Η απαρχή της οθωμανικής κυριαρχίας στα ευρωπαϊκά εδάφη της βυζαντινής αυτοκρατορίας χρονολογείται από τις πρώτες δεκαετίες του 14ου αιώνα. Στη πρώτη φάση έδρασαν κυρίως διάφορα τουρκικά εμιράτα της Ανατολής με ληστρικές επιδρομές στα παράλια και στις πόλεις που βρίσκονταν πάνω σε αρτηρίες.
Η περιοχή μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Θεσσαλονίκης καταλήφθηκε το διάστημα ανάμεσα στα 1361 (κατάκτηση Διδυμοτείχου) και 1391 (κατάκτηση Χριστούπολης-Καβάλας) με τον Γαζή Εβρενός να έχει κυρίαρχο ρόλο. Η πόλη των Σερρών, από τις σημαντικότερες πόλεις μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Θεσσαλονίκης, εισήλθε στη νέα φάση του ιστορικού της βίου στις 19 Σεπτεμβρίου 1383.
Οι νέοι κυρίαρχοι έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην πόλη, καθιστώντας την έδρα σαντζακίου και ιδρύοντας αμέσως ευαγή ιδρύματα. Το πρώτο θρησκευτικό ίδρυμα που σήμερα δεν σώζεται (Εσκί Τζαμί) ιδρύθηκε το 1385, δύο μόλις χρόνια μετά την άλωσή της από τον βεζύρη Χαϊρεντίν Τσανταρλί Καρά Χαλίλ.
Από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα γίνετε έδρα καζά που ανήκει στο σαντζάκι του πασά υπό τον Μπεϋλερμπεη της Ρούμελης. Η εγκατάσταση των νέων κατοίκων έγινε έξω από την τειχισμένη βυζαντινή πόλη, μέσα στην οποία παρέμειναν οι χριστιανοί κάτοικοι.
Στο νοτιανατολικό τμήμα της πόλης, στο κέντρο της άλλοτε συνοικίας των αραμπατζήδων, βρίσκεται ένα από τα τρία σωζόμενα μνημεία του οθωμανικού παρελθόντος. Γνωστό με το προσηγορικό όνομα Τζινζιρλί, τζαμί των αλύσων, αναμένει την ταύτιση του με ένα από τα επώνυμα μνημεία που αναφέρονται στις πηγές. Κατά μια άποψη αποτελεί ίδρυμα της Σελτσούκ χατούν, κόρης του Σουλτάνου Βαγιαζίτ Β΄ και συζύγου του Μεχμέτ μπέη, ιδρυτή του Μεχμέτ Μπέη τζαμί.
Το κτήριο προβάλλει σήμερα ανάμεσα στις σύγχρονες οικοδομές μέσα σε περιφραγμένο χώρο. Με εξωτερικές διαστάσεις 24,50 Χ 19,25 αποτελεί ένα μεσαίου μεγέθους τζαμί. Το αυστηρό ορθογώνιο που σχηματίζεται από την περιμετρική τοιχοποιία διασπάται από την ορθογώνια προεξοχή της κόγχης του μιχράμπ και το περίγραμμα του κατεδαφισμένου μιναρέ στη δυτική πλευρά.
Αποτελείται από τον ευρύχωρο χώρο της προσευχής και ένα ανοιχτό προστώο. Το προστώο διαμορφώνεται σε πέντε διάχωρα με το μεσαίο πλατύτερο από τα πλευρικά. Η πρόσοψη του προστώου είναι κιονοστήρικτη, ενώ οι πλάγιες πλευρές διαμορφώνονται από την προέκταση των πλάγιων τοίχων του κυρίως χώρου.
Ο κεντρικός χώρος είναι διάτρητος από δυο σειρές ορθογώνιων παραθύρων που ανοίγονται και στις τέσσερις πλευρές. Η κόγχη του μιχράμπ τονίζεται με δυο συμφυείς ημικίονες στις δυο γωνίες της και ανάγλυφο διάκοσμο.
Στη νοτιοδυτική γωνία σώζεται το μαρμάρινο μινμπάρ, από τα καλύτερα σωζόμενα του είδους στον ελλαδικό χώρο.
Η στοά είναι κτισμένη με λαξευμένους πωρόλιθους σε ισόδομο σύστημα, ενώ το κύριο σώμα του τεμένους είναι κτισμένο με επιμελημένο πλινθοπερίκλειστο σύστημα τοιχοποιίας, όπου οι λίθοι λαξευμένοι ή αργοί περιβάλλονται από πλίνθους.
Τοιχογραφικός διάκοσμος σώζεται στην κορυφή του τρούλου και στα υπέρθυρα των παραθύρων της στοάς.
Από αρχιτεκτονικής άποψης το Ζιντζιρλί τζαμί ανήκει στην κατηγορία των οκταγωνικών μετά περιστώου τεμένων, ενώ από μορφολογικής πλευράς εντάσσεται στην ομάδα κτιρίων του τέλους του 16ου αιώνα που σώζονται στην Κωνσταντινούπολη και θεωρούνται κτίσματα της σχολής του Σινάν, του μεγάλου αρχιτέκτονα της κλασσικής περιόδου της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.
Μετά την απελευθέρωση των Σερρών το κτίριο αποτέλεσε δημόσιο κτήμα. Χρησίμευσε σαν αποθήκη ξυλείας, αλλά και ως αποθήκη του Στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Μεταπολεμικά χρησιμοποιήθηκε σαν αποθήκη του Δήμου Σερρών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου