30. Το Ισλάμ (A')
Β΄ Λυκείου
Το Ισλάμ είναι η νεώτερη από τις μεγάλες παγκόσμιες θρησκείες. Άρχισε με το Muhammad τον Προφήτη, που έζησε στην Αραβική χερσόνησο του 7ου αι της Χριστιανικής εποχής. Εκάλεσε την ανθρωπότητα να υποταγεί στο Θεό. Πράγματι, η έννοια της λέξης Ισλάμ, το όνομα της θρησκείας του είναι υποταγή. Αποδέχτηκε εν μέρει και έχτισε πάνω στην Ιουδαιοχριστιανική παράδοση, χωρίς να δεχτεί ούτε τις Ιουδαϊκές Γραφές ούτε τη χριστιανική ερμηνεία της δημόσιας δράσης του Ιησού. Δεν εκήρυξε πως ο Μωάμεθ ήταν Θεός, εδήλωσε όμως καθαρά πως μετά απ' αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει παραπέρα αποκάλυψη του μηνύματος του Θεού στον άνθρωπο. Ακριβώς γι' αυτό, ο Μωάμεθ ονομάστηκε η Σφραγίδα των Προφητών.
Το Ισλάμ αποτελεί μια θρησκεία, αλλά ταυτόχρονα μια πολιτική, πολιτισμική, κοινωνική και ηθική πραγματικότητα. Αριθμεί πάνω από 1.500.000.000 πιστούς, που ζουν οι περισσότεροι στο Πακιστάν, την Ινδία, το Μπανγκλαντές, τη Νοτιοανατολική Ασία και Ινδονησία, τις Αραβικές χώρες, την Αφρική, την Τουρκία, το Ιράν, το Αφγανιστάν, τη Ρωσία, τα Βαλκάνια κ.α.
β) Μωάμεθ: «ο προφήτης» των Αράβων
Ο Μωάμεθ γεννήθηκε το 570 μ.Χ. Λίγα είναι γνωστά για την παιδική του ηλικία. Ο πατέρας του πέθανε λίγο πριν γεννηθεί. Συγγενείς ανέλαβαν την ανατροφή του, πρώτα ο παππούς του και μετά ο θείος του. Νέος μπήκε στην υπηρεσία μιας πλούσιας χήρας, της Χαντίτζα, την οποία τελικά παντρεύτηκε. Στην οικογένειά του μεταξύ των διαφόρων θεοτήτων λάτρευαν ιδιαίτερα τον Αλλάχ. Ο ίδιος ήταν έντονα θρησκευτική φύση και συχνά απομονωνόταν για να προσευχηθεί. Έτσι, έζησε ως την ηλικία των σαράντα χρόνων. Τότε, συνέβη κάτι που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή του. Σύμφωνα με το Κοράνιο, μια νύχτα που προσευχόταν στα βουνά εμφανίστηκε σ' αυτόν ο άγγελος Γαβριήλ, κρατώντας ένα κείμενο και τον διέταξε να το απαγγείλει. Ακολούθησαν και άλλα οράματα με τελικό αποτέλεσμα να του δημιουργηθεί η συνείδηση της προφητικής αποστολής, ότι δηλαδή ο Θεός τον κάλεσε για να μεταφέρει στους ανθρώπους την αλήθεια που θα του αποκάλυπτε.
Ο Μωάμεθ άρχισε την αποστολή αυτή, κηρύττοντας ότι ο Αλλάχ δεν είναι απλώς ένας, έστω ο υψηλότερος, μεταξύ πολλών θεών, αλλά ο μόνος υπάρχων και ότι η λατρεία οποιουδήποτε άλλου θεού αποτελούσε βλασφημία. Το πολυθεϊστικό περιβάλλον δεν μπορούσε να ανεχθεί αυτήν τη διδασκαλία και τον αντιμετώπισε με εχθρότητα. Τελικά, το 622 μ.Χ., ο Μωάμεθ εγκατέλειψε τη Μέκκα για μια άλλη πόλη, τη Μεδίνα. Το γεγονός αυτό ονομάζεται Εγίρα (Χίτζρα). Η χρονολογία 622 μ.Χ. είναι η αρχή του μουσουλμανικού ημερολογίου. Στη Μεδίνα ο Μωάμεθ έγινε δεκτός και απέκτησε μεγάλη δύναμη. Κατάργησε την ειδωλολατρία και οργάνωσε την πόλη αυτή με βάση τη νέα θρησκεία: το Ισλάμ.
Όταν ο Μωάμεθ αισθάνθηκε αρκετά ισχυρός επιτέθηκε εναντίον της Μέκκας και την κυρίευσε το 630 μ.Χ. Ο Μωάμεθ μετέτρεψε την Καάμπα σε χώρο λατρείας του Αλλάχ και έκανε την πόλη κέντρο της νέας θρησκείας. Πέθανε το 632 μ.Χ και τον διαδέχθηκε, παίρνοντας τον τίτλο του διαδόχου (χαλίφη), ο στενός σύντροφος του Αμπού-Μπαάκρ.
Οι «πέντε στύλοι» του Ισλάμ
«Πέντε στύλοι», ονομάζονται τα πέντε υποχρεωτικά θρησκευτικά καθήκοντα του μουσουλμάνου πιστού. Αυτά είναι:
- Ομολογία πίστης (σαχάντα): Η επανάληψη της φράσης «δεν υπάρχει Θεός παρά μόνο ο Αλλάχ και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης του».
- Προσευχή (σαλάτ, νάμαζ) η οποία πρέπει να γίνεται πέντε φορές την ημέρα κατά προτίμηση στο τζαμί κοιτάζοντας προς τη Μέκκα (η δεύτερη προσευχή της Παρασκευής πρέπει να γίνεται στο τζαμί) .(Σούρα 2:144). Επαναλαμβάνεται πέντε φορές την ημέρα με τρόπο τελετουργικό. Το πρωί μεταξύ χαραυγής και ανατολής του ήλιου, το μεσημέρι, γύρω στις 3 το απόγευμα, μετά την δύση του ήλιου, και το βράδυ όταν είναι σκοτάδι. Το Κοράνιο αναφέρει μόνο τρεις υποχρεωτικές προσευχές τονίζοντας κυρίως την μεσημβρινή προσευχή. Στη Χαντίθ όμως ξεκαθαρίζεται ο αριθμός των προσευχών και η χρονική στιγμή που πραγματοποιούνται.
- Η ελεημοσύνη, (ζακάτ), υποχρέωση δηλαδή να δίνει κανείς ένα ποσοστό του εισοδήματός του και της αξίας κάποιας ιδιοκτησίας στους φτωχούς. Δίνοντάς το, συμβάλλει στον εξαγνισμό της υπόλοιπης περιουσίας του. Σε όσες χώρες έχει καταργηθεί, η ελεημοσύνη γίνεται όπως και στις Χριστιανικές χώρες, δηλαδή σαν εθελοντισμό. (Σούρα 24:56)
- Η αποχή ή νηστεία. Το Κοράνι συνιστά νηστεία 29-30 ημερών το χρόνο απ΄ όλους τους πιστούς άνδρες και γυναίκες άνω των 14 ετών . Απαγορεύεται η λήψη τροφής , η όσφρηση αρωμάτων ακόμα και οι ενέσεις από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου.
- Η Ιερή αποδημία (Χατζ) στη Μέκκα, Κάθε πιστός τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του θα πρέπει να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους του Ισλάμ «αν μπορεί να αντεπεξέλθει στα έξοδα», τον 12ο μήνα του ισλαμικού ημερολογίου και αν μπορεί να εξασφαλίστει την διαβίωση της οικογένειάς του κατά την απουσία του. (Σούρα 3:87)
Βίντεο που αφορούν στο μάθημα:
Μέκκα, Κάαμπα, από την ταινία Samsara, κάλεσμα για προσευχή.
Η δύναμη της προσευχής, πιστοί προσεύχονται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου την 27η βραδιά του ιερού μήνα Ραμαντάν.
Ακολουθεί παρουσίαση του μαθήματος.
Το Ισλάμ Α from Giannis Psifas