αντίθετα από τη φορά του ρολογιού, υπάρχει ο κόσμος των ανθρώπων και των Πρέτας (πεινασμένων φαντασμάτων). Στην άκρη του Τροχού, αυτός χωρίζεται σε δώδεκα τμήματα με συμβολικές αναπαραστάσεις οι οποίες βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση μεταξύ τους. Ο εξωτερικός κύκλος του Τροχού ξεκινά με την Αβίντια (άγνοια) και κινούμενος σύμφωνα με τη  φορά του ρολογιού πηγαίνει προς την Τζάρα-Μαράνα (τη γήρανση και το θάνατο), καταλήγοντας και πάλι στον Αβίντια. Ο όλος Τροχός κρατείται από τα δόντια ενός τρομερού θηρίου, που μοιάζει να καταβροχθίζει τα πάντα, συμβολίζοντας ότι η εμπειρία της Σαμσάρα είναι αυτή της καταστροφής, δηλαδή της αποσύνθεσης και του θανάτου. Το θηρίο είναι στεμμένο από πέντε κρανία, τα οποία συμβολίζουν το Σκάντχας (πεπερασμένο). Το θηρίο στέκεται σταθερά σε ένα βουνό, το οποίο συμβολίζει την κατασκευασμένη πραγματικότητά μας. 


Αναπλαισιώνοντας:


Η λύτρωση στον Χριστιανισμό.

- «Ομαδοσυνεργασία – Σύγκριση κειμένων» και συζήτηση με θέμα: «Η προσμονή και το έργο του Μεσσία-Λυτρωτή Χριστού». Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν βιβλικό χωρίο (Ιεζ. 37, 1-14) και σύγχρονο θεολογικό κείμενο για την ανάσταση τον Χριστό ως «Λυτρωτή και Σωτήρα» (Αντωνόπουλος, 2008) και εντοπίζουν τον υπαρξιακό, κοινωνικό και οικουμενικό χαρακτήρα της λύτρωσης στον Χριστιανισμό.

- Εναλλακτικά:
«Σήμανση και υπογράμμιση κειμένου»: Εντοπίζονται αναφορές για τη λύτρωση σε υμνολογικά κείμενα της Εκκλησίας (π.χ. «Λύτρωσιν ἀπέστειλε Κύριος», «λύτρωσαι ἡμᾶς ἐκ κινδύνων», «ῥῦσαι ἡμάς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ», «εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου» κ.ά.).



Francisco Collantes 1599 – 1656, Το όραμα του Ιεζεκιήλ, Μουσείο του Πράντο, Μαδρίτη

Το όραμα της πεδιάδας με τα ξερά κόκαλα

1 Ένιωσα πάνω μου τη δύναμη του Κυρίου. Μ’ έβγαλε με το Πνεύμα του έξω, μ’ έφερε σε μια πεδιάδα που ήταν γεμάτη κόκαλα 2 και με περιέφερε πάνω απ’ αυτά. Τα κόκαλα ήταν πάρα πολλά και πολύ ξερά, απλωμένα στην πεδιάδα.
3 «Άνθρωπε», με ρώτησε, «μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;». Κι εγώ απάντησα: «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». 4 Τότε μου είπε: «Μίλα εκ μέρους μου σ’ αυτά τα κόκαλα και πες τους: “κόκαλα εσείς ξερά, 5 ο Κύριος ο Θεός σάς λέει: Προσέξτε! Εγώ θα φέρω πνοή μέσα σας και θα πάρετε ζωή. 6 Θα σας δώσω νεύρα και θα κάνω να ’ρθει πάνω σας σάρκα και θα τη σκεπάσω
με δέρμα· μετά θα σας δώσω πνοή και θα πάρετε ζωή. Τότε θα μάθετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος”».
7 Προφήτεψα, λοιπόν, κατά πώς διατάχθηκα. Κι εκεί που προφήτευα, έγινε ένας θόρυβος κι ακούγονταν τριξίματα· τα κόκαλα πλησίαζαν το ένα το άλλο. 8 Ύστερα κοίταξα και είδα ότι νεύρα
και σάρκες φύτρωναν πάνω στα κόκαλα και μετά ντύθηκαν με δέρμα· ζωή όμως δεν υπήρχε ακόμα μέσα τους.
9 Τότε μου είπε ο Κύριος: «Μίλα εκ μέρους μου στην πνοή της ζωής! Προφήτεψε, άνθρωπε, και πες
της: “ο Κύριος ο Θεός λέει: Έλα, πνοή, από τις τέσσερις άκρες και μπες μέσα σ’ αυτά τα πτώματα
για να ξαναπάρουν ζωή”». 10 Προφήτεψα, λοιπόν, όπως με πρόσταξε ο Κύριος. Μπήκε τότε η πνοή
της ζωής στα πτώματα και αναστήθηκαν και στάθηκαν στα πόδια τους, κι ήταν ένα πάρα πολύ μεγάλο στράτευμα.
11 «Άνθρωπε», μου είπε ο Κύριος, «αυτά τα κόκαλα συμβολίζουν τους Ισραηλίτες, οι οποίοι λένε συνεχώς ότι είναι σαν ξερά κόκαλα, ότι χάθηκε κάθε ελπίδα γι αυτούς, ότι είναι χαμένοι πια. 12 Γι’ αυτό, προφήτεψε και πες τους ότι εγώ, ο Κύριος ο Θεός, λέω: “θ’ ανοίξω τους τάφους σας και θα σας βγάλω μες απ’ αυτούς, λαέ μου, και θα σας φέρω στη χώρα του Ισραήλ. 13 Κι όταν το κάνω αυτό θα μάθετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος. 14 Θα σας δώσω το Πνεύμα μου και θα ξαναβρείτε τη ζωή. Θα σας φέρω στη χώρα σας και θα μάθετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος. Το είπα και θα το κάνω εγώ, ο Κύριος».

Ιεζεκιήλ 37, 1-14.




Αξιολογώντας:


Διαφορετικές εκφάνσεις της προσδοκίας των πιστών για λύτρωση.


- «Graffiti»: Μηνύματα - συνθήματα - εικαστικά διαφορετικές εκφάνσεις της προσδοκίας για λύτρωση, με αφορμή τον ύμνο «Χριστός ανέστη» και το ποίημα «Η παρηγοριά» του Τ. Παπατσώνη.

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful Thinking) - Βάζω τίτλους»: Οι μαθητές/μαθήτριες βάζουν τίτλους σε εικόνες με θέμα προσδοκίες λύτρωσης (πίνακες του Φίκου). Έκφραση επιχειρημάτων για τον τίτλο τους και τελική επιλογή τίτλου σε ολομέλεια.

Εικόνα δια χειρός Φίκου, Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη

Φίκος, Μούσα


Διαβάστε περισσότερα...

Α' Λυκείου: 1.4. Ήθος (4ο δίωρο)


Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Άνθρωπος / Πρόσωπο
1.4 Ήθος


Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:


Ήθος, ηθικισμός, ηθικολογία, ηθική, υποκρισία.

- «Ασκήσεις συνάρτησης – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνονται οι ορισμοί των λέξεων «ηθική, ηθικιστής/ηθικίστρια, ηθικολογία, ήθος, υποκριτής-υποκρισία» (π.χ. από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη ή του Γ. Μπαμπινιώτη ή από ένα θεολογικό κείμενο, π.χ. Μπέγζος, 1996). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδέσουν τις λέξεις μεταξύ τους με συναρτήσεις.
(28. Ασκήσεις συνάρτησης: Για ποικίλα πλαίσια ταξινομούν στοιχεία κατά λογική και χρονολογική σειρά: π.χ. πληροφορίες, γεγονότα, γνώσεις, ιδέες, έννοιες, πρόσωπα κ.ά., Οδηγός Εκπαιδευτικού Δημοτικού-Γυμνασίου σελ. 160)


- Εναλλακτικά:
«Κείμενο χωρίζεται σε μέρη – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)». Δίνονται οι λέξεις «ηθική, ηθικιστής/ηθικίστρια, ηθικολογία, ήθος, υποκριτής-υποκρισία» και τα χωρία Μτ 7, 21 και Μτ 23, 1-28. Ζητείται από τους μαθητές/τις μαθήτριες να χωρίσουν σε μέρη τα χωρία και να τα αντιστοιχίσουν με τις λέξεις που τους δόθηκαν. [Προαιρετικά: δίνονται και οι ορισμοί των λέξεων από κάποιο λεξικό, ό. π.]


Εφαρμόζοντας:


Ηθικές προκλήσεις του καιρού μας, διάσταση θεωρίας και πράξης. Η χριστιανική διδασκαλία.

- «Μελέτη περίπτωσης – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνεται παράδειγμα (από τον τύπο ή το διαδίκτυο) από την επικαιρότητα σχετικά με τη διάσταση/σχέση θεωρίας και πράξης. Κατόπιν, διαβάζονται πατερικά κείμενα (π.χ. Γρ. Νύσσης) με θέμα τη διάσταση λόγων και έργων. Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν τα κίνητρα και αναλύουν την πολυπλοκότητα ηθικών ζητημάτων και εξερευνούν τη σχέση κινήτρων και αποτελεσμάτων.

- Εναλλακτικά:
«Ανίχνευση της σκέψης του ρόλου». Διαβάζεται ένα πατερικό κείμενο (π.χ. Μακαρίου του Αιγυπτίου) για τη διάσταση θεωρίας και πράξης και αμέσως μετά προβάλλεται το βίντεο της ActionAid «Ρατσιστική επίθεση σε στάση λεωφορείου (κοινωνικό πείραμα)» (στο διαδίκτυο). Ο/Η εκπαιδευτικός σταματάει το βίντεο σε διάφορες σκηνές και καλεί τους μαθητές/μαθήτριες να αναλύσουν τις σκέψεις/στάσεις των προσώπων του βίντεο εστιάζοντας στις διαφορετικές ηθικές οπτικές, την ηθική υποκρισία και αναλγησία στη σύγχρονη κοινωνία.

(Ανίχνευση της σκέψης/ Thought Tracking 
Με αυτόν τον τρόπο, ενδυναμώνεται ο ρόλος και αξιολογείται το έργο. Ενώ κάποιος υποδύεται ένα ρόλο, ο δάσκαλος σταματά τη δράση και δείχνει ένα μαθητή. Αυτός/-ή θα απαντήσει, «μέσα» σε ρόλο, σε μια ερώτηση για το πώς νιώθει ή τι σκέφτεται. Αυτή η άσκηση μπορεί, επίσης, να εφαρμοστεί και σε μια «παγωμένη» ομάδα μαθητών, οι οποίοι θα εκφράζουν δυνατά τις σκέψεις τους, σαν ηχητική υπόκρουση στη δράση.)



Μακάριος ο Αιγύπτιος (;). Αρμονία λόγων και έργων και εμπειρίας

«Άλλο είναι να μιλήσει κανείς για το ψωμί και το τραπέζι, και άλλο είναι να φάει και να γνωρίσει τη νοστιμάδα τού ψωμιού και να ενισχυθούν όλα τα μέλη τού σώματός του. Άλλο είναι να ειπεί κανείς κάτι με λόγια για ένα παρά πολύ γλυκό ποτό, και άλλο είναι να βγει να το πάρει από την ίδια την πηγή τον και να χορτάσει με τη γεύση τον γλυκύτατου αυτού ποτού. Άλλο είναι να μιλήσει κανείς για πόλεμο και για γενναίους αθλητές και πολεμιστές, και άλλο είναι να πάει στο πεδίο της μάχης και να συμπλακεί με τους εχθρούς, και να μπει και να βγει, και να λάβει και να δώσει, και να φέρει ο ίδιος στον εαυτό του τα βραβεία της νίκης. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στα πνευματικά ζητήματα. Άλλο είναι να εξηγεί κανείς τους θείους λόγους με κάποια γνώση και με τη λογική, και άλλο είναι να κατέχει το θησαυρό, τη χάρη, την αίσθηση, και την ενέργεια του αγίου Πνεύματος πραγματικά και έμπρακτα και με τέλεια βεβαιότητα στην ψυχή του και στο νου».
(Περικοπή από την 27η ομιλία, η οποία αποδίδεται στον Μακάριο τον Αιγύπτιο, Ε.Π. 34, 701)






Διερευνώντας:


Σχέση διδασκαλίας (πεποιθήσεων) και ήθους.

- «Μελέτη περίπτωσης»: Δίνεται ο βίος ενός αγίου/μιας αγίας (π.χ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου) και χωρία από την Κ. Δ. (π.χ. Α Ιω 3, 17-18· 4, 20 και Ιακ 2, 14-18). Οι μαθητές/μαθήτριες επιχειρούν να αντιστοιχίσουν τα χωρία της Κ.Δ. με συγκεκριμένα σημεία του βίου του αγίου/της αγίας.

- Εναλλακτικά:
«Γράφουν αντι-κείμενα». Δίνονται ρητά, γνωμικά, παροιμίες με θέμα την υποκρισία. Οι μαθητές/μαθήτριες προσπαθούν να τα αναδιατυπώσουν με θετική σημασία ως συμβουλές. (Αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να γίνει και στο εργαστήριο πληροφορικής βάζοντας τους μαθητές/τις μαθήτριες να βρουν οι ίδιοι/ίδιες τα γνωμικά κ.λπ. στον παγκόσμιο ιστό).




Αναπλαισιώνοντας:


Βασικές αρχές του χριστιανικού ήθους (αγάπη - ελευθερία), σύνδεση με τη θεολογική διδασκαλία και με την κοινωνική πραγματικότητα.

- «Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις»: Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν αγιογραφικά (π.χ. Ρωμ 6, 17-18, Α Κορ 9, 19. 22, Γαλ 5, 13-14, Εβρ 10, 24, Β Πε 1, 5-7) ή πατερικά (π.χ. Ι. Δαμασκηνός, ή ιστορία από το Λαυσαϊκόν) και θεολογικά (π.χ. Μαντζαρίδης, 1991, Γιανναράς, 1996) κείμενα με θέμα το χριστιανικό ήθος (αγάπη-ελευθερία) και καλούνται να τα συνδέσουν με το τριαδικό δόγμα και την κοινωνική πραγματικότητα.

- Εναλλακτικά:
«Συμπλήρωση κειμένου»: Δίνεται στους μαθητές/στις μαθήτριες το χωρίο Ρωμ 12, 9-10. 13-21, με κενά για συμπλήρωση. Η προσπάθειά τους συγκρίνεται με το πρωτότυπο και αξιολογείται. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα: «Οι στίχοι του χωρίου είναι ηθικές εντολές ή δείκτες ελευθερίας;»


Βαρλάμης, Παύλος 

Καινή Διαθήκη: Από την επιστολή του απ. Παύλου Προς Ρωμαίους (12, 9-10. 13-21)


Άσκηση συμπλήρωσης κενών

Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις που δίνονται.

ανταποδίδετε - διωκτών – αγαθό - άλλο – απλοϊκούς - όλους - ανάγκη –ομόνοια– κακό – ειρηνικά – ντροπή - φιλοξενείτε - σοφοί

Η αγάπη σας να είναι ειλικρινής. Να αποστρέφεστε το __________ (1) και να ακολουθείτε το καλό. Να δείχνετε με στοργή την αγάπη σας για τους άλλους πιστούς. Να συναγωνίζεστε ποιος θα δείξει περισσότερηε κτίμηση στον ___________(2). [...] Να βοηθάτε τους άλλους χριστιανούς, όταν βρίσκονται σε ___________(3), και να επιδιώκετε να ___________(4) τους αδερφούς. Να προσεύχεστε για το καλό των ___________(5) σας, να ζητάτε την ευλογία του Θεού γι’ αυτούς κι όχι να τους καταριέστε. Να μετέχετε στη χαρά όσων χαίρονται και στη λύπη όσων λυπούνται. Να έχετε ___________(6) μεταξύ σας. Μην είστε υπερήφανοι, αλλά να συναναστρέφεστε και τους ___________(7) χριστιανούς. Μην έχετε την ψευδαίσθηση πως είστε ___________(8). Αν κάποιος σας κάνει κακό, μην του το ___________(9). Φροντίζετε να κάνετε το καλό σ’ ___________(10) τους ανθρώπους. Όσο εξαρτάται από σας, να ζείτε ___________(11) με όλους. [...] Όπως λέει η Γραφή: [...]. Αν λοιπόν πεινάει ο εχθρός σου, δώσ’ του να φάει· αν διψάει, δώσ’ του να πιει· μ’ αυτή
την τακτική θα τον κάνεις να αισθανθεί τύψεις και ___________(12). Μην αφήνεις να σε νικήσει το κακό, αλλά να νικάς το κακό με το ___________(13).

Αξιολογώντας:


Κίνητρα και ηθικά διλήμματα και διαμόρφωση προσωπικών στάσεων.

- «Αντιγνωμίες»: Τίθεται κάποιο ηθικό δίλημμα, πραγματικό ή κατασκευασμένο, και ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τη διάσταση λόγων και πράξεων, τη διάκριση ακρίβειας και οικονομίας, την ένταση μεταξύ αγάπης και ελευθερίας, τις προτεραιότητες της χριστιανικής ηθικής, τη διάκριση ήθους και ηθικισμού, τη διάσταση θέλω και μπορώ.

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking) – Αντιλαμβάνομαι, Γνωρίζω, Φροντίζω». Δίνεται μία εικόνα/ένας πίνακας που αποτυπώνει ένα ηθικό δίλημμα (π.χ. Pawel Kuczynski, Ladder). Οι μαθητές/μαθήτριες το επεξεργάζονται απαντώντας στις ερωτήσεις του μοτίβου.

Pawel Kuczynski, Ladder



Απόσπασμα από τον  Ύμνο της Αγάπης, Α Κορ 13, 1-8:



Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017

Γ΄ Λυκείου: 1.2 Τεχνολογία (2ο δίωρο)

Η στάση του Χριστιανισμού και άλλων θρησκειών στη χρήση της τεχνολογίας


Γ΄ Λυκείου. Διλήμματα
1.2 Τεχνολογία





Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:


Η χρήση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα των νέων.

- «Εννοιολογικός χάρτης (Mind map)»: Οι μαθητές/μαθήτριες αναφέρουν συγκεκριμένα παραδείγματα χρήσης της τεχνολογίας στην καθημερινή τους ζωή. Γίνεται σύγκριση με παλαιότερες εποχές.

- Εναλλακτικά:
«Υπέρ και κατά»: Tablet ή βιβλίο; - Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή προσωπική συνάντηση; Ενσύρματο τηλέφωνο ή smart phone; Κεριά ή ηλεκτρικό φως; Θερινό σινεμά ή home cinema; Μετρητά ή πιστωτική κάρτα;



Εφαρμόζοντας:


Η χρήση της τεχνολογίας σε διαφορετικές συνθήκες ή θρησκευτικά περιβάλλοντα.


- «Ιστοεξερεύνηση μέσω διαδικτύου» εντοπίζονται διαστάσεις της χρήσης του διαδικτύου για μετάδοση θρησκευτικών μηνυμάτων, φονταμενταλιστικών διακηρύξεων, προσηλυτισμό κ.λπ. ή ερευνάται η επίδραση της τεχνολογίας στο λατρευτικό, κηρυκτικό και ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας, ή γνωρίζουν θρησκευτικούς χώρους όπου γίνεται χρήση της τεχνολογίας για συγκεκριμένους σκοπούς. Π.χ., Τμήμα Διάσωσης και Συντήρησης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία (εργαστήρια), Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών (ψηφιοποίηση χειρογράφων, παλαιοτύπων Αγ. Όρους), Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας Εκκλησιών, μονών και ενοριών (επίσημες ιστοσελίδες Οικουμενικού Πατριαρχείου, Εκκλησίας της Ελλάδας, Βατικανού, Μονών κ.λπ.), Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας (TLG), Θεολογικές Ψηφιακές Βιβλιοθήκες (I. Mητρόπολη Δημητριάδος), Εκπαιδευτικά Προγράμματα Εκκλησιαστικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης με ψηφιακά μέσα, κ.ά. Δίνεται φύλλο εργασίας με σχετικό υλικό και ερωτήσεις.

- Εναλλακτικά:
«Συντάσσουν σειρά θέσεων»: Σε φύλλο εργασίας και με τη μέθοδο «Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)» εκφράζουν θέσεις και προτάσεις αντιμετώπισης σχετικά με μερικές αρνητικές όψεις της τεχνολογίας: Διαδικτυακός εκφοβισμός, εθισμός στο διαδίκτυο, εθισμός στην τηλεόραση, έκθεση ιδιωτικής και προσωπικής ζωής, διαφήμιση και καταναλωτισμός.




Διερευνώντας:



Θετική ή αρνητική στάση του Χριστιανισμού και άλλων θρησκειών στη χρήση της τεχνολογίας.


- «Τοποθέτηση απέναντι στο κείμενο»: Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να τοποθετηθούν με θεολογικά κριτήρια απέναντι σε θεολογικό κείμενο (π.χ. Θ. Ζιάκα).

- Εναλλακτικά:
«Στοχασμός για ερωτήματα»: Στοχασμός, σημείωση σκέψεων και συζήτηση με αφορμή θεολογικό κείμενο σχετικό με την τεχνολογία και θεολογία (π.χ. Κυριαζόπουλου Σπ., «Η Καταγωγή του Τεχνικού Πνεύματος» ή Μπέγζου Μ., «Τεχνολογία και Θεολογία», ή Μπεκριδάκη Δ., «Θεολογία και Τεχνολογία»).


1. Τεχνολογικός μεσσιανισμός


Ο τεχνολογικός μεσσιανισμός αποτελεί εξ αρχής τον πυρήνα του νεωτερικού πνεύματος. Είναι η πίστη ότι η τεχνολογική εξέλιξη θα οδηγήσει α) στην εξίσωση των προσβάσεων στη γνώση (θα μαθαίνεις ό,τι θέλεις, «πατώντας ένα κουμπί») και β) στην «κοινωνία της αφθονίας», με όλα τα αγαθά «προσιτά στους πάντες». Παρά τα μυθολογούμενα για την «αθρησκευτικότητά» του, ο νεωτερικός άνθρωπος είναι βαθύτατα θρησκευτικός. Η νεωτερικότητα έχει το ισχυρότερο και το πιο πλήρες σύστημα θρησκείας που έχει φανεί στην ιστορία. Με βαθιά πίστη. Τεράστιο, αλλά προπαντός, εκπληκτικού κύρους ιερατείο (κάθε λογής «ειδικών»). Πάνδημη δημόσια λατρεία (στα πολυκαταστήματα και στην τηλεόραση). Η θρησκεία αυτή είναι ο τεχνολογικός μεσσιανισμός. Η πίστη ότι η Επιστήμη και η Τεχνολογία θα λύσουν όλα τα προβλήματα και θα φέρουν στον άνθρωπο την ευτυχία.

Θεόδωρος Ζιάκας, Ο νεωτερικός μεσσιανισμός

Αναπλαισιώνοντας:


Το ανθρώπινο πρόσωπο της τεχνολογίας. Ηθικά κριτήρια χρήσης της τεχνολογίας.



- «Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις»: Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται με τη μέθοδο «Σκέψου, Συζήτησε ισότιμα. Μοιράσου (TTPS)» κείμενο από ημερίδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τα ηθικά διλήμματα της πληροφορικής. Επειδή η αναπλαισίωση θεωρώ πως θα πρέπει να είναι θεολογική, προτιμώ στη φάση αυτή να επεξεργαστεί το κείμενο του Μάριου Μπέζγου από το οποίο εξάγεται και η θέση της Ορθόδοξης Θεολογίας.

- Εναλλακτικά:
«Προβολή βίντεο»: Απόσπασμα από ταινία (π.χ. Μοντέρνοι Καιροί, ή Ταξίδι στην Άγρια Φύση, ή Ζωντανή Μετάδοση, ή Minority Report κ.λπ.) Οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν φύλλο εργασίας με ερωτήσεις όπως: «Ποιο πρόβλημα που αφορά τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής θέτει ο σκηνοθέτης;», «ποια ηθικά κριτήρια και προϋποθέσεις θα έκαναν τη ζωή των πρωταγωνιστών πιο ανθρώπινη;» κ.λπ.

3. Τεχνολογία και Θεολογία

Η τεχνολογία … επαγγέλλεται την απελευθέρωση του ανθρώπου από την ανάγκη, αλλά δεν την εξασφαλίζει. Η τεχνοκρατία μπορεί να επιθυμεί ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας, αλλά δεν είναι σε θέση να σιγουρέψει κανέναν μας, για την αίσια έκβαση των εφαρμογών της επιστήμης στην καθημερινή μας ζωή. Υπάρχει κάτι που διαφεύγει από τα όρια της τεχνικής. Αυτό είναι η ανθρώπινη ελευθερία. Το καίριο, κύριο και ζωτικό αίτημα δεν είναι η πρόοδος, η ευημερία, η ανάπτυξη, η ποσοτική αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος ή ακόμα και η βελτίωση των βιοτικών όρων της καθημερινότητας, αλλά είναι η ποιότητα της ζωής μας, η ελευθερία και η ανθρωπιά, δηλαδή η βιωσιμότητα του βίου μας. Το πρόβλημα δεν είναι η μετάβαση από τη «σκάφη» στο ηλεκτρικό πλυντήριο, έστω με «βιολογικό πλύσιμο», αλλά είναι η μετάβαση από την ανάγκη στην ελευθερία, από τον απανθρωπισμό στον εξανθρωπισμό της κοινωνίας μας, από την ποσοτική αύξηση στην ποιοτική ανάπτυξη, από το οικονομικό κέρδος στο οικονομικό όφελος. Αλλιώτικα μπορεί ο «Θαυμαστός, Καινούργιος Κόσμος» να γίνει μια απέραντη φυλακή πολυτελείας ή ένα ευρύχωρο κλουβί ανέσεων. Σε αυτό όμως το αίτημα για τη μετάβαση από την ανάγκη στην ελευθερία κι από την απανθρωπιά στην ανθρωπιά μπορεί να αποδειχθεί δραστική η παρέμβαση της θεολογίας. Εκεί ακριβώς μπορεί σήμερα πια να γίνει λόγος για τις σχέσεις της θεολογίας με την τεχνολογία. Η τεχνική χρειάζεται τη θεολογία μόνο εκεί που υστερεί, σε κάτι το οποίο διαφεύγει των ορίων της.

Κι αυτό που στερείται η τεχνολογία είναι η διασφάλιση της ελευθερίας του ανθρώπου, η κατοχύρωση της ανθρωπιάς του, η εγγύηση της ποιότητας της ζωής του, με δύο λόγια, η νοηματοδότηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Το κοινό σημείο θεολογίας και τεχνολογίας είναι ότι κι οι δύο προλογίζουν την ανθρώπινη ελευθερία, ενδιαφέρονται γι’ αυτήν και ασχολούνται άμεσα μαζί της. Η διαφορά τους έγκειται στον τρόπο πρόσβασης: Ενώ η τεχνολογία κινείται στον άξονα της μετάβασης από την ανάγκη στην ελευθερία, η θεολογία λειτουργεί στο πεδίο των σχέσεων της αγάπης με την ελευθερία. Εκείνο που η θεολογία προσθέτει στην απελευθέρωση του ανθρώπου είναι η αγάπη, με την οποία δυναμιτίζει την ανάγκη και προλογίζει την ελευθερία.

Μάριος Μπέγζος, Τεχνολογία και Θεολογία





Αξιολογώντας:


Κριτική θέση απέναντι στη θεοποίηση ή δαιμονοποίηση της τεχνολογίας.


- «Θετικό - Αρνητικό»: Οι μαθητές/μαθήτριες παίρνουν θέση διατυπώνοντας επιχειρήματα σε θέσεις όπως:

  • 1. Η τεχνολογία έκανε αφύσικη τη ζωή μας. Ο σωστός τρόπος ζωής είναι κοντά στη φύση, στα πρότυπα των παππούδων μας.
  • 2 Η τεχνολογία κάνει τη ζωή μου και τις σχέσεις μου ευκολότερες.
  • 3. Είναι σημαντικό να έχει κάποιος ό,τι πιο μοντέρνο κυκλοφορεί στον χώρο της τεχνολογίας: Αν βγήκε μια νέα έκδοση της παιχνιδομηχανής μου ή του κινητού μου πρέπει οπωσδήποτε να την αποκτήσω κι εγώ.
  • 4. Η τεχνολογία παραβιάζει την ιδιωτικότητά μας. Είναι ο Μεγάλος Αδελφός στη ζωή μας.
  • 5. Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τεχνολογία: Αν δεν έχω ίντερνετ ή κινητό δεν μπορώ να κάνω τίποτα.
  • 6. Η Τεχνολογία με αποξενώνει απ’ τους άλλους και τον Θεό.


- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking): Αντιλαμβάνομαι, γνωρίζω, φροντίζω»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαμορφώνουν αξιολογικές κρίσεις με αφορμή μια γελοιογραφία σχετική με τα κοινωνικά δίκτυα.


WHAT HAVE YOU DONE IN YOUR LIFE?




HEAVEN – THE MODERN WAY



Εικόνα και καθ ‘ομοίωσιν


Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 2017

Β' Λυκείου: 1.3 Βίωμα



Β΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Θεός
1.3 Βίωμα



Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.

Παρουσιάζοντας:


Εμπειρίες της ζωής και θρησκευτικές εμπειρίες (διαφορές και ομοιότητες).

- «Ιδεοθύελλα» με θέμα: «θρησκευτική εμπειρία/βίωμα». Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες ή σε ολομέλεια, αναζητούν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε εμπειρίες της ζωής και θρησκευτικές εμπειρίες.

- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful Thinking) - Βλέπω, Ισχυρίζομαι, Αναρωτιέμαι»: Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται με το παραπάνω μοτίβο θρησκευτικό πίνακα που εικονίζει διαφορετικές ομάδες ανθρώπων με διαφορετικές εμπειρίες (π.χ. Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, Η θεραπεία του τυφλού ή σύγχρονο σχετικό θέμα,π.χ. εκκλησιαστική λιτανεία στο κέντρο της πόλης, εικόνα από τη σύγχρονη ιεραποστολή, προσκυνητές στο «Τείχος των Δακρύων» κ.ά.). Χωρισμός του πίνακα σε θεματικές περιοχές, καταγραφή διαφορετικών προσεγγίσεων.


Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Η Θεραπεία του Τυφλού (περίπου 1565). Δρέσδη, Πινακοθήκη.

Η θεραπεία του εκ γενετής τυφλού:
Ποτέ δεν είχε δει τον κόσμο ο εκ γενετής τυφλός. Μόνον τον άκουγε, τον μύριζε και άγγιζε κάτι απ' αυτόν. Επιπλέον ζούσε το βαρύ εσωτερικό του μαρτύριο: γεννήθηκε τυφλός τάχα για τις αμαρτίες των γονιών του ή γι' αυτές που θα διέπραττε ο ίδιος κάποτε! Αυτόν τον αξιοσυμπάθητο άνθρωπο θεράπευσε ο Ιησούς. Και τότε όρμησαν μέσα του φως και μορφές και η πλάση όλη. Το συγκλονιστικότερο ήρθε μετά. Είδε και κατάλαβε όσα για καιρό με μάτια ορθάνοιχτα δεν ήθελαν να δουν οι άλλοι: τη νέα ζωή που φανέρωνε ο Ιησούς. Λεπτομέρειες στο ευαγγελικό κείμενο.

Ιω 9,

1 Καθώς πήγαινε στον δρόμο του ο Ιησούς, είδε έναν άνθρωπο που είχε γεννηθεί τυφλός. 
2 Τον ρώτησαν οι μαθητές του: ".Διδάσκαλε, ποιος αμάρτησε και γεννήθηκε αυτός τυφλός1, ο ίδιος ή οι γονείς του;" 
3 Ο Ιησούς απάντησε: "Ούτε αυτός αμάρτησε ούτε οι γονείς του..." 
6 Όταν τα είπε αυτά ο Ιησούς, έφτυσε κάτω, έφτιαξε πηλό2 από το σάλιο, άλειψε με τον πηλό τα μάτια του ανθρώπου, 
7 και του είπε: "Πήγαινε να νιφτείς στη δεξαμενή του Σιλωάμ3 "... Ξεκίνησε λοιπόν ο άνθρωπος , πήγε και νίφτηκε και, όταν γύρισε πίσω, έβλεπε. 
8 Τότε οι γείτονες και όσοι τον είχαν δει προηγουμένως ότι ήταν τυφλός, έλεγαν: "Αυτός δεν είναι ο άνθρωπος που καθόταν εδώ και ζητιάνευε;" 
9 Μερικοί έλεγαν: "Αυτός είναι", ενώ άλλοι έλεγαν: "Όχι, είναι κάποιος που του μοιάζει". Ο ίδιος όμως έλεγε: "Εγώ είμαι". 
10 Τότε τον ρωτούσαν: "Πώς λοιπόν άνοιξαν τα μάτια σου;" 
11 Εκείνος απάντησε: "Ένας άνθρωπος που τον λένε Ιησού έκανε πηλό, μου άλειψε τα μάτια και μου είπε: Πήγαινε στη δεξαμενή του Σιλωάμ και νίψου' πήγα εκεί, νίφτηκα και βρήκα το φως μου". 
12 Τον ρώτησαν: "Πού είναι ο άνθρωπος εκείνος;". "Δεν ξέρω", τους απάντησε. 
13 Τον έφεραν τότε στους Φαρισαίους... 
14 Η μέρα που έφτιαξε ο Ιησούς τον πηλό και του άνοιξε τα μάτια ήταν Σάββατο. 
15 Άρχισαν και οι Φαρισαίοι να τον ρωτούν πάλι πώς απέκτησε το φως του. Αυτός τους απάντησε: "Έβαλε πάνω στα μάτια μου πηλό, νίφτηκα και βλέπω".
16 Μερικοί από τους Φαρισαίους έλεγαν: "Αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι σταλμένος από τον Θεό, γιατί δεν τηρεί την αργία του Σαββάτου". Άλλοι όμως έλεγαν: "Πώς μπορεί ένας αμαρτωλός άνθρωπος να κάνει τέτοια σημεία;" Και υπήρχε διχογνωμία ανάμεσά τους. 
17 Ρωτούν πάλι τον τυφλό: "Εσύ τι λες γι' αυτόν; Πώς εξηγείς ότι σου άνοιξε τα μάτια;" Κι εκείνος τους απάντησε: "Είναι προφήτης". 
18 0ι Ιουδαίοι όμως δεν πίστεψαν πως αυτός ήταν τυφλός και απέκτησε το φως του, ώσπου κάλεσαν τους γονείς του 
19 και τους ρώτησαν: "Αυτός είναι ο γιος σας που λέτε ότι γεννήθηκε τυφλός; Πώς λοιπόν τώρα βλέπει;" 
20 0ι γονείς του τότε αποκρίθηκαν: "Ξέρουμε πως αυτός είναι ο γιος μας και πως γεννήθηκε τυφλός 
21 πώς όμως τώρα βλέπει, δεν ξέρουμε, ή ποιος του άνοιξε τα μάτια, εμείς δεν ξέρουμε ρωτήστε τον ίδιο, ενήλικος είναι, αυτός μπορεί να μιλήσει για τον εαυτό του". 
22 Αυτά είπαν οι γονείς του από φόβο προς τους Ιουδαίους. Γιατί οι Ιουδαίοι άρχοντες είχαν κιόλας συμφωνήσει να διώχνεται από τη συναγωγή όποιος παραδεχτεί πως ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας...
24 Κάλεσαν για δεύτερη φορά τον άνθρωπο που ήταν πριν τυφλός και του είπαν: "Πες την αλήθεια μπροστά στον Θεό εμείς ξέρουμε ότι ο άνθρωπος αυτός είναι αμαρτωλός". 
25 Εκείνος τότε τους απάντησε: "Αν είναι αμαρτωλός δεν ξέρω ένα ξέρω, πως, ενώ ήμουν τυφλός , τώρα βλέπω". 
26 Τον ρώτησαν τότε: "Τι σου έκανε; Πώς σου άνοιξε τα μάτια;"
27 "Σας το είπα κιόλας", τους αποκρίθηκε, "αλλά δεν πειστήκατε γιατί θέλετε να το ακούσετε πάλι; Μήπως θέλετε κι εσείς να γίνετε μαθητές του;" 
28 Τον περιγέλασαν τότε και του είπαν: "Εσύ είσαι μαθητής εκείνου εμείς είμαστε μαθητές του Μωυσή
29 εμείς ξέρουμε πως ο Θεός μίλησε στον Μωυσή, ενώ γι' αυτόν δεν ξέρουμε την προέλευσή του". 
30 Τότε απάντησε ο άνθρωπος και τους είπε: "Εδώ είναι το παράξενο, πως εσείς δεν ξέρετε από πού είναι ο άνθρωπος, και όμως αυτός μου άνοιξε τα μάτια. 
31 Ξέρουμε πως ο Θεός τους αμαρτωλούς δεν τους ακούει, αλλά αν κάποιος τον σέβεται και κάνει το θέλημά του, αυτόν τον ακούει. 
32 Από τότε που έγινε ο κόσμος δεν ακούστηκε να ανοίξει κάποιος τα μάτια ενός γεννημένου τυφλού.
33 Αν αυτός δεν ήταν από τον Θεό, δεν θα μπορούσε να 
34 κάνει τίποτα". "Εσύ είσαι βουτηγμένος στην αμαρτία από τότε που γεννήθηκες", του αποκρίθηκαν, "και κάνεις εσύ τον δάσκαλο σ' εμάς;" Και τον έβγαλαν έξω4. 
35 Ο Ιησούς έμαθε ότι τον έδιωξαν και, όταν τον βρήκε, του είπε: "Εσύ πιστεύεις στον Υιό του Θεού;" 
36 Εκείνος αποκρίθηκε: "Και ποιος είναι αυτός, κύριε, για να πιστέψω σ' αυτόν;" 
37 "Μα τον έχεις κιόλας δει", του είπε ο Ιησούς "αυτός που μιλάει τώρα μαζί σου, 
38 αυτός είναι". Κι εκείνος είπε: "Πιστεύω, Κύριε", και τον προσκύνησε.


Εφαρμόζοντας:


Οι συνέπειες και οι επιδράσεις που επιφέρουν τα θρησκευτικά βιώματα στη ζωή των πιστών, στη λαϊκή παράδοση και στον ευρύτερο πολιτισμό.

- «Ομαδοσυνεργασία - Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS) - Εννοιολογικός χάρτης». Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα (Oδ. Ζούλα, «Η Παναγιά του βάλτου», Ηλ. Βενέζη, «Η Θεοσκέπαστη», Ν. Καρούζου, «Η Ορθοδοξία», Λ. Άλας «Κλαρίν», «Δόνα Μπέρτα») για την έννοια του βιώματος στον Χριστιανισμό. Με αφετηρία το υλικό, οργανώνουν «εννοιολογικό χάρτη» στον πίνακα με τις επιδράσεις και συνέπειες του θρησκευτικού βιώματος.

- Εναλλακτικά:
- «Μετασχηματισμός κειμένου»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν ένα κείμενο με θρησκευτικά βιώματα και εμπειρίες από τον χώρο του Χριστιανισμού και το μετασχηματίζουν σε άλλο δικό τους κείμενο, ποιητικό ή πεζό ή σε εικόνα (Oδ. Ζούλα, «Η Παναγιά του βάλτου», Ηλ. Βενέζη, «Η Θεοσκέπαστη», Ν. Καρούζου «Η Ορθοδοξία», Λ. Άλας «Κλαρίν», «Δόνα Μπέρτα»).



H Παναγια η Θεοσκεπαστη κατω απο τον βραχο του Σκάρου στην Σαντορινη

Η Θεοσκέπαστη


[...] Άξαφνα ψίθυρος σιγονότατος, ψαλμωδία κατανυκτική, φωνή ικέτις, μπερδεύοντας με τη φωνή της ερημίας και της θαλάσσης, έφτασε στ' αυτιά μας. Xείλη γυναικεία έψελναν ύμνους χριστιανικούς. Kάτω απ' τα ερείπια του κάστρου των Φράγκων, η ταπεινή μελωδία της Oρθοδοξίας, βεβαίωση της συνέχειας, τι συγκίνηση που ήταν! Σαν να μας έσεισε αγέρας βίαιος. Kάμαμε ακόμα λίγα βήματα. Kαι τότε πρόβαλε μπρος στα μάτια μας, όραμα θαμπωτικό, αλησμόνητο για πάντα, άσπρο, πάλλευκο: η «Θεοσκέπαστη». Πάνω απ' τα κρεμαστά νερά, στον άγριο βράχο, πάνω απ' το ηφαίστειο.
Oι ύμνοι τώρα έρχονται πιο καθαροί. Προχωρήσαμε, μπήκαμε στη Θεοσκέπαστη. Κατακάθαρο, γυμνό, κατάγυμνο ήταν το ξωκλήσι, καθώς όλα τα ξωκλήσια των Ελλήνων. Mονάχα ένα ξυλόγλυπτο, παλιό, παμπάλαιο τέμπλο. Kαι μπρος στο Ιερό, κάτω απ' το φαγωμένο τέμπλο, γονατισμένες πάνω στις πλάκες, με σκυφτό κεφάλι, αποτραβηγμένες στη δέησή τους, μονάχες με τον εαυτό τους και με το Θεό, ξυπόλητες, οι μαυροφορεμένες γυναίκες, που είχαμε δει από μακριά, έψελναν […].

Mας συνεπήρε κ' εμάς το μυστήριο, η κατάνυξη, γινήκαμε σε λίγο μαζί τους ένα, προσευχηθήκαμε κ' εμείς για ό,τι αγαπούμε και για τους ανθρώπους.

Σαν τέλειωσε η παράκληση κ' οι γυναίκες σηκωθήκαν απ' τις πλάκες, ωχρές, γαλήνη ήταν στο πρόσωπό τους πολλή. Mας τριγυρίσανε, είπαν τα δικά τους, είπαμε τα δικά μας. H μια είχε παιδί σκοτωμένο στον πόλεμο, η άλλη έχει γιο στο στρατό, η άλλη έχει γιο που ταξιδεύει στη θάλασσα. Kάθε χρονιά έχουνε τάμα να πάρουν βόλτα όλο το νησί, με τα πόδια, ν' ανάψουν τα καντήλια στα ξωκλήσια. Έτσι ξεκινήσανε και φέτος. Mε τα χαράματα πέσαν στο δρόμο απ' τον Πύργο, ξυπόλητες, κ' η σκόνη σκέπαζε τα σκληρά, τυραγνισμένα πόδια τους. Tώρα, ύστερα απ' τη χάρη της, μετά τη Θεοσκέπαστη, θ' ανηφορίζαν για τ' άλλα τα ξωκκλήσια, κατά τα δυτικά.

Bγάλανε απ' το μπογαλάκι τους το γιόμα τους, ψωμί σταρένιο, τις μικροσκοπικές ντομάτες της Σαντορίνης, ψαράκια της τράτας τηγανητά. «Ήντλησαν» νερό απ' τη μικρή στέρνα, νερό βρόχινο, μας φιλέψαν νερό και ψωμί. Δε θέλαμε να τους το στερήσουμε που το είχαν λιγοστό – το ψωμί και το νερό. Mα επιμένανε να το πάρουμε κοιτάζοντάς μας παρακαλεστικά μες στα μάτια, σαν να το γυρεύαν για χάρη.

«Tώρα μας ένωσε η Θεοσκέπαστη», είπαν [...].

Βενέζης, Η., «Η Θεοσκέπαστη» (απόσπασμα από το «Αφιέρωμα στη Σαντορίνη»). Νέα Εστία, τεύχ. 698 (1η Αυγούστου 1956), σελ. 1031.


Θεόδωρος Ιακώβου Ράλλης, Ικεσία


Κ. Π. Καβάφης   

Στην Eκκλησία

Την εκκλησίαν αγαπώ — τα εξαπτέρυγά της,
τ’ ασήμια των σκευών, τα κηροπήγιά της,
τα φώτα, τες εικόνες της, τον άμβωνά της.

Εκεί σαν μπω, μες σ’ εκκλησία των Γραικών·
με των θυμιαμάτων της τες ευωδίες,
μες τες λειτουργικές φωνές και συμφωνίες,
τες μεγαλοπρεπείς των ιερέων παρουσίες
και κάθε των κινήσεως τον σοβαρό ρυθμό —
λαμπρότατοι μες στων αμφίων τον στολισμό —
ο νους μου πηαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας,
στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό. 


(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) 

Διερευνώντας:


Διδασκαλίες και πρακτικές του μυστικισμού ως αναζήτηση και εμπειρία του Θεού.

- «Μελέτη περίπτωσης» σε ομαδοσυνεργασία (Οδηγός Εκπαιδευτικού στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου-Αναθεωρημένη έκδοση 2014, σελ.121): Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν θέματα όπως: «Ο μυστικισμός στην Ανατολική Εκκλησία-Ησυχασμός» ή «Ο σουφιστικός μυστικισμός στο Ισλάμ», ή «Ο μυστικισμός στις θρησκείες» με τη βοήθεια κειμένων (π.χ. Αναστασίου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας, «Θρησκευτικός Μυστικισμός», Τζ. Ρουμί, «Στον κήπο του Αγαπημένου», Σχολικό βιβλίο Β΄ Λυκείου, ΔΕ 34: «Γιόγκα και ησυχαστική παράδοση») καθώς και ευρύτερου πολυτροπικού υλικού.

- Εναλλακτικά:
«Κείμενά μου - Θησαυροί μου»: Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση και δημιουργία ανθολογίου κειμένων σε χαρτόνι ή σε πίνακα ανακοινώσεων με θέμα: «Μυστικισμός στην Ανατολή και τη Δύση».

Χριστιανισμός:

Ισλάμ:

Ο τεκές (η λέξη προέρχεται από την τουρκική λέξη tekke) είναι ένας όρος ο οποίος αναφέρεται στα μέρη όπου συναθροίζονταν οι δερβίσηδες. Εκεί υπήρχαν κελιά φιλοξενίας όπου τα τάγματα Σούφι μπορούσαν να ζουν, να προσεύχονται με σκοπό την ολοκλήρωση του πνευματικού τους οράματος.

Ο Τεκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, γνωστός και ως ο Τεκές του Κιζίλ Ντελή ή Τεκές της Ρούσσας ή Μοναστήρι της Ρούσσας, βρίσκεται 3 χιλιόμετρα έξω από το χωριό Ρούσσα, στο νομό Νομό Έβρου. Βρίσκεται ανάμεσα από τα αλλοτινά δερβενοχώρια Γονικό, Μεγάλο Δέρειο και Ρούσσα. Είναι ένας οθωμανικός Αλεβήτικος τεκές, δηλαδή σημείο συνάθροισης δερβίσηδων (συγκεκριμένα του τάγματος των Μπεκτασήδων), το οποίο έχει ανακαινιστεί και ημιλειτουργεί μέχρι και σήμερα. Θεωρείται από τους παλαιότερους διατηρημένους τεκέδες στο χώρο των Βαλκανίων και ένα από τα δύο σημαντικότερα κέντρα του Mπεκτασισμού.


Αναπλαισιώνοντας:


Θρησκευτικά βιώματα και εμπειρίες από τον χώρο του Χριστιανισμού. Πίστη και βίωμα

- «5π και 1γ (5W1H)»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες διερευνούν εμπειρίες, βιώματα και δράσεις μιας σπουδαίας θρησκευτικής προσωπικότητας μέσα από τα κείμενά του (π.χ. Συμεών Νέου Θεολόγου, Κλεμάν, 2015, Πορφυρίου Καυσοκαλιβίτη, 2003).

- Εναλλακτικά:
«Μετασχηματισμός κειμένου»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν ένα κείμενο πατερικό ή από σύγχρονο θεολόγο (Συμεών Νέου Θεολόγου, Πορφυρίου Καυσοκαλιβίτη, 2003) με θέμα το θρησκευτικό βίωμα στον Χριστιανισμό και το μετασχηματίζουν σε άλλο δικό τους κείμενο (ποιητικό ή πεζό) ή ζωγραφιά. Στη συνέχεια παρουσιάζουν τις εργασίες τους.

Ο Όσιος Πορφύριος γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 στο χωριό Άγιος Ιωάννης του σημερινού Δήμου Ταμιναίων της Εύβοιας. Το κοσμικό όνομά του ήταν Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης και από πολύ νωρίς έδειξε έφεση προς το μοναχισμό. Έτσι, σε ηλικία 13 χρόνων και έχοντας τελειώσει μόνο την Β' Δημοτικού, μετέβη στη σκήτη της Αγίας Τριάδος, τα γνωστά "Καυσοκαλύβια" του Αγίου Όρους, όπου έζησε τα επόμενα 6 περίπου χρόνια, ως υποτακτικός σε δύο γέροντες μοναχούς, λαμβάνοντας το όνομα Νικήτας. Κατόπιν, λόγω σοβαρής ασθένειας, αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Εύβοια, όπου και εγκαταστάθηκε στην Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους Λευκών Ευβοίας, στο Αυλωνάρι της Εύβοιας.

Σε ηλικία 20 ετών συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο του Σινά Πορφύριο, ο οποίος αναγνωρίζοντας σε αυτόν πνευματικά χαρίσματα, τον χειροτόνησε πρεσβύτερο, δίνοντάς του και το όνομα με το οποίο έμελλε να γίνει γνωστός. 

Το 1940, σε ηλικία 34 ετών, μετέβη στην Αθήνα, όπου στις 12 Οκτωβρίου διορίστηκε ως Εφημέριος στην εκκλησία του Αγίου Γερασίμου, στην Πολυκλινική Αθηνών στην Ομόνοια.

Στις 16 Μαρτίου 1970, έχοντας συμπληρώσει 35ετία, έλαβε μικρή σύνταξη από το Ταμείο Ασφαλίσεως Κληρικών Ελλάδος και αποχώρησε από τη θέση του εφημερίου του Αγίου Γερασίμου, όπου όμως συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως το 1973. Τη χρονιά εκείνη έφυγε από την Αθήνα για να εγκατασταθεί αρχικά στον Άγιο Νικόλαο, στα Καλλίσια (σημερινή Καλλιθέα) της Πεντέλης και μετά από μερικά χρόνια στο Μήλεσι της Μαλακάσας, όπου και οικοδόμησε το Ιερό Ησυχαστήριο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Απέκτησε σημαντική φήμη και πολλοί πιστοί τον επισκέπτονταν στον τόπο διαμονής του.

Το Νοέμβριο του 1991 μετέβη στο παλαιό κελί του, στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου και κοιμήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους,

Κατατάχθηκε στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στη συνεδρίασή της που διεξήχθη στις 27 Νοεμβρίου 2013.

Η πλημμύρα της θείας αγάπης

«Ν’ αγαπήσομε τον Χριστό. Τότε από μέσα μας θα βγαίνει με λαχτάρα, με θέρμη, με θείο έρωτα το όνομα του Χριστού, θα φωνάζομε το όνομά Του μυστικά, αλάλητα. (…) Τότε παύουν τα λόγια. Είναι η εσωτερική σιωπή, η σιγή, που προηγείται, συνοδεύει και ακολουθεί τη θεία επίσκεψη, τη θεία ένωση και σύγκραση της ψυχής με το θείον. Όταν βρεθείς σ’ αυτή την κατάσταση, δεν χρειάζονται λόγια. Αυτό είναι κάτι που το ζεις. Κάτι που δεν εξηγείται. Μόνο αυτός που τη ζει αυτή την κατάσταση την καταλαβαίνει. Το αίσθημα της αγάπης σε πλημμυρίζει, σε ενώνει με τον Χριστό. Γεμίζεις από χαρά και αγαλλίαση, που δείχνει ότι έχεις μέσα σου τη θεία αγάπη, την τέλεια αγάπη. Η θεία αγάπη είναι ανιδιοτελής, απλή, αληθινή».

Πορφύριος, Καυσοκαλυβίτης, Βίος και Λόγοι. Ι.Μ. Χρυσοπηγής, Χανιά, 2003, σελ. 274-275.

Αξιολογώντας:


Σύγχρονες εκφράσεις του θρησκευτικού βιώματος και ο ρόλος τους στη θρησκεία και στον κόσμο.

- «Ανάγνωση φωναχτά και συζήτηση»: Ο/Η εκπαιδευτικός διαβάζει φωναχτά το κείμενο του π. Λίβυου «Όταν του μοιάσουμε». Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουντις εντυπώσεις και τις σκέψεις τους. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα: «Η αγάπη του Χριστού ως βίωμα στη σύγχρονη κοινωνία».

- Εναλλακτικά:
«Χάρτης εννοιών - Ομαδοσυνεργασία»: Με αφορμή το κείμενο του π Λίβυου «Όταν του μοιάσουμε» ή κάποιο άλλο κείμενο ή οπτικοακουστικό υλικό, οι μαθητές/μαθήτριες δημιουργούν χάρτη εννοιών με παραδείγματα από την καθημερινή ζωή, στα οποία φαίνεται ότι το βίωμα του Χριστού μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2017

Άγιον Όρος, ένα υπέροχο βίντεο με τον π. Επιφάνιο






Ένα υπέροχο βίντεο από τον Κωνσταντίνο Τσεκλένη με τον π. Επιφάνιο, που παρουσιάζει στιγμιότυπα από την καθημερινότητα της χιλιόχρονης πολιτείας. Το Άγιον Όρος το οποίο το 1960 γιόρτασε ήδη τα χίλια χρόνια ζωής, είναι ένας μοναδικός τόπος αποκλειστικά αφιερωμένος στην προσευχή και την άσκηση και απαγορεύεται κάθε άλλη δραστηριότητα. Έχει αποκληθεί και το Θιβέτ της Ευρώπης. Στο σύντομο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να πάρετε μια γεύση.


Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017

Α' Λυκείου: 1.3. Επικοινωνία (3ο δίωρο)





Α΄ Λυκείου. Άνθρωπος/Πρόσωπο 
1.3 Επικοινωνία (3ο δίωρο)


Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Αξιολόγηση
Οι μαθητές/μαθήτριες να:
-          εντοπίζουν τρόπους επικοινωνίας με τον Θεό στις χριστιανικές παραδόσεις,
-          αξιολογούν τις θέσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής  παράδοσης για την επικοινωνία με τον «άλλο».
-          Αναγνώριση τρόπων επικοινωνίας με τον Θεό.
-          Αξιολόγηση της Ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας για την επικοινωνία με τον «άλλο».



Επιλέγεται η βιωματική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.


Βιώνοντας:


Αποτύπωση εμπειριών για τη χαρά και τις δυσχέρειες της επικοινωνίας.


- «Τοποθέτηση απέναντι στο κείμενο»: Τραγούδι ή παραμύθι ή λογοτεχνικό αφήγημα με θέμα την επικοινωνία, τις αντιφάσεις της, τις χαρές της. Οι μαθητές/μαθήτριες μεταφέρουν τις δικές τους εμπειρίες. Συζήτηση για δυσκολίες και χαρές στην επικοινωνία.





Στίχοι:

"Are You Lost In The World Like Me?"

Look harder, say it's done
Black days and a dying sun
Dream a dream of god lit air
Just for a minute you'll find me there

Look harder and you'll find
The 40 ways it leaves us blind
I need a better place
To burn beside the lights

Come on and let me try

Are you lost in the world like me?
If the systems have failed?
Are you free?
All the things, all the loss
Can you see?
Are you lost in the world like me?
Like me?

Burn a courtyard, say it's done
Throwing knives at a dying sun
A source of love in the god lit air
Just for a minute, you'll find me there

Look harder and you'll find
The 40 ways it leaves us blind
I need a better way
To burn beside the lights

Come on and let me try

Are you lost in the world like me?
If the systems have failed?
Are you free?
All the things, all the loss
Can you see?
Are you lost in the world like me?
Like me? [x2]

If the systems have failed

Νοηματοδοτώντας:


Πέρασμα από τη φιλία και τη λαχτάρα συναναστροφής στη θρησκεία ως επικοινωνία με το ιερό.

- «Ακούγοντας 5Χ2 (παραλλαγή του 10Χ2)»: Τραγούδι (π.χ. Το περιβόλι» του Δ. Σαββόπουλου ή Active Member, Καλώς ήρθες παράξενε στον τόπο μου)

1. Τραγούδι: Το Περιβόλι (1969)
Στίχοι/Μουσική: Δ. Σαββόπουλος
Ερμηνευτής: Δ. Σαββόπουλος
Δίσκος: Το περιβόλι του τρελού






2. Τραγούδι: Καλώς ήρθες παράξενε στον τόπο μου (1999)
Στίχοι/Μουσική: Foxmoor B. D./Active Member
Δίσκος: Μέρες παράξενες, θαυμάσιες μέρες


- Εναλλακτικά:

«Κείμενο χωρίζεται σε μέρη»: Δίνονται δύο ψαλμοί (π.χ. 61ος και 117ος): Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να υπογραμμίσουν στους ψαλμούς τους στίχους που δείχνουν τη θλίψη από τις ανθρώπινες σχέσεις και τη στροφή προς τη σχέση με τον Θεό.




Αναλύοντας:

Η προσευχή, η λατρεία, η θεογνωσία και η θεολογία ως επικοινωνία στις χριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις.

- «Τροχιά της μάθησης»: Σταθμοί όπου οι μαθητές/μαθήτριες κυκλικά μελετούν διάφορες όψεις επικοινωνίας με τον Θεό και συμπληρώνουν ερωτήσεις σε φύλλο εργασίας: μυστικιστικά κείμενα (π.χ. άγιοι Παΐσιος, Ιωάννης του Σταυρού), προσευχές (π.χ. των πατέρων της Όπτινα, Σιλουανός ο Αθωνίτης), θεολογικό κείμενο (π.χ. Νικόλαος, Μητροπ. Μεσογαίας, 2015, π. Β. Θερμός, 2009), πίνακας ζωγραφικής, Καινή Διαθήκη, αντικείμενα (κομποσχοίνι, θυμίαμα, εικόνα κλπ), τραγούδι (π.χ. Ν. Πορτοκάλογλου).

Κείμενο:






























Ι. "Κυριακή προσευχή (Μτθ. 6, 9-13). Οι μαθητές ζήτησαν από τον Κύριο να τους διδάξει πως να προσεύχονται. Εκείνος τους είπε την ακόλουθη προσευχή

Πάτερ Ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς
ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου·
ἐλθέτω ἡ Βασιλεία Σου·
γενηθήτω τὸ θέλημά Σου,
ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς·
τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον·
καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφελήματα ἡμῶν,
ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν·
καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν,
ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

μετάφραση:

"Πατέρα μας, που βρίσκεσαι
στους ουρανούς,
κάνε να σε δοξάσουν όλοι ως Θεό,
να έρθει η βασιλεία σου,
να γίνει το θέλημά σου
και από τους ανθρώπους,
όπως γίνεται από τις ουράνιες δυνάμεις.
Δώσε μας σήμερα τον απαραίτητο για τη ζωή μας άρτο.
Και χάρισέ μας τα χρέη των αμαρτιών μας,
όπως κι εμείς χαρίζουμε στους δικούς μας οφειλέτες.
Και μη μας αφήσεις να πέσουμε σε πειρασμό,

αλλά γλύτωσέ μας από τον πονηρό.

1. Ο θείος έρως


– Γέροντα, ο θείος έρως είναι η αγάπη για τον Θεό; 
– Ο θείος έρως είναι κάτι ανώτερο από την αγάπη για τον Θεό· είναι τρέλλα. Αγάπη-έρως-τρέλλα, όπως φθόνος-μίσος-φόνος. Η ακριβή αγάπη προς τον Θεό, με τις θυσίες της, γλυκοβράζει την καρδιά, και σαν τον ατμό πετιέται ο θείος έρως, ο οποίος δεν μπορεί να συγκρατηθή, και ενώνεται με τον Θεό. Ο θείος έρως λυγίζει τα σκληρά κόκκαλα και γίνονται τόσο μαλακά, που ο άνθρωπος δεν μπορεί να σταθή όρθιος, πέφτει κάτω! Γίνεται σαν την λαμπάδα που βρίσκεται σε θερμό χώρο και δεν μπορεί να σταθή όρθια· πότε λυγίζει από εδώ, πότε λυγίζει από εκεί. Την σιάζεις, αλλά πάλι λυγίζει, πάλι πέφτει, γιατί είναι θερμός ο χώρος, πολύ θερμός... Όταν κανείς βρίσκεται σ᾿ αυτήν την κατάσταση και πρέπη να πάη κάπου ή να κάνη κάποια δουλειά, δεν μπορεί· παλεύει, προσπαθεί να βγή από αυτήν την κατάσταση......

…     Η θεία τρέλα βγάζει τον άνθρωπο έξω από την έλξη της γης, τον ανεβάζει στον θρόνο του Θεού, και νιώθει πια ο άνθρωπος τον εαυτό του σαν το σκυλάκι στα πόδια του αφεντικού του και του γλείφει τα πόδια με χαρά και ευλάβεια.

- (20103). Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι, τ. Ε' (Πάθη και αρετές). Θεσσαλονίκη: Ιερόν Ησυχαστήριον Μοναζουσών 
«Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», σ. 106, 107 
(Πηγή: https://app.box.com/s/vi5x7d8pcertnk5lmd6r5b4zssbmk7i0, 7.9.2016).




ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ... 

"" Φροντίστε όσο μπορεί ο καθένας να ενωθείτε μεταξύ σας.Γιατί όσο ενώνεται κανείς με τον πλησίον, τόσο ενώνεται και με το Θεό.

Και για να καταλάβετε τη σημασία αυτού του λόγου θα σας πω ένα παράδειγμα από τους Πατέρες.

Φανταστείτε ένα κύκλο πάνω στη γη, σαν ένα σχήμα στρογγυλό που χάραξε κάποιος με διαβήτη από ένα κέντρο.

Κέντρο λέγεται το μέσο του κύκλου. Προσέξτε τώρα. Υποθέστε ότι ο κύκλος αυτός είναι ο κόσμος και ότι το κέντρο του κύκλου είναι ο Θεός. Οι ακτίνες του κύκλου από την περιφέρεια προς το κέντρο είναι οι δρόμοι για το Θεό, δηλαδή οι τρόποι ζωής των ανθρώπων.

Προχωρούν λοιπόν οι άγιοι προς το εσωτερικό του κύκλου επιθυμώντας να πλησιάσουν το Θεό. Και όσο προχωρούν προς το κέντρο τόσο πλησιάζουν και το Θεό και μεταξύ τους. 
Το ίδιο σκεφθείτε και για το χωρισμό. Γιατί όταν μακραίνουν από το Θεό και στρέφονται προς τα έξω, είναι φανερό πως όσο βγαίνουν και απομακρύνονται από το Θεό τόσο απομακρύνονται και από τους άλλους. Και αντίστοιχα, όσο απομακρύνονται από τους άλλους τόσο απομακρύνονται και από το Θεό.


Να λοιπόν ποια είναι η φύση της αγάπης. Όταν είμαστε έξω και δεν αγαπάμε το Θεό, τότε είμαστε και απομακρυσμένοι ο καθένας από τον πλησίον. Αν όμως αγαπήσουμε το Θεό, όσο πλησιάζουμε το Θεό με την αγάπη για Kείνον, τόσο ενωνόμαστε με την αγάπη για τον πλησίον, και όσο ενωνόμαστε με τον πλησίον, τόσο ενωνόμαστε και με το Θεό. "

Αββάς Δωρόθεος, Έργα Ασκητικά, ΣΤ΄Διδασκαλία



















2. Η προσευχή των πατέρων της Όπτινα

Κύριε, βοήθησέ με ν᾿ ἀντιμετωπίσω με ψυχικὴ γαλήνη ὅλα, ὅσα θὰ μοῦ φέρει ἡ σημερινὴ ἡμέρα. 
Βοήθησέ με να παραδοθῶ ὁλοκληρωτικὰ στὸ ἅγιο θέλημά Σου. 
Στὴν κάθε ὥρα τῆς ἡμέρας φώτιζέ με καὶ δυνάμωνέ με γιὰ τὸ κάθε τί. 
Ὅποιες εἰδήσεις κι ἂν λάβω σήμερα, δίδαξέ με να τὶς δεχθῶ με ἠρεμία 
καὶ μὲ τὴν ἀκλονήτη πεποίθηση ὅτι τίποτε δὲν συμβαίνει, χωρὶς να τὸ ἐπιτρέψεις Ἐσύ.
Καθοδήγησε τὶς σκέψεις καὶ τὰ συναισθήματά μου σὲ ὅλα τὰ ἔργα καὶ τὰ λόγια. 
Στὶς ἀπρόοπτες περιστάσεις μὴ μὲ ἀφήσεις να ξεχάσω ὅτι ὅλα παραχωροῦνται ἀπὸ Σένα.
Δίδαξέ με να συμπεριφέρομαι σὲ κάθε μέλος τῆς οἰκογένειάς μου καὶ σ᾿ ὅλους τοὺς συνανθρώπους μου 
μὲ εὐθύτητα καὶ σύνεση, ὥστε να μὴ συγχύσω καὶ στενοχωρήσω κανένα.
Κύριε, δός μου τὴ δύναμη νὰ ὑποφέρω τὸν κόπο καὶ ὅλα τὰ γεγονότα τῆς ἡμέρας αὐτῆς, σὲ ὅλη τὴ διάρκειά της. 
Καθοδήγησε τὴ θέλησή μου καὶ δίδαξέ με να προσεύχομαι, νὰ πιστεύω, νὰ ὑπομένω, νὰ συγχωρῶ καὶ ν᾿ ἀγαπῶ. Ἀμήν





7. El Greco (1590). Η αγωνία στον Κήπο (της Γεθσημανή). Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο



















Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (1541 – 7 Απριλίου 1614), γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco,[i] δηλαδή Ο Έλληνας, ήταν Kρητικός ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της Ισπανικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την πατρίδα του, δημιουργώντας το κύριο σώμα του έργου του στην Ιταλία και στην Ισπανία. Εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αγιογράφος στην Κρήτη, που αποτελούσε τότε τμήμα της ενετικής επικράτειας, και αργότερα ταξίδεψε στη Βενετία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης, όπως τον Τιντορέττο και τον Τιτσιάνο, του οποίου υπήρξε μαθητής, υιοθετώντας στοιχεία από τον μανιερισμό. Το 1577 εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του.

Υφολογικά, η τεχνοτροπία του Ελ Γκρέκο θεωρείται έκφραση της Βενετικής Σχολής και του μανιερισμού όπως αυτός διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα.[1] Παράλληλα χαρακτηρίζεται από προσωπικά στοιχεία, προϊόντα της τάσης του για πρωτοτυπία, τα οποία όμως δεν βρήκαν μιμητές στην εποχή του, γεγονός που δεν ευνόησε και τη συνέχειά τους. Η μπαρόκ τεχνοτροπία που εκτόπισε τον μανιερισμό, αλλά και τα αμέσως μεταγενέστερα καλλιτεχνικά ρεύματα που δεν αντιμετώπισαν ευμενώς το ύφος του και είχαν ως αποτέλεσμα να αγνοηθεί το έργο του Γκρέκο τους επόμενους αιώνες. Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αναγνωρίστηκε ως πρόδρομος της μοντέρνας τέχνης που αξιοποίησε στοιχεία της Ανατολικής και Δυτικής παράδοσης, και το έργο του επανεκτιμήθηκε, διατηρώντας μέχρι σήμερα δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους μείζονες ζωγράφους όλων των εποχών.


8. Τραγούδι, Δίψα (2003)
Στίχοι, Μουσική: Ν. Πορτοκάλογλου
Δίσκος: Δίψα





Δεν είν’ η Κίρκη,
η μάγισσα, του σεξ η θεά,
η Καλυψώ, η Ναυσικά
με του μπαμπά τα λεφτά.
Δεν είν’ η θάλασσα, ο ήλιος,
τα χαμένα νησιά.
Δεν είναι τίποτα απ’ όλα
κι είναι όλ’ αυτά…

Είν’ η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα που σε κρατά ζωντανό.
Είν’ η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα για καθαρό ουρανό.

Δεν είν’ οι φίλοι, τα ξενύχτια,
τσιγάρα, ποτά
οι μουσικές, οι μουσικές
γύρω απ’ την ίδια φωτιά.
Παλιά σου όνειρα, ταξίδια
με καινούργια πανιά
Δεν είναι τίποτα απ’ όλα
κι είναι όλ’ αυτά…

Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν’ η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα για καθαρό ουρανό.

Παλιές σου νίκες και ήττες
και λάθη σωστά.
Η ξενιτιά, η ξενιτιά
του γυρισμού η χαρά
κι αυτός ο κάποιος που σου γνέφει
απ’ το λιμάνι μακριά
Δεν είναι τίποτα απ’ όλα
Κι είναι όλ’ αυτά…

Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν’ η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα για καθαρό ουρανό.

Για ουρανό
που χρώματα αλλάζει
και σαν ποτάμι μοιάζει,
σαν νερό.
Σαν το νερό
που σκύβεις και το πίνεις
μα τη φωτιά δε σβήνεις,
δε σβήνεις τον καημό
για ουρανό…

Είν η κρυφή σου, η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα που σε κρατά ζωντανό
Είν’ η κρυφή σου,η ατέλειωτη δίψα
είν’ η δίψα για καθαρό ουρανό.

Εφαρμόζοντας:


Τρόπος ουσιαστικής επικοινωνίας: αναζητώντας ένα πρότυπο.


- «Σύνταξη σειράς θέσεων»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν την επί του όρους ομιλία (ως «εγχειρίδιο διαπροσωπικής επικοινωνίας») (Μτ 5-7, αποσπάσματα) ή την (έμπρακτη/έμμεση) διδασκαλία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού με τους ανθρώπους της εποχής του (Ακανθοπούλου, 2009). Στη συνέχεια, σχολιάζουν, αξιολογούν και προσθέτουν τις δικές τους θέσεις για το θέμα της διαπροσωπικής επικοινωνίας.


- Εναλλακτικά:
«Τα πέντε βήματα». Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν ένα δικό τους διπλό πεντάλογο σε 2 στήλες με βήματα που σκέφτονται να ακολουθήσουν, για να βελτιώσουν την επικοινωνία τους α) με τους ανθρώπους γύρω τους, και β) με τον Θεό.

Cosimo Rosselli (1482). Η επί του Όρους ομιλία.
Νωπογραφία. Cappella Sixtina (Βατικανό).

1. Επί του Όρους ομιλία (Μτ κεφ. 5-7).

- 5, 5-11: Οι Μακαρισμοί

[...] 5 »Μακάριοι όσοι φέρονται με πραότητα στους άλλους, 
γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη της επαγγελίας.

6 »Μακάριοι όσοι πεινούν και διψούν για την επικράτηση του θελήματος του Θεού,
γιατί ο Θεός θα ικανοποιήσει την επιθυμία τους.

7 »Μακάριοι όσοι δείχνουν έλεος στους άλλους, γιατί σ’ αυτούς θα δείξει ο Θεός το έλεός του.

8 »Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το πρόσωπο του Θεού.

9 »Μακάριοι όσοι φέρνουν την ειρήνη στους ανθρώπους, 
γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού.

10 »Μακάριοι όσοι διώκονται για την επικράτηση του θελήματος του Θεού,
γιατί σ’ αυτούς ανήκει η βασιλεία του Θεού.

11 »Μακάριοι είστε όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε
ψεύτικη κατηγορία εξαιτίας μου.

- 5, 23-25: «[...] όταν προσφέρεις το δώρο σου στο ναό κι εκεί θυμηθείς πως ο αδερφός σου έχει
κάτι εναντίον σου, άφησε εκεί, μπροστά στο θυσιαστήριο του ναού, το δώρο σου και πήγαινε να συμφιλιωθείς πρώτα με τον αδερφό σου, και ύστερα έλα να προσφέρεις το δώρο σου. [...]».

- 5, 27-28: «Ακούσατε επίσης πως δόθηκε στους προγόνους μας η εντολή: μη μοιχεύσεις. Εγώ όμως
σας λέω πως όποιος βλέπει μια γυναίκα με πονηρή επιθυμία, έχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μ’ αυτήν».

- 5, 34. 37: «Εγώ όμως σας λέω να μην ορκίζεστε καθόλου· ούτε στον ουρανό, γιατί είναι ο θρόνος του Θεού· … Το “ναι” σας να είναι ναι και το “όχι” σας να είναι όχι».

- 5, 39. 42: «Εγώ όμως σας λέω να μην αντιστέκεστε στον κακό άνθρωπο· αλλά αν κάποιος σε χτυπήσει στο δεξί μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο. [...] Σ’ εκείνον που σου ζητάει κάτι, να του το δίνεις, κι αν κάποιος θέλει να του δανείσεις κάτι, μην του το αρνηθείς».

- 5, 44. 46: «Εγώ όμως σας λέω: Ν’ αγαπάτε τους εχθρούς σας, να δίνετε ευχές σ’ αυτούς που σας δίνουν κατάρες, να ευεργετείτε αυτούς που σας μισούν, και να προσεύχεστε γι’ αυτούς που σας κακομεταχειρίζονται και σας καταδιώκουν. [...] Γιατί, αν αγαπήσετε μόνο όσους σας αγαπούν, ποια αμοιβή περιμένετε από το Θεό; Το ίδιο δεν κάνουν κι οι τελώνες;».

- 6, 1. 3: «Να προσέχετε την ελεημοσύνη σας, να μη γίνεται μπροστά στους ανθρώπους, με σκοπό να σας επιδοκιμάσουν. [...] Εσύ, αντίθετα, όταν δίνεις ελεημοσύνη, ας μην ξέρει ούτε το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί σου».


Διαβάστε περισσότερα...