Το έκτακτο Ιωβηλαίο της Ευσπλαχνίας

Ο Πάπας Φραγκίσκος ανακήρυξε το 2016 για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ιωβηλαίο Έτος. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού πολλές εκδηλώσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε όλο τον κόσμο και θα πραγματοποιηθούν φέτος. Τί είναι όμως το Ιωβηλαίο Έτος;

Ιωβηλαίο έτος  - Ιουδαϊσμός

Ο όρος προέρχεται από την Ιουδαϊκή θρησκεία και πρακτική. Κάθε πεντηκοστό έτος ήταν έτος άγιο. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο το Ιωβηλαίο έτος άρχιζε την ημέρα του εξιλασμού και αναγγελλόταν με σάλπιγγες.

Το έτος αυτό, ήταν έτος άγιο και αφιερωμένο στο Θεό. Ήταν έτος αγρανάπαυσης και απελευθέρωσης όλων των δούλων με τις οικογένειές τους. Επιπλέον, γινόταν απόσβεση χρεών και ακυρώνονταν όλες οι αγοραπωλησίες που έγιναν τα προηγούμενα 49 χρόνια και όλα τα κτήματα έπρεπε να επιστραφούν στους παλιούς ιδιοκτήτες τους χωρίς αποζημίωση. Κατά το έτος αυτό δεν έσπερναν, ούτε θέριζαν τα χωράφια τους, ούτε τρυγούσαν τ' αμπέλια τους. Τρώγανε μόνο ότι βλάσταινε από μόνο του στα χωράφια τους.

Με τον τρόπο αυτό περιοριζόταν η απληστία των δυνατών και εξομαλύνονταν οι κοινωνικές αντιθέσεις, ώστε όλοι οι Ισραηλίτες να απολαμβάνουν τα αγαθά της γης που τους χάρισε ο Θεός. Ακόμη και η αξία της γης υπολογιζόταν ανάλογα με τα χρόνια της συγκομιδής μέχρι το επόμενο Ιωβηλαίο. Όσο περισσότερα χρόνια απόμεναν, τόσο μεγαλύτερη θα έπρεπε να ήταν η τιμή της αγοράς και όσο λιγότερα χρόνια απόμεναν τόσο μικρότερη θα έπρεπε να ήταν και η αξία της  (Λευιτικόν 25,8-17).

Άγιος Πέτρος, η πόρτα του Ιωβηλαίου από την εσωτερική πλευρά.

Χριστιανισμός

Στο χριστιανισμό της Δύσης, η παράδοση των Ιωβηλαίων ετών ξεκινά στα 1300 όταν ο Πάπας Βονιφάτιος VIII συγκάλεσε σε Ιερό Έτος. Την ανάγκη για κάτι τέτοιο δημιούργησαν οι συνθήκες ζωής που επικρατούσαν τη στιγμή εκείνη στη χριστιανική Ευρώπη, πόλεμοι, λοιμικές ασθένειες, όπως η πανούκλα και άλλα δεινά οδήγησαν στη σκέψη επιστροφής σε έναν πιο ιερό τρόπο ζωής. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών τα Χριστούγεννα του 1299 ένας εντυπωσιακός αριθμός ανθρώπων ήρθαν με τα πόδια στη Ρώμη σαν προσκυνητές στους τάφους των Αποστόλων και για να λάβουν τη ευλογία του Πάπα. Ο αριθμός μάλιστα ήταν τόσο μεγάλος ώστε εντυπωσιάστηκε και ο ίδιος ο Πάπας που ζήτησε να μάθει το λόγο της άφιξης τόσων ανθρώπων στη Ρώμη, γεμάτος από θαυμασμό για την πίστη τόσων ανθρώπων ανακήρυξε το συγκεκριμένο έτος «έτος συγχώρεση όλων των αμαρτιών».

Στη συνέχεια τα ιερά έτη θα συγκαλούνταν κάθε 100 αρχικά στη συνέχεια 50, 33 και τελικά 25 χρόνια, επίσης υπάρχει η δυνατότητα να συγκληθεί έκτακτο Ιερό Έτος, όταν οι ανάγκες το απαιτούν. Τα ιωβηλαία έτη υπάρχουν μόνο στους Ρωμαιοκαθολικούς Χριστιανούς, στην Ορθόδοξη Ανατολή δεν υπήρξαν ποτέ, αυτά περιλαμβάνουν προσκυνήματα σε ιερά μέρη και κυρίως στη Ρώμη.

Στη Ρωμαιοκαθολική παράδοση το Ιωβηλαίο Έτος είναι έτος συγχώρησης των αμαρτιών. Επίσης έτος συμφιλίωσης μεταξύ των αντιπάλων, παραλαβής του Μυστηρίου της Συμφιλίωσης « ... και , κατά συνέπεια, της αλληλεγγύης, της ελπίδας, της δικαιοσύνης, της δέσμευσης να υπηρετήσουμε τον Θεό με χαρά και ειρήνη με τους αδελφούς και τις αδελφές μας. Πάνω από όλα ένα Ιωβηλαίο είναι έτος του Χριστού που χαρίζει ζωή και χάρη στους ανθρώπους. » ( WHAT IS A HOLY YEAR?)

Το επίσημο logo του Ιωβηλαίου 2016

Ιωβηλαίο της Ευσπλαχνίας

Από τις 8 Δεκεμβρίου 2015 για την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία με παπική Βούλα του Πάπα Φραγκίσκου είναι έκτακτο Ιωβηλαίο Έτος. Η έναρξη του Ιωβηλαίου γίνετε στη Ρώμη από τον ίδιο τον Πάπα. Στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου υπάρχει, μπαίνοντας δεξιά, η Πόρτα των Ιωβηλαίων, η οποία είναι πάντα κλειστή εκτός από τα Ιωβηλαία έτη που ανοίγει από τον ίδιο τον Πάπα. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας που τελέστηκε στη Ρώμη στις 8 Δεκεμβρίου ο Πάπας στάθηκε μπροστά στην Πόρτα των Ιωβηλαίων και αφού παρήγγειλε να ανοίξει η πόρτα της Δικαιοσύνης του Κυρίου, άνοιξε τα δυο χρυσοποίκιλτα φύλα της για να περάσει πρώτα ο ίδιος από κάτω και καλώντας να πράξουν το ίδιο και όλοι οι πιστοί.

Σχετικά με τους σκοπούς του έκτακτου Ιωβηλαίου παραθέτουμε αποσπάσματα από την Παπική Βούλα του Πάπα Φραγκίσκου:

ΒΟΥΛΑ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΤΟΥ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΙΩΒΗΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΑΣ 

ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ 
ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΡΩΜΗΣ ΔΟΥΛΟΣ ΤΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΧΑΡΗ, ΕΥΣΠΛΑΧΝΙΑ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

1.    Ο Ιησούς Χριστός είναι το πρόσωπο της ευσπλαχνίας του Πατέρα. Σε αυτήν τη λέξη συνοψίζεται το μυστήριο της χριστιανικής πίστεως. 

2. Έχουμε πάντοτε ανάγκη να ενατενίζουμε με θαυμασμό το μυστήριο της ευσπλαχνίας. Είναι πηγή χαράς, γαλήνης και ειρήνης. Είναι συνθήκη της σωτηρίας μας. Ευσπλαχνία: είναι ο όρος που αποκαλύπτει το μυστήριο της Αγιότατης Τριάδας.

3. Υπάρχουν στιγμές, κατά τις οποίες, με ακόμη πιο εντατικό τρόπο, καλούμαστε να προσηλώσουμε σταθερά το βλέμμα μας στην ευσπλαχνία για να γίνουμε εμείς οι ίδιοι αποτελεσματικό σημείο των ενεργειών του Πατέρα. Αυτός είναι ο λόγος που προκήρυξα ένα Έκτακτο Ιωβηλαίο της Ευσπλαχνίας, ως μια ευνοϊκή περίοδο για την Εκκλησία, ώστε να καταστεί πιο δυνατή και αποτελεσματική η μαρτυρία των πιστών.

Η έναρξη του Αγίου Έτους θα γίνει στις 8 Δεκεμβρίου 2015, εορτή της Αμιάντου Συλλήψεως της Παναγίας.

Την επόμενη Κυριακή, Τρίτη του Ερχομού, θα ανοίξει η Αγία Θύρα στον Καθεδρικό Ναό της Ρώμης, τη Βασιλική του Αγίου Ιωάννη στο Λατερανό. Ακολούθως, θα ανοίξει η Αγία Θύρα των άλλων Ποντιφικών Βασιλικών. Κατά την ίδια Κυριακή, ορίζω, σε κάθε τοπική Εκκλησία, στον Καθεδρικό Ναό που είναι ο Ναός Μητέρα για όλους τους πιστούς, είτε σε ένα Ναό ιδιαίτερης σημασίας, να ανοίξει καθ’ όλο το Άγιο Έτος, μια παρόμοια Θύρα της Ευσπλαχνίας.

4. Επέλεξα την ημερομηνία  της 8ης Δεκεμβρίου διότι έχει ιδιαίτερη σημασία για την πρόσφατη ιστορία της Εκκλησίας. Πράγματι, θα ανοίξω την Άγια Θύρα στην πεντηκοστή επέτειο της λήξης της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου στο Βατικανό. Η Εκκλησία αισθάνεται την ανάγκη να διατηρήσει ζωντανό εκείνο το γεγονός. Γι’ αυτήν άρχιζε μια νέα πορεία της ιστορίας της.

5. Το ιωβηλαίο Έτος θα ολοκληρωθεί στη λειτουργική εορτή του Ιησού Χριστού, Κυρίου της οικουμένης, την 20η Νοεμβρίου 2016. Την ημέρα αυτή, κλείνοντας την Αγία Θύρα, πριν απ’όλα θα κατεχόμαστε από αισθήματα ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας προς την Αγιότατη Τριάδα, που μας παραχώρησε αυτή την έκτακτη περίοδο χάρης.

12. Η Εκκλησία έχει την αποστολή να αναγγέλλει την ευσπλαχνία του Θεού, που αποτελεί την παλλόμενη καρδιά του Ευαγγελίου, δια της οποίας οφείλει να φθάσει στην καρδιά και στο νου κάθε ανθρώπου. Η Νύμφη του Χριστού ακολουθεί τη συμπεριφορά του Υιού του Θεού, που συναντά τους πάντες χωρίς να αποκλείει κανένα.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Πάπας χρησιμοποιεί τελετουργικό σφυράκι και χτυπά την ιερή πόρτα για να ανοίξει. Μουσεία του Βατικανό.

14. Το προσκύνημα, είναι ένα ιδιαίτερο σημείο του Αγίου Έτους, διότι είναι εικόνα της πορείας, που κάθε άνθρωπος πραγματοποιεί στην ύπαρξή του. Η ζωή, είναι ένα προσκύνημα και το ανθρώπινο ον, ένας οδοιπόρος (viator), ένας προσκυνητής, που διανύει ένα δρόμο έως ότου φθάσει στον επιθυμητό σκοπό. Ακόμη και για να φθάσει στην Αγία Θύρα, στη Ρώμη, και σε κάθε άλλο τόπο, ο καθένας θα πρέπει να πραγματοποιήσει, ανάλογα με τις δυνάμεις του, ένα προσκύνημα. Αυτό θα είναι ένα σημείο του γεγονότος ότι και η ευσπλαχνία αποτελεί  έναν σκοπό προς επίτευξη και ο οποίος απαιτεί στράτευση και θυσία. Ας αποτελέσει λοιπόν το προσκύνημα, ένα κέντρισμα για τη μεταστροφή: διαβαίνοντας την Αγία Θύρα, θα αφεθούμε να μας περιβάλλει η ευσπλαχνία του Θεού και θα δεσμευτούμε ότι θα είμαστε σπλαχνικοί με τους άλλους όπως ο Πατέρας είναι σπλαχνικός με εμάς.

15. Κατ’ αυτό το Άγιο Έτος, θα μπορέσουμε να δοκιμάσουμε στην πράξη την εμπειρία να ανοίξουμε την καρδιά μας σε όσους ζουν μέσα στις πιο ετερόκλητες υπαρξιακές περιφέρειες, που συχνά δημιουργεί, με δραματικό τρόπο, ο σύγχρονος κόσμος. Πόσες καταστάσεις προσωρινότητας και πόνου υπάρχουν μέσα στον σύγχρονο κόσμο! 

23. Η ευσπλαχνία έχει τόση ισχύ, που ξεπερνά τα όρια της Εκκλησίας. Μας φέρνει κοντά στον Εβραϊσμό και στο Ισλάμ, που τη θεωρούν ως μια από τις χαρακτηριστικές ιδιότητες του Θεού. 

Δόθηκε στη Ρώμη, στον Άγιο Πέτρο, στις 11 Απριλίου , παραμονή της 2ης Κυριακής του Πάσχα ή της Θείας Ευσπλαχνίας, του Έτους του Κυρίου 2015, τρίτου της αρχιερατείας μου.

Βίντεο αρχείου με αποσπάσματα από το Ιωβηλαίο του 1950 στο οποίο κάλεσε ο Πάπας Πίος ο 12 σε προσευχή για την ειρήνη λίγα μόλις χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ολόκληρη η τελετή έναρξης του Ιωβηλαίου από το Βατικανό στις 8. 12. 2015