Α΄ Λυκείου. Θ.Ε. 1 Άνθρωπος / Πρόσωπο
1.4 Ήθος
Επιλέγεται η διερευνητική μέθοδος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο ΠΣ.
Παρουσιάζοντας:
Ήθος, ηθικισμός, ηθικολογία, ηθική, υποκρισία.
- «Ασκήσεις συνάρτησης – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνονται οι ορισμοί των λέξεων «ηθική, ηθικιστής/ηθικίστρια, ηθικολογία, ήθος, υποκριτής-υποκρισία» (π.χ. από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη ή του Γ. Μπαμπινιώτη ή από ένα θεολογικό κείμενο, π.χ. Μπέγζος, 1996). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδέσουν τις λέξεις μεταξύ τους με συναρτήσεις.
(28. Ασκήσεις συνάρτησης: Για ποικίλα πλαίσια ταξινομούν στοιχεία κατά λογική και χρονολογική σειρά: π.χ. πληροφορίες, γεγονότα, γνώσεις, ιδέες, έννοιες, πρόσωπα κ.ά., Οδηγός Εκπαιδευτικού Δημοτικού-Γυμνασίου σελ. 160)
(28. Ασκήσεις συνάρτησης: Για ποικίλα πλαίσια ταξινομούν στοιχεία κατά λογική και χρονολογική σειρά: π.χ. πληροφορίες, γεγονότα, γνώσεις, ιδέες, έννοιες, πρόσωπα κ.ά., Οδηγός Εκπαιδευτικού Δημοτικού-Γυμνασίου σελ. 160)
«Κείμενο χωρίζεται σε μέρη – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)». Δίνονται οι λέξεις «ηθική, ηθικιστής/ηθικίστρια, ηθικολογία, ήθος, υποκριτής-υποκρισία» και τα χωρία Μτ 7, 21 και Μτ 23, 1-28. Ζητείται από τους μαθητές/τις μαθήτριες να χωρίσουν σε μέρη τα χωρία και να τα αντιστοιχίσουν με τις λέξεις που τους δόθηκαν. [Προαιρετικά: δίνονται και οι ορισμοί των λέξεων από κάποιο λεξικό, ό. π.]
Εφαρμόζοντας:
Ηθικές προκλήσεις του καιρού μας, διάσταση θεωρίας και πράξης. Η χριστιανική διδασκαλία.
- «Μελέτη περίπτωσης – Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνεται παράδειγμα (από τον τύπο ή το διαδίκτυο) από την επικαιρότητα σχετικά με τη διάσταση/σχέση θεωρίας και πράξης. Κατόπιν, διαβάζονται πατερικά κείμενα (π.χ. Γρ. Νύσσης) με θέμα τη διάσταση λόγων και έργων. Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν τα κίνητρα και αναλύουν την πολυπλοκότητα ηθικών ζητημάτων και εξερευνούν τη σχέση κινήτρων και αποτελεσμάτων.
«Ανίχνευση της σκέψης του ρόλου». Διαβάζεται ένα πατερικό κείμενο (π.χ. Μακαρίου του Αιγυπτίου) για τη διάσταση θεωρίας και πράξης και αμέσως μετά προβάλλεται το βίντεο της ActionAid «Ρατσιστική επίθεση σε στάση λεωφορείου (κοινωνικό πείραμα)» (στο διαδίκτυο). Ο/Η εκπαιδευτικός σταματάει το βίντεο σε διάφορες σκηνές και καλεί τους μαθητές/μαθήτριες να αναλύσουν τις σκέψεις/στάσεις των προσώπων του βίντεο εστιάζοντας στις διαφορετικές ηθικές οπτικές, την ηθική υποκρισία και αναλγησία στη σύγχρονη κοινωνία.
(Ανίχνευση της σκέψης/ Thought Tracking
Με αυτόν τον τρόπο, ενδυναμώνεται ο ρόλος και αξιολογείται το έργο. Ενώ κάποιος υποδύεται ένα ρόλο, ο δάσκαλος σταματά τη δράση και δείχνει ένα μαθητή. Αυτός/-ή θα απαντήσει, «μέσα» σε ρόλο, σε μια ερώτηση για το πώς νιώθει ή τι σκέφτεται. Αυτή η άσκηση μπορεί, επίσης, να εφαρμοστεί και σε μια «παγωμένη» ομάδα μαθητών, οι οποίοι θα εκφράζουν δυνατά τις σκέψεις τους, σαν ηχητική υπόκρουση στη δράση.)
(Ανίχνευση της σκέψης/ Thought Tracking
Με αυτόν τον τρόπο, ενδυναμώνεται ο ρόλος και αξιολογείται το έργο. Ενώ κάποιος υποδύεται ένα ρόλο, ο δάσκαλος σταματά τη δράση και δείχνει ένα μαθητή. Αυτός/-ή θα απαντήσει, «μέσα» σε ρόλο, σε μια ερώτηση για το πώς νιώθει ή τι σκέφτεται. Αυτή η άσκηση μπορεί, επίσης, να εφαρμοστεί και σε μια «παγωμένη» ομάδα μαθητών, οι οποίοι θα εκφράζουν δυνατά τις σκέψεις τους, σαν ηχητική υπόκρουση στη δράση.)
Μακάριος ο Αιγύπτιος (;). Αρμονία λόγων και έργων και εμπειρίας
«Άλλο είναι να μιλήσει κανείς για το ψωμί και το τραπέζι, και άλλο είναι να φάει και να γνωρίσει τη νοστιμάδα τού ψωμιού και να ενισχυθούν όλα τα μέλη τού σώματός του. Άλλο είναι να ειπεί κανείς κάτι με λόγια για ένα παρά πολύ γλυκό ποτό, και άλλο είναι να βγει να το πάρει από την ίδια την πηγή τον και να χορτάσει με τη γεύση τον γλυκύτατου αυτού ποτού. Άλλο είναι να μιλήσει κανείς για πόλεμο και για γενναίους αθλητές και πολεμιστές, και άλλο είναι να πάει στο πεδίο της μάχης και να συμπλακεί με τους εχθρούς, και να μπει και να βγει, και να λάβει και να δώσει, και να φέρει ο ίδιος στον εαυτό του τα βραβεία της νίκης. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στα πνευματικά ζητήματα. Άλλο είναι να εξηγεί κανείς τους θείους λόγους με κάποια γνώση και με τη λογική, και άλλο είναι να κατέχει το θησαυρό, τη χάρη, την αίσθηση, και την ενέργεια του αγίου Πνεύματος πραγματικά και έμπρακτα και με τέλεια βεβαιότητα στην ψυχή του και στο νου».
(Περικοπή από την 27η ομιλία, η οποία αποδίδεται στον Μακάριο τον Αιγύπτιο, Ε.Π. 34, 701)
Διερευνώντας:
Σχέση διδασκαλίας (πεποιθήσεων) και ήθους.
- «Μελέτη περίπτωσης»: Δίνεται ο βίος ενός αγίου/μιας αγίας (π.χ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου) και χωρία από την Κ. Δ. (π.χ. Α Ιω 3, 17-18· 4, 20 και Ιακ 2, 14-18). Οι μαθητές/μαθήτριες επιχειρούν να αντιστοιχίσουν τα χωρία της Κ.Δ. με συγκεκριμένα σημεία του βίου του αγίου/της αγίας.
- Εναλλακτικά:
«Γράφουν αντι-κείμενα». Δίνονται ρητά, γνωμικά, παροιμίες με θέμα την υποκρισία. Οι μαθητές/μαθήτριες προσπαθούν να τα αναδιατυπώσουν με θετική σημασία ως συμβουλές. (Αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να γίνει και στο εργαστήριο πληροφορικής βάζοντας τους μαθητές/τις μαθήτριες να βρουν οι ίδιοι/ίδιες τα γνωμικά κ.λπ. στον παγκόσμιο ιστό).
Αναπλαισιώνοντας:
Βασικές αρχές του χριστιανικού ήθους (αγάπη - ελευθερία), σύνδεση με τη θεολογική διδασκαλία και με την κοινωνική πραγματικότητα.
- «Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις»: Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν αγιογραφικά (π.χ. Ρωμ 6, 17-18, Α Κορ 9, 19. 22, Γαλ 5, 13-14, Εβρ 10, 24, Β Πε 1, 5-7) ή πατερικά (π.χ. Ι. Δαμασκηνός, ή ιστορία από το Λαυσαϊκόν) και θεολογικά (π.χ. Μαντζαρίδης, 1991, Γιανναράς, 1996) κείμενα με θέμα το χριστιανικό ήθος (αγάπη-ελευθερία) και καλούνται να τα συνδέσουν με το τριαδικό δόγμα και την κοινωνική πραγματικότητα.
- Εναλλακτικά:
«Συμπλήρωση κειμένου»: Δίνεται στους μαθητές/στις μαθήτριες το χωρίο Ρωμ 12, 9-10. 13-21, με κενά για συμπλήρωση. Η προσπάθειά τους συγκρίνεται με το πρωτότυπο και αξιολογείται. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα: «Οι στίχοι του χωρίου είναι ηθικές εντολές ή δείκτες ελευθερίας;»
 |
| Βαρλάμης, Παύλος |
Καινή Διαθήκη: Από την επιστολή του απ. Παύλου Προς Ρωμαίους (12, 9-10. 13-21)
Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις που δίνονται.
ανταποδίδετε - διωκτών – αγαθό - άλλο – απλοϊκούς - όλους - ανάγκη –ομόνοια– κακό – ειρηνικά – ντροπή - φιλοξενείτε - σοφοί
Η αγάπη σας να είναι ειλικρινής. Να αποστρέφεστε το __________ (1) και να ακολουθείτε το καλό. Να δείχνετε με στοργή την αγάπη σας για τους άλλους πιστούς. Να συναγωνίζεστε ποιος θα δείξει περισσότερηε κτίμηση στον ___________(2). [...] Να βοηθάτε τους άλλους χριστιανούς, όταν βρίσκονται σε ___________(3), και να επιδιώκετε να ___________(4) τους αδερφούς. Να προσεύχεστε για το καλό των ___________(5) σας, να ζητάτε την ευλογία του Θεού γι’ αυτούς κι όχι να τους καταριέστε. Να μετέχετε στη χαρά όσων χαίρονται και στη λύπη όσων λυπούνται. Να έχετε ___________(6) μεταξύ σας. Μην είστε υπερήφανοι, αλλά να συναναστρέφεστε και τους ___________(7) χριστιανούς. Μην έχετε την ψευδαίσθηση πως είστε ___________(8). Αν κάποιος σας κάνει κακό, μην του το ___________(9). Φροντίζετε να κάνετε το καλό σ’ ___________(10) τους ανθρώπους. Όσο εξαρτάται από σας, να ζείτε ___________(11) με όλους. [...] Όπως λέει η Γραφή: [...]. Αν λοιπόν πεινάει ο εχθρός σου, δώσ’ του να φάει· αν διψάει, δώσ’ του να πιει· μ’ αυτή
την τακτική θα τον κάνεις να αισθανθεί τύψεις και ___________(12). Μην αφήνεις να σε νικήσει το κακό, αλλά να νικάς το κακό με το ___________(13).
Αξιολογώντας:
Κίνητρα και ηθικά διλήμματα και διαμόρφωση προσωπικών στάσεων.
- «Αντιγνωμίες»: Τίθεται κάποιο ηθικό δίλημμα, πραγματικό ή κατασκευασμένο, και ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τη διάσταση λόγων και πράξεων, τη διάκριση ακρίβειας και οικονομίας, την ένταση μεταξύ αγάπης και ελευθερίας, τις προτεραιότητες της χριστιανικής ηθικής, τη διάκριση ήθους και ηθικισμού, τη διάσταση θέλω και μπορώ.
- Εναλλακτικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking) – Αντιλαμβάνομαι, Γνωρίζω, Φροντίζω». Δίνεται μία εικόνα/ένας πίνακας που αποτυπώνει ένα ηθικό δίλημμα (π.χ. Pawel Kuczynski, Ladder). Οι μαθητές/μαθήτριες το επεξεργάζονται απαντώντας στις ερωτήσεις του μοτίβου.
 |
| Pawel Kuczynski, Ladder |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου