"Ἀνέτειλε το ἔαρ" το Δοξαστικό του Αγίου Γεωργίου

Ο Άγιος Γεώργιος (280 - 23 Απριλίου 303) ήταν στρατιώτης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και αργότερα αγιοποιήθηκε ως χριστιανός μάρτυρας. Αποκαλούμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος, είναι από τους δημοφιλέστερους αγίους σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Απριλίου. 

Η γιορτή του δεν είναι κινητή, όπως μερικοί λανθασμένα πιστεύουν, απλά ο άγιος είναι τόσο δημοφιλής που παράδοση αρχαία θέλει όταν το Πάσχα πέσει αργά, μετά τις 23 Απριλίου, και άρα ο άγιος πρέπει να εορταστεί μέσα στη Σαρακοστή (περίοδο νηστείας και προσευχής) να μετατίθεται η γιορτή του τη Δευτέρα μετά το Πάσχα για να γιορτάζουν οι χριστιανοί μαζί και το Πάσχα και τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Το στενό εορτασμό του αγίου Γεωργίου με το Πάσχα διαπιστώνουμε και από το "δοξαστικό" των αίνων της εορτής που παραθέτω. 

Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται προστάτης του Πεζικού και του Στρατού Ξηράς, ενώ είναι και ο προστάτης Άγιος της Αγγλίας. Επίσης, θεωρούνταν Άγιος προστάτης των Σταυροφόρων και των Προσκόπων. 

Ως τροπαιοφόρος (στρατιωτικός) άγιος και ελευθερωτής συγκεντρώνει πολλές θαυμάσιες διηγήσεις και παραδόσεις, από τις οποίες η σπουδαιότερη είναι αυτή που μιλάει για το φόνο του δράκοντα και της σωτηρίας της βασιλοπούλας. Το θηρίο αυτό φυλούσε το νερό μιας πηγής κοντά στη Σιλήνα στη Λιβύη και το άφηνε να τρέχει μόνον όταν έβρισκε κάποιον άνθρωπο να φάει. Οι κάτοικοι της περιοχής όριζαν με κλήρο το θύμα του δράκοντα. Ολόκληροι στρατοί είχαν αντιταχθεί με αυτό το τέρας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο κλήρος έφερε και τη σειρά της βασιλοπούλας, την οποία έσωσε ο Άγιος Γεώργιος φονεύοντας το δράκο.

Απεικόνιση του αγίου φορώντας ένα κόκκινο σταυρό σε λευκό μανδύα ιππότη,
από τον Μπερνάτ Μαρτορέλλ, 1430.

Δοξαστικό αίνων της εορτής:

Δόξα… Ἦχος πλ. α΄

(Θεοφάνους)

Ἀνέτειλε τὸ ἔαρ, δεῦτε εὐωχηθῶμεν, ἐξέλαμψεν ἡ Ἀνάστασις Χριστοῦ, δεῦτε εὐφρανθῶμεν ἡ τοῦ Ἀθλοφόρου μνήμη, τοὺς πιστοὺς φαιδρύνουσα ἀνεδείχθη· διὸ φιλέορτοι, δεῦτε μυστικῶς αὐτὴν πανηγυρίσωμεν· οὗτος γὰρ ὡς καλὸς στρατιώτης, ἠνδρίσατο κατὰ τῶν τυράννων, καὶ τούτους κατῄσχυνε, μιμητὴς γενόμενος τοῦ πάθους τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, οὐκ ἠλέησε τὸ σκεῦος τὸ πήλινον τὸ ἑαυτοῦ, ἀλλὰ γυμνὸν ἀνεχάλκευσεν, ἐν βασάνοις αὐτὸ προσαμειβόμενος, αὐτῷ βοήσωμεν· Ἀθλοφόρε ἱκέτευε, εἰς τὸ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Μετάφραση

Ανέτειλε η άνοιξη, ελάτε να γλεντήσουμε, έλαμψε η Ανάσταση του Χριστού, ας ευχαριστηθούμε, η μνήμη του Αθλοφόρου (Αγ. Γεωργίου) που χαροποιεί του πιστούς πρόβαλε. Γι' αυτό εσείς που αγαπάτε τις γιορτές, ελάτε να πανηγυρίσουμε μυστικά, γιατί αυτός σαν καλός στρατιώτης φάνηκε γενναίος άνδρας εναντίων των τυράννων και τους νίκησε, αφού έγινε μιμητής του πάθους του Σωτήρα Χριστού, χωρίς να δείξει συμπόνια στο πήλινο του σκεύος (χωρίς να λυπηθεί το σώμα του), αλλά γυμνό το ανέπλασε αμείβοντάς το με βασανισμούς. Προς αυτόν ας φωνάξουμε: Αθλοφόρε παρακάλεσε (το Θεό) να σώσει τις ψυχές μας.

Ακολουθεί μια από τις ωραιότερες εκτελέσεις του τροπαρίου από τον ιεροψάλτη Ιωάννη Χασανίδη σε ήχο πλ α΄